1. Thực hiện công cuộc đổi mới của Đảng, giai cấp nông dân Việt Nam (NDVN) đã nêu cao tinh thần yêu nước, truyền thống lao động cần cù, sáng tạo, bền chí vượt qua khó khăn, thách thức, trở thành lực lượng nòng cốt tạo nên bước đột phá mạnh mẽ trong phát triển kinh tế, phát triển nông nghiệp, nông thôn. Nông nghiệp tăng trưởng với tốc độ cao và ổn định, đảm bảo vững chắc an ninh lương thực quốc gia, tiếp tục giữ ngôi thứ cao về xuất khẩu gạo, cà phê và một số hàng hoá nông sản khác trên thị trường thế giới; công cuộc xoá đói, giảm nghèo đạt được những kết quả to lớn, là nhân tố tạo sự bình ổn cho kinh tế - xã hội nước nhà. Những thành tựu của nông nghiệp, nông thôn do người nông dân đóng vai trò chính đã góp phần quan trọng vào thành công bước đầu của công cuộc đổi mới, đưa nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển, bộ mặt của đất nước và đời sống nông dân có nhiều thay đổi, vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế được nâng cao; tạo tiền đề để nước ta tiếp tục phát triển mạnh mẽ hơn trong giai đoạn mới.

Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu to lớn đã đạt được, công tác vận động nông dân cũng gặp những khó khăn, thách thức trong cơ chế thị trường và tồn tại nhiều hạn chế, yếu kém, đó là: nông nghiệp, nông thôn phát triển kém bền vững; các hình thức tổ chức sản xuất chậm đổi mới, chưa đáp ứng yêu cầu giải phóng nguồn lực. Đời sống vật chất, tinh thần của nông dân tuy đã được cải thiện nhưng nhìn chung vẫn còn thấp, tỷ lệ hộ nghèo giảm chưa bền vững; chênh lệch mức sống giữa nông thôn và thành thị, giữa các vùng còn lớn; khoảng cách giàu - nghèo ở nông thôn cũng ngày càng doãng ra; phát sinh nhiều vấn đề xã hội bức xúc, tệ nạn xã hội gia tăng, an ninh trật tự diễn biến phức tạp. Tình hình khiếu kiện đông người của nông dân không giảm, mà còn có xu hướng ngày càng tăng cả về số lượng cũng như tính chất phức tạp. Từ năm 2003-2010, trên phạm vi cả nước, tình hình khiếu nại, tố cáo của công dân (chủ yếu là nông dân) về đất đai chiếm gần 70% trong tổng số trên 1,2 triệu đơn, thư khiếu nại, tố cáo. Các đoàn khiếu nại, tố cáo đông người ngày càng tăng về số lượng. Từ năm 2005 đến tháng 6-2009, cả nước xảy ra 3.829 đoàn khiếu nại, tố cáo đông người; năm 2010 có 3.214 đoàn, năm 2011 có 4.159 đoàn.

Thực tế cho thấy, tồn tại thực trạng trên do một số nguyên nhân. Đó là:

Năng lực và hiệu quả lãnh đạo của Đảng, quản lý, điều hành của Nhà nước, hiệu quả hoạt động của các đoàn thể chính trị - xã hội chưa nâng lên kịp với đòi hỏi của tình hình nhiệm vụ mới. Tình trạng suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên và tình trạng tham nhũng, lãng phí, những tiêu cực và tệ nạn xã hội chưa được ngăn chặn, đẩy lùi mà còn tiếp tục diễn biến phức tạp, cùng với sự phân hoá giầu nghèo giữa nông thôn và thành thị và trong nông thôn ngày càng gia tăng.

