Tại hội nghị Trung ương 14 khóa III (tháng 1-1968), Ban Chấp hành Trung ương Đảng nhấn mạnh: để chuyển cách mạng và chiến tranh cách mạng sang thời kỳ mới, giành thắng lợi quyết định, phải tạo được bước ngoặt lớn của cuộc chiến tranh.
Muốn vậy, không thể tiến từng bước, tuần tự… mà phải tạo bước nhảy vọt bằng chọn hướng chiến lược hiểm và dùng cách đánh mới, mở cuộc tổng tiến công và nổi dậy trên chiến trường miền Nam, giáng đòn bất ngờ thật mạnh vào ý chí xâm lược của Mỹ…
Hội nghị chỉ rõ hướng tiến công lần này là các TP, thị xã, thị trấn và các cơ quan đầu não chiến tranh, trung tâm chỉ huy, hậu cứ của địch, lấy ba TP lớn là Sài Gòn, Huế, Đà Nẵng làm trọng điểm; kết hợp tấn công quân sự và nổi dậy của quần chúng trên cả ba vùng chiến lược, nhằm giáng đòn thật mạnh, bất ngờ, làm lung lay ý chí xâm lược của Mỹ, tạo sự thay đổi cơ bản cục diện chiến tranh có lợi cho ta…
Để xây dựng quyết tâm đánh Mỹ và thắng Mỹ, các cấp ủy Đảng trong và ngoài quân đội, cơ quan chính trị các cấp chủ động làm tốt công tác tư tưởng ngay từ khi Mỹ đổ quân vào miền Nam, nhất là từ cuộc phản công chiến lược lần thứ nhất. Công tác giáo dục tập trung khơi dậy lòng căm thù giặc, vạch trần tội ác của Mỹ và chính quyền Sài Gòn gây ra cho đồng bào miền Nam và bản chất hiếu chiến, xâm lược của chúng; khẳng định sự nghiệp đấu tranh chính nghĩa, tất thắng của dân tộc Việt Nam trong cuộc chiến.
Đồng thời, cổ vũ truyền thống yêu nước, tinh thần quật khởi, ý chí quyết chiến, quyết thắng. Nhờ đó, tinh thần “cả nước ra trận”, “tất cả xuống đường”, “tất cả để chiến thắng”… đã trở thành khẩu hiệu, tiếng gọi thiêng liêng thôi thúc mọi người hành động.
Phát huy thế trận chiến tranh nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng, Quân Giải phóng đã huy động lực lượng lớn đồng bào các tỉnh miền Đông Nam bộ tham gia cuộc Tổng tiến công và nổi dậy.
Nhiệm vụ của lực lượng này là vận chuyển vũ khí, lương thực, thực phẩm vào nội đô; cứu thương, cứu tải khi chiến sự nổ ra. Thực hiện phong trào xây dựng “hũ gạo nuôi quân”, trước Tết Mậu Thân 1968, mỗi gia đình để sẵn 5 lon gạo đón quân chủ lực và mỗi tuần quyên góp một lần do Hội Phụ nữ phát động.
Các huyện đều thành lập đội cung cấp, huy động lương thực, thực phẩm phục vụ Tổng tiến công và nổi dậy. Mỗi xã có ban quân lương, đội cứu thương, tải thương. Nhiều hộ gia đình đào hầm nuôi giấu thương binh, cất giấu vũ khí. Điển hình là gia đình bà Nguyên (má Bảy) ở Trảng Bàng, đào hầm giấu 45 tấn vũ khí tại vị trí cách đồn Mỹ chỉ 1km.
Đến đầu năm 1968, Quân Giải phóng đã xây dựng được 19 lõm chính trị với 325 gia đình, 12 kho vũ khí, 400 điểm ém quân, phần lớn ở gần các mục tiêu dự kiến sẽ đánh chiếm. Tinh thần đó của đồng bào miền Nam được nhà sử học Nguyễn Hiến Lê viết trong hồi ký: “Khắp thế giới ngạc nhiên và phục “Việt cộng” tổ chức cách nào mà Chính phủ Việt Nam Cộng hòa không hay biết gì cả. Họ đã lén chở khí giới, đưa cán bộ vào Sài Gòn, Huế… chôn giấu, ẩn núp ở đâu? Chắc chắn dân chúng đã che chở họ, tiếp tay với họ, không ai tố cáo cho nhà cầm quyền biết. Trái lại, mỗi cuộc hành quân lớn nhỏ nào của Việt Nam Cộng hòa họ đều biết trước ngày giờ để kịp thời đối phó. Nội điểm đó thôi cũng đủ cho thế giới biết họ được lòng dân miền Nam ra sao và tại sao Mỹ thất bại hoài”.
Thực hiện tư tưởng chỉ đạo và quyết tâm chiến lược của Đảng cùng phong trào nổi dậy rộng khắp của quần chúng, đêm 30 rạng ngày 31-1-1968, quân và dân miền Nam, từ Trị - Thiên đến Khu 5 và Nam bộ đồng loạt tiến công và nổi dậy, hướng trọng điểm nhằm vào các TP, thị xã, căn cứ quân sự, sân bay, bến cảng, kho tàng.
