Vụ đông xuân 2013-2014 được dự báo sẽ khó khăn về nguồn nước. Ðể chủ
động cấp nước phục vụ sản xuất cho các tỉnh khu vực đồng bằng và trung
du Bắc Bộ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) đã phối
hợp cùng Tập đoàn Ðiện lực Việt Nam (EVN) thực hiện ba đợt xả nước từ
các hồ thủy điện, bảo đảm đủ lượng nước cho các diện tích gieo trồng
trong khung thời vụ tốt nhất.
Sẵn sàng đón nước
Bộ NN&PTNT đã đề nghị EVN chỉ đạo các đơn vị thành viên và nhà
máy thủy điện vận hành hợp lý các hồ chứa thủy điện Sơn La, Hòa Bình,
Thác Bà, Tuyên Quang, tổ chức ba đợt xả nước, với tổng lượng xả dự kiến
hơn 5 tỷ m3, bổ sung nguồn nước cho khu vực đồng bằng và trung du Bắc
Bộ. Trong đó, đợt 1 xả bảy ngày phục vụ cho đổ ải và cấy xuân sớm; đợt 2
xả bảy ngày cho đổ ải, làm đất, cấy xuân sớm và xuân trung và đợt ba
kéo dài 11 ngày cho làm đất và cấy xuân muộn. Bộ NN và PTNT cũng chỉ
đạo các tỉnh, thành phố triển khai lắp đặt các trạm bơm dã chiến và chủ
động bơm sớm, trữ nước vào ao, đầm, kênh dẫn...; thực hiện nạo vét cửa
cống, kênh mương, thủy lợi nội đồng... để lấy nước tối đa từ ba đợt xả.
Phó Giám đốc Sở NN và PTNT Vĩnh Phúc Nguyễn Văn Ðộ cho biết: do đặc
điểm truyền thống canh tác của Vĩnh Phúc là cấy xuân muộn (chiếm 90%
diện tích), nên sẽ tập trung chủ yếu lấy nước vào đợt ba, khoảng 19
triệu m3 đổ ải, tưới dưỡng cho lúa, hoa màu. Sở đã chỉ đạo các Công ty
Khai thác công trình Thủy lợi (KTCTTL) tập trung hoàn thành việc kiểm
tra, duy tu máy móc, bảo dưỡng cửa khẩu... của các trạm bơm, đồng thời
nạo vét kênh mương và làm thủy lợi nội đồng. Lịch lấy nước cũng đã được
phổ biến và hướng dẫn đầy đủ cho bà con nông dân. Hiện công tác chuẩn
bị của tỉnh đã cơ bản hoàn thành, sẵn sàng cho việc lấy nước đổ ải và
tưới tiêu từ các đợt xả của EVN.
Phó Giám đốc Công ty Ðiện lực (CTÐL) Vĩnh Phúc Phạm Văn Chúc cho
biết: Từ cuối tháng 12, đơn vị đã hoàn thành việc tổng kiểm tra, thực
hiện thí nghiệm định kỳ tất cả đường dây, trạm biến áp (TBA)... hiện
đang cấp điện cho các trạm bơm, đồng thời sửa chữa và khắc phục những
vấn đề còn bất cập. Công ty cũng đã lên kế hoạch chi tiết về việc phối
hợp với thủy nông của các địa phương, tăng cường nhân lực và phương
tiện trực 24/24 giờ, bố trí sẵn sàng vật tư thiết bị... bảo đảm cấp đủ
và ổn định nguồn điện cho các trạm bơm, lập phương án sẵn sàng giải
quyết các tình huống phát sinh. Tại Hà Nam, một số huyện các năm trước
còn gặp khó khăn trong việc lấy nước như Kim Bảng, Duy Tiên..., thì năm
nay đã có những giải pháp hợp lý và hiệu quả. Phó Chi Cục trưởng Thủy
lợi Hà Nam Nguyễn Văn Mạnh cho biết: Do có địa hình cao, Duy Tiên sẽ
không có nước khi các địa phương khác trong tỉnh cùng bơm. Ðể khắc phục
khó khăn, tỉnh đã chỉ đạo Duy Tiên làm sớm công tác chuẩn bị, nạo vét
hơn 30 nghìn m3 đất, khai thông luồng lạch... thực hiện bơm trước từ
ngày 15-12-2013, cố gắng phấn đấu đạt 80% lượng nước cần trước Tết
Nguyên đán.