Tư duy và nhận thức về vị trí, vai trò của công tác vận động nông dân còn bất cập so với thực tiễn, chưa hình thành được một cách cơ bản hệ thống lý luận về phương thức vận động nông dân trong tình hình mới. Một bộ phận đáng kể cán bộ, đảng viên, nhất là trong các cơ quan quản lý Nhà nước chưa nhận thức đúng về vị trí, vai trò của công tác vận động nông dân; còn quá tập trung vào mục tiêu tăng trưởng kinh tế, chủ yếu thông qua phát triển công nghiệp, dịch vụ, mở rộng đô thị và coi đó là nội dung chính của công nghiệp hoá, hiện đại hoá (CNH, HĐH) mà xem nhẹ việc phát triển nông nghiệp, nông thôn và giải quyết các vấn đề bức xúc của nông dân, nên chưa quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và bố trí nguồn lực tương xứng đầu tư cho lĩnh vực này. Chủ trương công nghiệp hoá nông nghiệp, nông thôn cùng với mặt tích cực, tiêu cực của kinh tế thị trường và những thách thức của hội nhập kinh tế quốc tế tác động mạnh mẽ vào đời sống nông dân, nông thôn; những vấn đề thể chế, tổ chức, quan hệ sản xuất, vấn đề thị trường đất đai... Mối quan hệ giữa nông dân với Đảng, với chính quyền, với doanh nghiệp; phương thức vận động nông dân trong điều kiện kinh tế thị trường chậm được nghiên cứu, tổng kết thành lý luận để điều chỉnh các chính sách cho kịp với đòi hỏi thực tiễn.

Một số cơ chế chính sách phát triển nông nghiệp, nông thôn chưa hợp lý, thiếu đồng bộ, chậm được điều chỉnh, tổ chức thực hiện kém. Công tác xây dựng chính sách chưa được thực hiện một cách chuyên nghiệp, một số chính sách thiếu cơ sở khoa học và thực tiễn, không có tính khả thi, nhưng chậm được sửa đổi gây nên sự hoài nghi, bất bình của nông dân. Đáng chú ý là một số chính sách liên quan trực tiếp đến quyền lợi và nghĩa vụ của nông dân như: các chính sách về đất đai, vốn vay, hỗ trợ lãi suất, trợ cước, trợ giá, vật tư nông nghiệp, thu mua, tạm trữ nông sản hàng hoá... đối tượng hưởng lợi chủ yếu là doanh nghiệp, ít đến tay nông dân. Việc quy định các khoản đóng góp còn nhiều và lớn ảnh hưởng tới đời sống của nông dân. Mức thu thuế và phí của Việt Nam đang rất cao so với các nước khác trong khu vực. Trong 5 năm gần đây, tỷ lệ thu thuế, phí/GDP của Việt Nam trên 20% thì ở Trung Quốc là 17,3%, Thái Lan và Malaysia xấp xỉ 15,5%, Philipine 13%, Indonesia 12,1% và Ấn Độ 7,8%. Ước tính sơ bộ 2 năm 2010 và 2011 tỷ lệ này vẫn tiếp tục duy trì ở mức cao, thậm chí gia tăng từ 22,6% lên 24,4% (1). Trong khi đó, sắp tới, dự kiến sẽ lại tăng một số loại phí đối với phương tiện giao thông; tăng viện phí, học phí... chưa phù hợp với thu nhập và khả năng chi trả, gây lo lắng, bất bình trong nông dân. Cả nước hiện nay còn 148.059 hộ đồng bào dân tộc thiểu số thiếu đất ở, 185.936 hộ thiếu đất sản xuất; hiện có khoảng 2,5 triệu nông dân đang làm nghề rừng nhưng hầu hết lại chưa thể sống bằng nghề rừng do không có đất rừng, hoặc đất rừng không thể sản xuất. Trong khi đó, các nông - lâm trường hiện đang quản lý hơn 3 triệu hecta rừng; nhiều nông trường quản lý đất rừng không hiệu quả, cho thuê theo hình thức “phát canh thu tô”. Đơn cử như Lâm trường Quế Phong (huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An) hiện có khoảng 5.000 ha rừng, nhưng chỉ có một giám đốc, một kế toán, hai cán bộ kỹ thuật quản lý, trong đó nhân dân địa phương không có đất sản xuất. Một số quy định của pháp luật về đất đai lạc hậu so với tình hình thực tế; công tác quản lý nhà nước về đất đai còn nhiều yếu kém, bất cập, tạo mảnh đất mầu mỡ cho tham nhũng, đã và đang tác động mạnh đến sự phân hoá giầu nghèo và gây ra những bất ổn định cho xã hội, một số người giàu lên từ đất đai, nhưng số đông nông dân mất đất cuộc sống trở lên khó khăn hơn.

