Phát biểu tại cuộc họp báo nhân Ngày Dân số Việt Nam (26/12), tổ chức tại Hà Nội ngày 17/12, Thứ trưởng chỉ rõ những thách thức đó là tình trạng gia tăng dân số và mất cân bằng giới tính. Ông Thuỷ cho rằng đây “không chỉ là thách thức trong hiện tại mà cả trong tương lai.”
 
Con số thống kê đến hết tháng 9/2008 cho thấy tình trạng đáng lo ngại khi mức giảm sinh chỉ đạt 0,1 phần nghìn trong khi mục tiêu là 0,3 phần nghìn. Đáng lưu ý là số người sinh con thứ ba trở lên có chiều hướng gia tăng, ước tính có khoảng 143.000 trẻ sinh ra là con thứ 3. Kết quả thực hiện các biện pháp tránh thai năm 2008 chỉ đạt xấp xỉ 80% so với mục tiêu.
 
Thách thức về mất cân bằng giới tính cũng gia tăng khi tỷ lệ 107 bé trai/100 bé gái năm 1999 đã tăng lên 112 bé trai/100 bé gái năm 2007. Sự chênh lệch này còn cao hơn ở các tỉnh, thành phố.
 
Nguyên nhân của tình trạng này vẫn được cho là do tâm lý còn khá nặng nề của người dân muốn có nhiều con, phải có con trai để nối dõi tông đường. Hơn thế, Việt Nam có cơ cấu dân số trẻ, số phụ nữ bước vào độ đuổi sinh đẻ hàng năm lớn gấp 2 lần số phụ nữ bước ra khỏi độ tuổi này. Cùng với đó, nguyên nhân chủ quan từ sự thay đổi tổ chức, hoạt động của cơ quan làm công tác dân số cũng ảnh hưởng tiêu cực đến kết quả thực hiện công tác dân số kế hoạch hóa gia đình trong năm qua.
 
Tuy vậy, năm 2008 cũng ghi nhận những nỗ lực của của cơ quan Chính phủ trong việc ban hành hàng loạt văn bản qui phạm pháp luật để tạo cơ sở pháp lý cho công tác dân số, sự đóng góp đáng kể của giới truyền thông vào hiệu quả của lĩnh vực này.
 
Từ năm 1997, Chính phủ đã quyết định lấy ngày 26/12 hàng năm là Ngày Dân số Việt Nam. Các chính sách về công tác dân số kế hoạch hóa gia đình được triển khai liên tục nhiều năm qua và đạt những kết quả khả quan như giảm số con trung bình của một phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ từ 6,39 năm 1960 xuống 2,33 năm 1999 và 2,07 năm 2007. Tỉ lệ tăng dân số giảm tương ứng từ 3,93% xuống 1,51% và 1,21%.
 
Nỗ lực và kết quả tích cực trong công tác dân số của Việt Nam trong gần 50 năm qua cũng được ghi nhận bằng Giải thưởng Dân số của Liên hợp quốc năm 1999.
 
Dù phải đối mặt với nhiều thách thức, Việt Nam vẫn đặt mục tiêu đạt tỉ lệ giảm sinh ở mức 0,2 phần nghìn trong năm 2009, đồng thời với việc nâng cao chất lượng dân số và giảm thiểu sự mất cân bằng giới tính. Đẩy mạnh công tác truyền thông, giáo dục thay đổi ý thức và hành vi trong cộng đồng được coi là giải pháp trọng tâm để thực hiện mục tiêu này.
 
Cũng vì mục tiêu này, Ngày Dân số Việt Nam năm nay có chủ đề là “Tăng cường cam kết, nhanh chóng ổn định mức sinh thay thế.” Nhân dịp này, Tổng Cục dân số Kế hoạch hoá gia đình đã trao giải cuộc thi sáng tác logo về dân số kế hoạch hóa gia đình được phát động từ 15/8 đến 15/9/2008 nhằm tuyển chọn biểu tượng để sử dụng trong các hoạt động truyền thông, giáo dục và các hoạt động đặc thù liên quan đến lĩnh vực này./.
 
Ngọc Dung (Vietnam+)