Vấn đề cần khắc phục
Trên địa bàn Vĩnh Phúc hiện có đến 52 xã, Bắc Ninh 37 xã, Hưng Yên 31
xã... không do ngành điện trực tiếp quản lý, mà thuộc các tổ chức kinh
doanh điện nông thôn. Hạ tầng không được quan tâm đầu tư, quản lý
thiếu chuyên nghiệp, chất lượng điện áp không ổn định, tổn thất điện
năng cao. Vì thế, việc vận hành các trạm bơm tại những khu vực này sẽ
thiếu an toàn, dễ xảy ra các sự cố.
Phó Giám đốc CTÐL Vĩnh Phúc Phạm Văn Chúc cho biết, đơn vị đã kiến
nghị các trạm bơm thuộc những khu vực này lên phương án để Công ty tổ
chức cấp điện trực tiếp trong thời gian xả nước; cử cán bộ phối hợp các
công ty, HTX dịch vụ điện, tiến hàng kiểm tra đường dây, TBA... và lên
kế hoạch hỗ trợ mỗi khi có sự cố điện phát sinh. Phó Giám đốc CTÐL Bắc
Ninh Nguyễn Lương Kim cho biết, việc bảo đảm điện duy trì hoạt động
của các trạm bơm được công ty ưu tiên hàng đầu. Hiện Công ty đã ngừng
tất cả các công việc phải thao tác trên lưới theo lịch bơm nước để ưu
tiên cấp điện cho các trạm bơm.
Theo kinh nghiệm mọi năm, một số nơi như Bắc Ninh, Hưng Yên, mực nước
xuống rất thấp ngay sau khi hết xả, gây nhiều khó khăn cho việc lấy
nước. Phó Giám đốc Công ty KTCTTL Bắc Ðuống Nguyễn Ðức Hải tâm sự với
chúng tôi: Mong năm nay sau ba đợt xả chính, các nhà máy thủy điện vẫn
duy trì công suất hoạt động ở mức bình thường, giữ cho mực nước các
sông không xuống quá thấp để địa phương vẫn có thể tiếp tục lấy nước.
Ðiều đáng nói, một nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do một số
tỉnh như Vĩnh Phúc, Bắc Ninh... vẫn thường canh tác xuân muộn, phụ
thuộc chủ yếu đợt 3, không tận dụng tốt hai đợt xả đầu. Nguồn nước ngày
càng khan hiếm, những năm tới EVN khó tổ chức xả nước đợt ba dài như
năm nay, dẫn tới việc cung cấp đủ nước cho hoạt động sản xuất vụ đông
xuân sẽ gặp nhiều khó khăn. Do đó, EVN kiến nghị các tỉnh cần sớm
nghiên cứu, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, chuyển dịch một số diện tích
đất canh tác xuân muộn thành xuân sớm hoặc xuân trung...
Phó Trưởng ban kỹ thuật sản xuất EVN Nguyễn Quốc Chính cho biết: EVN
sẽ tạo mọi điều kiện, ưu tiên tất cả cho công tác thủy lợi. Tập đoàn đã
chỉ đạo mọi công ty thành viên lên kế hoạch, quyết tâm thực hiện công
tác chuẩn bị cung cấp điện phục vụ cho tất cả các trạm bơm và các công
trình thủy lợi..., nghiêm cấm việc vô hiệu hóa hay cắt điện trong thời
gian ba đợt xả nước, bảo đảm quá trình lấy nước ở tát cả các nơi đều
được thông suốt. EVN cũng kiến nghị Bộ NN và PTNT chỉ đạo các tỉnh,
thành phố và các địa phương... tập trung chỉ đạo, đôn đốc, nhằm tận
dụng tối đa tài nguyên nước, hoàn thành tốt nhiệm vụ lấy nước trong ba
đợt xả để phục vụ cho sản xuất vụ đông xuân, tạo tiền đề cho một vụ mùa
bội thu.