Chi vượt quỹ khám chữa bệnh trên 8.480 tỷ đồng

Hệ thống thông tin giám định BHYT đã tiếp nhận 75,9 triệu hồ sơ điện tử với số tiền đề nghị thanh toán trên 39.304 tỷ đồng, tăng 9,5 triệu lượt khám chữa bệnh và trên 10 nghìn tỷ đồng so với cùng kỳ năm trước. 56 tỉnh, thành phố chi vượt Quỹ Khám chữa bệnh (KCB) với số tiền trên 8.480 tỷ đồng trong 6 tháng đầu năm

Báo cáo của BHXHVN cho thấy, 6 tháng đầu năm 2017, số người tham gia BHYT đạt 75,6 triệu, tăng hơn 6,7 triệu so với cùng kỳ năm trước. Mức chi bình quân khám chữa bệnh BHYT/thẻ gia tăng so với cùng kỳ 21%. Có 33 tỉnh tăng trên 20%, trong đó Lạng Sơn, Bình Phước, Đắc Nông tăng trên 70%, Quảng Ngãi, Điện Biên, Kon Tum trên 60%. Chi bình quân khám chữa bệnh ngoại trú tại Phú Thọ, Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Bắc Ninh, Hưng Yên, Thanh Hóa cao gấp 1,5 đến 2,16 lần toàn quốc. Ngoài hai thành phố lớn là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, Huế, Đà Nẵng, Bắc Ninh, Hải Phòng, Quảng Ninh, Nghệ An, Cần Thơ đều có mức chi bình quân đợt điều trị nội trú cao hơn bình quân toàn quốc.

Tại Hội nghị cung cấp thông tin định kỳ về bảo hiểm xã hội, BHYT tháng 7/2017, ông Nguyễn Đức Toàn, Phó Giám đốc Trung tâm Truyền thông (BHXHVN) cho biết, các tỉnh có số chi vượt quỹ lớn là: Nghệ An (627,2 tỷ đồng, vượt 65%), Thanh Hóa (595,6 tỷ đồng, vượt 52%), Quảng Nam (411,2 tỷ đồng, vượt 82%), Quảng Ninh (288,8 tỷ đồng, vượt 54%), Hải Dương (283,6 tỷ đồng, vượt 44%), Hà Tĩnh (208,4 tỷ đồng, vượt 55%).

Từ ngày 21-4-2017, 63 tỉnh, thành phố đã áp dụng đầy đủ giá dịch vụ y tế có kết cấu tiền lương. Cơ cấu chi quỹ BHYT thay đổi, tỷ trọng chi thuốc giảm từ 43,69% xuống 36,02% , chi tiền khám và tiền giường từ 2,2% tăng lên 21,2% (từ 740,7 tỷ đồng tăng lên 9.214 tỷ đồng). Giá tiền giường tăng cao là nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng chỉ định vào điều trị nội trú hoặc kéo dài ngày nằm viện quá mức cần thiết.

Trong khi đó, ông Dương Tuấn Đức, Giám đốc Trung tâm Giám định BHYT và Thanh toán đa tuyến khu vực phía Bắc cho biết có những giường tăng giá gấp gần 10 lần, như giường hồi sức cấp cứu. Từ năm 2016, BHXHVN đã phát hiện ở nhiều cơ sở y tế, bệnh nhân không phải cấp cứu, không cần nằm giường hồi sức cấp cứu nhưng vẫn cho bệnh nhân nằm 1-2 ngày, thậm chí nằm đến lúc ra viện và thanh toán tiền giường hồi sức cấp cứu. Những thông tin trên đã phản ánh tới Bộ Y tế, Sở Y tế, BHXH các tỉnh, thành phố để kiểm tra, làm rõ tình trạng có dấu hiệu trục lợi, lạm dụng BHYT.