Công tác quản lý nhà nước còn nhiều bất cập, nhiều nội dung quản lý trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn chưa thực hiện tốt. Tư duy quản lý vẫn nặng theo cách quản lý thời bao cấp, theo kế hoạch và mệnh lệnh từ trên xuống, can thiệp sâu vào công việc của doanh nghiệp và người dân, ban phát, xin cho. Phong cách làm việc của một bộ phận không nhỏ đội ngũ cán bộ chính quyền các cấp còn quan liêu, thiếu sự tôn trọng người dân, gây phiền hà, nhũng nhiễu diễn ra khá phổ biến. Công việc dồn nhiều về cơ sở nhưng trình độ đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý nhà nước còn rất hạn chế, việc tổ chức thực hiện pháp luật, các chủ trương, chính sách còn nhiều yếu kém, một bộ phận lớn cán bộ chưa thích ứng kịp với yêu cầu cải cách hành chính. Trách nhiệm của các cấp uỷ và chính quyền  các cấp không được làm rõ và xử lý nghiêm túc khi không thực hiện tốt, sự phối hợp của các ngành, các cấp và sự tham gia của các tổ chức đoàn thể thiếu chặt chẽ, có biểu hiện hành chính hoá các tổ chức chính trị - xã hội.

Việc xây dựng giai cấp nông dân chưa được chú trọng đúng mức. Đến nay chúng ta chưa có chiến lược về phát triển giai cấp nông dân. Sự chuyển dịch cơ cấu lao động nông nghiệp, nông thôn mặc dù đã có chủ trương nhưng trên thực tế còn mang tính tự phát và thiếu sự chuẩn bị. Chất lượng lao động nông nghiệp, nông thôn còn thấp so với yêu cầu CNH, HĐH. Việc nâng cao trình độ giác ngộ chính trị của nông dân chưa được quan tâm thường xuyên, đúng mức. Nông dân ít có cơ hội tham gia xây dựng chính sách quản lý phát triển hoặc đề đạt nguyện vọng với cấp trên. Hiện nay thiếu kênh phản hồi chính sách hữu hiệu từ người dân. Nhiều nơi quyền lợi của nông dân không được bảo đảm (phải đóng góp nhiều, bị thua thiệt khi bị thu hồi đất, việc thực thi dân chủ ở nông thôn ở một số nơi chưa được đảm bảo). Tình trạng nghèo khó, chênh lệch thu nhập, những tiêu cực trong xã hội, nhất là tình trạng tham nhũng, quan liêu, cửa quyền, thoái hoá, biến chất của một bộ phận cán bộ, đảng viên làm ảnh hưởng, xói mòn lòng tin của một bộ phận nông dân.

2. Bước vào thời kỳ phát triển mới, để giai cấp nông dân thực hiện vai trò chủ thể của quá trình phát triển, xây dựng nông thôn mới trong điều kiện kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế, cần phải tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác vận động nông dân, bằng các giải pháp cụ thể, nhằm khắc phục những khó khăn, thách thức của nông nghiệp, nông dân, nông thôn hiện nay. Củng cố lòng tin của nông dân với Đảng, Nhà nước, với chế độ. Khơi dậy tinh thần yêu nước, tự chủ, tự lực, tự cường vươn lên của nông dân để thực hiện mục tiêu: Xây dựng nền nông nghiệp phát triển toàn diện theo hướng hiện đại, bền vững, sản xuất hàng hoá lớn, có năng suất, chất lượng, hiệu quả và khả năng cạnh tranh cao; xây dựng nông thôn mới có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội hiện đại, xã hội nông thôn ổn định, giầu bản sắc văn hoá dân tộc; nông dân được đào tạo có trình độ sản xuất ngang bằng với các nước tiên tiến trong khu vực và có đủ bản lĩnh chính trị, đóng vai trò làm chủ nông thôn mới. Góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu Đại hội XI của Đảng đề ra, “tạo nền tảng để đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại”.