Quân và dân ta gây cho Mỹ và chính quyền Sài Gòn những tổn thất lớn về nhân lực, vật lực, choáng váng về tinh thần và bị động, lúng túng trên tất cả các vùng chiến lược trong nhiều ngày. Tuy chưa mang lại thắng lợi trọn vẹn, nhưng đây là một thắng lợi mang tầm vóc lịch sử; bước phát triển tất yếu trong chiến lược tiến công của cách mạng miền Nam.
Thắng lợi này thể hiện ý chí quyết tâm đánh Mỹ, thắng Mỹ, khát vọng độc lập dân tộc, thống nhất đất nước, tạo bước ngoặt đưa cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta đến thắng lợi hoàn toàn. Đồng thời, khẳng định sức mạnh của sự thống nhất giữa “ý Đảng” và “lòng dân”. Càng trong lúc gian khổ, ác liệt, mối quan hệ này càng thể hiện rõ nét, trở thành bài học vô giá không chỉ trong giai đoạn lịch sử lúc đó, mà còn có giá trị trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay.
Bài học sâu sắc
Hiện nay, chúng ta càng phải tiếp tục phát huy bài học về sự thống nhất giữa “ý Đảng, lòng dân” của cuộc Tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968. Trước hết là xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức; củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng.
Thực tiễn cách mạng Việt Nam và cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 chỉ ra rằng “ý Đảng, lòng dân” luôn hòa quyện, gắn chặt với nhau, tạo nên sức mạnh vô địch của chủ nghĩa anh hùng cách mạng.
“Ý Đảng” được biểu hiện tập trung ở đường lối, quan điểm, chủ trương của Đảng, phải đúng đắn, xuất phát từ tâm tư, nguyện vọng của nhân dân và yêu cầu của sự nghiệp cách mạng.
“Lòng dân” được thể hiện ở niềm tin của nhân dân đối với sự lãnh đạo của Đảng và việc chấp hành đường lối, quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước. Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng do Đảng lãnh đạo; mục tiêu, lợi ích cao nhất của Đảng là phục vụ nhân dân, vì mục tiêu, lợi ích của nhân dân. Đồng thời, xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa trong sạch, vững mạnh, thực sự là của dân, do dân và vì dân.
Hiến pháp đã quy định rõ: Đảng lãnh đạo nhà nước và xã hội. Do đó, sự thống nhất giữa “ý Đảng, lòng dân” còn được thể hiện thông qua hiệu lực, hiệu quả hoạt động của nhà nước.
Vì thế, cần tiếp tục xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa thực sự trong sạch, vững mạnh, của dân, do dân, vì dân, bảo đảm tất cả quyền lực của Nhà nước đều thuộc về nhân dân.
Cần phải coi trọng hoàn thiện hệ thống pháp luật, cơ chế kiểm tra, giám sát các hoạt động và quyết định của cơ quan công quyền theo hướng phục vụ tốt nhất cho người dân. Đặc biệt, cần coi trọng phát huy vai trò của Quốc hội - cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, nhằm thể chế hóa đường lối, quan điểm của Đảng, quyết định những vấn đề hệ trọng của đất nước, giải quyết những vấn đề bức xúc của xã hội, tạo sự đồng thuận và niềm tin của nhân dân với Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa. Đó cũng là biểu hiện sinh động về sự thống nhất biện chứng “ý Đảng, lòng dân” trong thời kỳ đất nước hội nhập, phát triển.
Bên cạnh đó, cần đề cao vai trò của MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội trong vận động, tập hợp nhân dân. MTTQ Việt Nam có vai trò quan trọng tập hợp, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân, vận động, giáo dục và thu hút các lực lượng xã hội vào thực hiện phong trào hành động cách mạng của Đảng.
Vì vậy, MTTQ cần phối hợp đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, nâng cao nhận thức các tầng lớp về đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và các quy định của địa phương. Đồng thời, MTTQ nâng cao chất lượng phản biện, giám sát xã hội, nhất là những vấn đề liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp của người dân.
Vai trò của quân đội trong tiến hành công tác dân vận, góp phần xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc cần được phát huy. Từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu, Quân đội nhân dân Việt Nam là quân đội cách mạng, có mối quan hệ máu thịt với nhân dân.
Trong tình hình mới, quân đội cần phát huy vai trò “đội quân công tác”, tích cực tiến hành công tác dân vận, góp phần quan trọng vào việc tăng cường mối quan hệ đoàn kết quân - dân, xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc. Công tác dân vận trong quân đội cần đặt trọng tâm vào tham gia xây dựng, củng cố, nâng cao chất lượng hệ thống chính trị cơ sở; giúp dân phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, xóa đói giảm nghèo…
Kế thừa và phát huy bài học kinh nghiệm về sự thống nhất giữa “ý Đảng, lòng dân” là vấn đề có ý nghĩa quan trọng, cấp thiết. Thực hiện tốt điều đó sẽ góp phần tăng cường mối quan hệ máu thịt giữa Đảng với nhân dân; làm cho Đảng hiểu dân, dân tin Đảng, tạo thành sức mạnh tổng hợp xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc.
Thượng tướng NGUYỄN TRỌNG NGHĨA (Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam)
KỲ LÂM - MẠNH HÒA (lược ghi)/SGGP