Để tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác vận động nông dân trong tình hình mới, cần thực hiện một số nhiệm vụ trọng tâm:

 Một là, tiếp tục thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Trung ương 4 (khoá XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”. Làm trong sạch Đảng, nâng cao sức chiến đấu của đội ngũ đảng viên. Xử lý nghiêm những phần tử thoái hoá, biến chất, ức hiếp quần chúng, lợi dụng chức quyền vi phạm lợi ích của nhân dân, dù người đó ở cấp nào và cương vị công tác nào. Cán bộ, đảng viên vi phạm pháp luật phải xử lý theo pháp luật. Việc kiểm điểm, tự phê bình và phê bình, xây dựng và chỉnh đốn Đảng phải được tiến hành thường xuyên và đặt lên hàng đầu trong quá trình củng cố Đảng. Làm tốt công tác này sẽ tạo nên một bước phát triển mới trong xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh. Như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy: “Dễ mười lần không dân cũng chịu. Khó trăm lần dân liệu cũng xong”. Đảng phải dựa vững chắc vào dân để phát hiện những đảng viên thoái hoá, biến chất. Làm tốt công tác chỉnh đốn Đảng sẽ tạo được chuyển biến quan trọng trong công tác vận động quần chúng nói chung và vận động nông dân nói riêng, sẽ củng cố niềm tin của nông dân với Đảng. Đây là nhiệm vụ và giải pháp quan trọng hàng đầu để tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác vận động quần chúng trong tình hình hiện nay. 

Hai là, tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo của Đảng đối với công tác vận động quần chúng. Các cấp uỷ đảng từ Trung ương đến cơ sở phải nắm vững và làm đúng chức năng lãnh đạo quần chúng của mình bằng phương pháp vận động, thuyết phục. Khắc phục tình trạng Đảng bao biện làm thay Nhà nước, Mặt trận và các đoàn thể quần chúng, hoặc là buông lỏng sự lãnh đạo của Đảng; khắc phục lối làm việc quan liêu, hành chính, mệnh lệnh. Đổi mới phương thức hoạt động của đảng bộ, chi bộ cơ sở thực sự là hạt nhân lãnh đạo toàn diện trên địa bàn nông thôn. Cấp uỷ và chính quyền các cấp đẩy mạnh cải cách hành chính, tăng cường đào tạo nâng cao trình độ, năng lực đội ngũ cán bộ, công chức xã. Công khai minh bạch về cơ chế, chính sách, các dự án đầu tư, thu hồi đất đai...

Nêu cao vai trò gương mẫu của cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu các cấp uỷ, chính quyền, Mặt trận và các đoàn thể. Cán bộ, đảng viên chỉ có thể làm tốt công tác dân vận khi mình là tấm gương cho nhân dân, nói đi đôi với làm. Đối với vận động nông dân, sự gương mẫu của cán bộ, đảng viên có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Trong tình hình hiện nay, người dân đang nhìn vào hành động thực tế của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh "đảng viên đi trước, làng nước theo sau" đến nay vẫn giữ nguyên giá trị và có ý nghĩa giáo dục rất sâu sắc, thiết thực, giúp cho mọi đảng viên dễ nhớ, dễ làm trong công tác vận động nông dân. Cán bộ, đảng viên không gương mẫu về đạo đức, lối sống, đi đầu trong việc thực hiện các chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương thì không nói được ai và không ai theo họ. Do đó, sự gương mẫu của cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu cấp uỷ, chính quyền, đoàn thể quần chúng có ý nghĩa quyết định trong công tác vận động nông dân.

Công tác cán bộ có vai trò đặc biệt quan trọng. Vì, như Bác Hồ đã dạy, cán bộ là gốc của phong trào và cán bộ nào phong trào đó. Các cấp uỷ Đảng phải thường xuyên quan tâm kiện toàn tổ chức bộ máy, cán bộ làm công tác dân vận; cử những cán bộ có phẩm chất, năng lực tốt, có uy tín cao và có kinh nghiệm làm công tác vận động quần chúng để phụ trách công tác dân vận. Kiên quyết không bố trí những người không đủ trình độ, năng lực và không có uy tín với nhân dân làm công tác dân vận, Mặt trận và các đoàn thể các cấp.

Phải thật sự dựa vào dân để xây dựng Đảng và chính quyền các cấp trong sạch, vững mạnh. Tăng cường công tác kiểm tra việc tổ chức thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, pháp luật của Nhà nước, Quy chế công tác dân vận của hệ thống chính trị.  

Coi trọng công tác dự báo, tổng kết thực tiễn và nghiên cứu lý luận về công tác dân vận; trước hết là nghiên cứu mối quan hệ Đảng - Dân trong tình hình hiện nay. Kịp thời đề ra các giải pháp phù hợp với tình hình mới; tăng cường công tác tuyên truyền, tạo sự đồng thuận xã hội cao, phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị, của toàn xã hội. Chú trọng việc tổng kết, đánh giá, xem xét lại những nghị quyết và chỉ thị, chính sách đã ban hành được thi hành như thế nào. Phải thường xuyên rà soát lại, đối chiếu chủ trương, chính sách và pháp luật với thực tế cuộc sống, để xem cái nào đúng, cái nào trước đây đúng nay đã lỗi thời, không còn phù hợp, cái nào mới mẻ chưa đi vào cuộc sống, cái nào còn chưa phù hợp... để kịp thời sửa chữa, bổ sung, hoàn chỉnh hay loại bỏ. Làm như vậy là để bảo đảm nâng cao năng lực và hiệu quả lãnh đạo của Đảng, quản lý, điều hành của Nhà nước và đáp ứng mong muốn, nguyện vọng của người dân.

Định kỳ, người đứng đầu các cấp uỷ, chính quyền ở địa phương phải tổ chức tiếp dân, đối thoại với nhân dân. Khi giải quyết những vấn đề nói chung, nhất là vấn đề nhạy cảm cần phải công tâm. Khi đã công tâm, cán bộ, đảng viên sẽ được nhân dân ủng hộ. Phải lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của nhân dân, biện pháp giải quyết phải công khai, minh bạch, đặt lợi ích chính đáng của người dân lên trên hết. 

Cần sớm ban hành cơ chế để người dân tham gia giám sát hoạt động của cán bộ, đảng viên và cả hệ thống chính trị, nâng cao hiệu quả cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí. Tại Đại hội X, Đảng ta đã thể hiện quyết tâm chính trị cao và nhất quán trong việc “tích cực phòng ngừa và kiên quyết chống tham nhũng, lãng phí” (2).  Tiếp đến Đại hội XI, Đảng ta nhấn mạnh cần tập trung “đẩy mạnh, nâng cao hiệu quả cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí để thực sự ngăn chặn, đẩy lùi được tệ nạn này” (3); “coi trọng và nâng cao vai trò của các cơ quan dân cử, của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân, các phương tiện thông tin đại chúng và của nhân dân trong việc giám sát cán bộ, công chức, phát hiện, đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí” (4). Việc phòng chống tham nhũng, lãng phí không chỉ nhằm quản lý chặt chẽ, sử dụng có hiệu quả những nguồn lực của hệ thống chính trị, mà còn củng cố niềm tin của người dân nói chung và của nông dân đối với Đảng, chế độ, giữ vững ổn định chính trị - xã hội, góp phần tăng cường sức mạnh đoàn kết toàn dân tộc, làm thất bại âm mưu chống phá của các thế lực thù địch. Đây là một chủ trương, quyết sách hợp lòng dân, thể hiện ý chí nguyện vọng của nhân dân, được nhân dân hoan nghênh, ủng hộ.

Ba là,  hoàn thiện cơ chế, chính sách về phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn; chỉ đạo thực hiện có hiệu quả chương trình xây dựng nông thôn mới. Chỉ đạo xây dựng, bổ sung, sửa đổi hoàn thiện chủ trương, chính sách pháp luật liên quan đến nông dân, nông thôn nhất là những chính sách liên quan trực tiếp đến những bức xúc của nông dân như chính sách đất đai, chính sách hỗ trợ vốn, tiêu thụ nông sản hàng hóa, ứng dụng khoa học - kỹ thuật, chính sách bảo hiểm nông nghiệp; đồng thời nghiên cứu có chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế cho nông dân, củng cố nâng cao năng lực bộ máy quản lý nông nghiệp nhất là cấp huyện, xã. Tăng cường hỗ trợ nông dân sản xuất hàng hoá. Tiếp tục dành nguồn vốn tín dụng ưu đãi cho nông dân, nông nghiệp; khuyến khích các nhà khoa học, các trí thức, cán bộ trẻ về nông thôn công tác. Xây dựng hệ thống an sinh xã hội ở nông thôn, các chính sách bảo hiểm y tế với người nghèo, thí điểm bảo hiểm nông nghiệp để người nông dân có nhiều cơ hội tiếp cận đầy đủ các nguồn vốn, được trợ giúp kỹ thuật và chuyển giao công nghệ, thông tin thị trường, thực hiện tốt cơ chế, chính sách để thu hút doanh nghiệp đầu tư trên địa bàn nông thôn, xúc tiến thương mại và các dự án phát triển công nghiệp chế biến nông, lâm, thuỷ sản, sử dụng nguyên liệu và thu hút nhiều lao động nông nghiệp tại chỗ cùng với phát triển doanh nghiệp chế tạo máy cơ khí động lực, thiết bị, vật tư nguyên liệu... phục vụ nông nghiệp.

Trong chỉ đạo, tổ chức thực hiện, cần phải công khai tài chính, minh bạch các công trình vốn Nhà nước cũng như vốn đóng góp của nhân dân trên địa bàn nông thôn để nhân dân giám sát việc đầu tư xây dựng.

Bốn là, nghiên cứu làm rõ bản chất và nội dung của công tác vận động nông dân trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng XHCN, hội nhập quốc tế, đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước. Xây dựng chiến lược về phát triển giai cấp nông dân trong thời kỳ mới. Phát huy vai trò của giai cấp nông dân - chủ thể của quá trình phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới. Khơi dậy và phát huy được tiềm năng và sức sáng tạo to lớn trong nông dân, nông thôn. Giải phóng và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực xã hội cho phát triển lực lượng sản xuất trong nông nghiệp, nông thôn.

Để đạt được mục tiêu Đại hội XI của Đảng là “tạo nền tảng để đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại”, cần phải xây dựng, phát triển giai cấp nông dân Việt Nam đạt được 3 mục tiêu cơ bản: (1) Nông dân phải trở thành lực lượng lao động tiên tiến, có năng suất, chất lượng, hiệu quả cao; (2) Nông dân phải là lực lượng chính trị - xã hội vững mạnh dưới sự lãnh đạo của Đảng; (3) Nông dân là lực lượng gìn giữ và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc Việt Nam ở nông thôn. Phải tạo cho được sự biến đổi về chất lượng chính trị, củng cố niềm tin vào Đảng, Nhà nước; nâng cao kỹ năng, kỷ cương hợp tác lao động; thực sự là chủ thể của quá trình phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới, đồng thời cũng là đối tượng chính được thụ hưởng thành quả của sự nghiệp CNH, HĐH và sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN.

Tập trung đào tạo nguồn nhân lực, nâng cao kiến thức cho người nông dân về kinh tế, văn hoá, xã hội, pháp luật, thị trường và hội nhập. Trong đó, trọng tâm là chuyển giao khoa học - kỹ thuật sản xuất nông nghiệp. Tập trung nâng cao chất lượng dạy nghề cho nông dân, khả năng tiếp cận, chia sẻ thông tin, tạo ra bước chuyển cơ bản về nhận thức để người nông dân lựa chọn nghề phù hợp với năng lực điều kiện của bản thân; phù hợp với yêu cầu chuyển đổi cơ cấu lao động, cơ cấu kinh tế và nhu cầu sử dụng của xã hội. Sau khi học nghề, nông dân chủ động chuyển nghề, tạo được việc làm, lao động có năng suất, có thu nhập cao và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền, vận động nông dân tại địa bàn dân cư về đường lối chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, về lao động và việc làm, về thị trường và giá cả, về văn hoá, xã hội, khoa học, kỹ thuật với kinh tế hội nhập... Coi trọng công tác tuyên truyền miệng theo hướng ngắn gọn, dễ hiểu, tăng cường đối thoại để tạo sự đồng thuận cao trong các tầng lớp nông dân. Chỉ đạo các cấp Hội NDVN nâng cao chất lượng các phong trào nông dân thi đua yêu nước của nông dân; trọng tâm là phong trào nông dân sản xuất kinh doanh giỏi, đoàn kết giúp nhau xoá đói, giảm nghèo và làm giàu; phong trào xây dựng nông thôn mới; phong trào học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, để hình thành tiêu chuẩn người nông dân trong thời kỳ CNH, HĐH đất nước, đó là: yêu nước, yêu chế độ, đoàn kết sáng tạo, hợp tác lao động có kỹ thuật, có kỷ luật, có năng suất hiệu quả cao, có nếp sống văn hoá, văn minh, sống trung thực lành mạnh và hài hoà, là chủ thể của quá trình phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới. Từ các phong trào nông dân thi đua yêu nước, có thể lựa chọn, đào tạo những người sản xuất kinh doanh giỏi, giúp họ trở thành những doanh nhân, doanh nghiệp có "đức, tài" làm nòng cốt và cầu nối nông nghiệp với công nghiệp, sản xuất với thị trường và chuyển giao khoa học - kỹ thuật trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn; xây dựng nông thôn mới.

Năm là, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng để Hội NDVN đổi mới mạnh mẽ phương thức vận động nông dân theo hướng kết hợp chặt chẽ công tác tập hợp, đoàn kết, tuyên truyền, vận động hội viên nông dân thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng; chính sách pháp luật của Nhà nước với tăng cường các hoạt động dịch vụ, tư vấn, hỗ trợ và dạy nghề, đáp ứng nhu cầu và lợi ích thiết thực của hội viên, nông dân.

Đảng cần quan tâm bố trí đội ngũ cán bộ chủ chốt, kiện toàn tổ chức bộ máy của Hội Nông dân các cấp, các cấp chính quyền tạo điều
kiện về nguồn lực cho Hội NDVN đào tạo, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ Hội các cấp. Tập hợp, đoàn kết nông dân và đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nông dân thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Tổ chức thực hiện các phong trào thi đua yêu nước của nông dân như: Phong trào nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi, đoàn kết giúp nhau xoá đói giảm nghèo và làm giàu chính đáng; phong trào nông dân thi đua xây dựng nông thôn mới; phong trào nông dân tham gia bảo đảm quốc phòng - an ninh. Tăng cường các hoạt động hướng dẫn, tư vấn, hỗ trợ, dịch vụ và dạy nghề cho nông dân; tiến tới có thể tiếp nhận một số dịch vụ công từ Nhà nước và giảm chi phí cho dịch vụ của tư nhân đến nông thôn. Hội phải đủ mạnh để đại diện cho nông dân, cho các hiệp hội ngành nghề nông dân trong đàm phán, xử lý tranh chấp với các đối tác trong các vụ kiện về kinh tế. Tham gia có hiệu lực, hiệu quả trong huấn luyện nông dân phát triển sản xuất hàng hoá; tích cực tham gia tổ chức, hợp tác lao động, xây dựng nông thôn mới, xây dựng gia đình văn hoá, thôn, ấp, bản làng văn hoá, gìn giữ và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc. Chủ động trong việc tham gia quản lý xã hội, quản lý tài nguyên thiên nhiên, khai thác và sử dụng các cơ sở hạ tầng ở nông thôn và phát triển sản xuất nông nghiệp.

Tiếp tục thực hiện nghiêm túc Kết luận số 61-KL/TW ngày 3-12-2009 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về Đề án “Nâng cao vai trò, trách nhiệm của Hội NDVN trong phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới và xây dựng giai cấp NDVN giai đoạn 2010-2020” và Quyết định số 673/QĐ-TTg ngày 10-5-2011 của Thủ tướng Chính phủ “Về việc Hội NDVN trực tiếp thực hiện và phối hợp thực hiện một số chương trình, đề án phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội nông thôn giai đoạn 2011-2020”, tạo điều kiện cần thiết và nguồn lực tài chính để Hội NDVN trực tiếp và phối hợp hỗ trợ nông dân phát triển kinh tế, nâng cao đời sống vật chất và văn hoá tinh thần cho nông dân, tham gia thực hiện có hiệu quả Chương trình xây dựng nông thôn mới. Xây dựng Hội NDVN vững về chính trị, tư tưởng, mạnh về tổ chức, thống nhất về hành động nhằm xây dựng mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa Đảng, Nhà nước với nông dân, đó là những nội dung rất cần thiết để giúp giai cấp nông dân Việt Nam vững bước tiến vào CNH, HĐH đất nước./.

Nguyễn Quốc Cường
Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam
------------------

(1) Nguồn: Uỷ ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội.

(2) ĐCSVN: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nxb. CTQG, H,  2006, tr. 75.

(3) (4) ĐCSVN:  Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb. CTQG, H, 2011, tr.266; 254.