Theo ông Đức, con số tuyệt đối về chi tiền thuốc trong 6 tháng đầu năm 2017 tăng so với cùng kỳ năm 2016 (tổng chi 6 tháng năm 2016 là 14.573 tỷ đồng, 6 tháng năm 2017 là 15.621 tỷ đồng) nhưng tỷ lệ lại giảm trong cơ cấu chi là do điều chỉnh giá dịch vụ y tế, dịch vụ kỹ thuật, tiền giường, tiền khám bệnh đều tăng rất cao so với trước. Nhiều cơ sở y tế đã kéo dài ngày cuối cùng, cho bệnh nhân tiêm thuốc bổ để tính thêm một ngày, sử dụng số thuốc không cần thiết điều trị tại bệnh viện.

Ông Dương Tuấn Đức so sánh một đợt điều trị bình quân của một bệnh nhân lao phổi tại Bệnh viện Phổi Hà Nội là hơn 20 ngày, nhưng có nơi như Bệnh viện Phổi Tuyên Quang, bệnh nhân nằm đến trên 60 ngày. Hoặc thời gian các bệnh nhân điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính ở Bệnh viện Phổi Trung ương là 13,2 ngày trong khi ở Thanh Hóa, Ninh Thuận là trên 17 ngày. Chi phí tiền giường theo đó tăng lên.

Một số cơ sở khám chữa bệnh tách nhiều hồ sơ thanh toán trong một đợt điều trị ngoại trú để tính thêm tiền khám bệnh, tăng số lượt để giảm mức chi bình quân, đồng thời người bệnh không phải cùng chi trả; trong đó rất nhiều trường hợp thực hiện các kỹ thuật xoa bóp bấm huyệt, xông hơi, châm cứu liên tục hàng tháng. Trong 6 tháng có 717.777 lần tách đợt điều trị, đề nghị thanh toán sai 6,9 tỷ đồng tiền khám và 4,4 tỷ đồng thuộc trách nhiệm cùng chi trả của người bệnh. Một số phòng khám đa khoa tiếp nhận hàng nghìn lượt khám bệnh mỗi ngày, có bác sỹ khám trên 100 bệnh nhân trong ngày, trong đó có những bệnh nhân khám, kê đơn trong vòng từ 1 đến 3 phút. Chi xét nghiệm cận lâm sàng tăng 14,7%, chi chẩn đoán hình ảnh toàn quốc tăng 37,6% so với cùng kỳ năm trước.

Trên cơ sở dữ liệu từ Hệ thống thông tin giám định BHYT, BHXHVN đã phân tích các hồ sơ đề nghị thanh toán, phát hiện các trường hợp chỉ định không phù hợp với quy trình kỹ thuật, hướng dẫn điều trị của Bộ Y tế, thanh toán sai tiền giường, tiền khám bệnh, chỉ định quá mức cần thiết xét nghiệm cận lâm sàng, chẩn đoán hình ảnh, thuốc kháng sinh, thuốc bổ trợ, chỉ đạo BHXH các tỉnh, thành phố giám định, từ chối thanh toán trên 300 tỷ đồng.

Bàn giao 3,1 triệu sổ BHXH cho người lao động (NLĐ)

Theo báo cáo của Ban Sổ thẻ (BHXHVN), tính đến cuối tháng 7-2017, BHXH các tỉnh, thành phố trên cả nước đã bàn giao 3,1 triệu sổ BHXH cho NLĐ(NLĐ), chiếm 25% tổng số sổ phải bàn giao (không bao gồm lực lượng vũ trang). Một số tỉnh đạt tỉ lệ bàn giao sổ BHXH cao như: Đồng Nai, Vĩnh Phúc, Thái Bình, Quảng Bình. Đơn cử, đến hết tháng 6, BHXH tỉnh Vĩnh Phúc đã bàn giao 184.850/184.855 sổ BHXH đến tận tay từng NLĐ, đạt 99,98% tổng số lao động đang tham gia BHXH trên địa bàn.

Bà Đinh Mai Hạnh- Phó Trưởng Ban Sổ thẻ cho biết, hầu hết BHXH các địa phương đều phấn đấu đến hết năm 2017 bàn giao sổ BHXH đạt trên 80%; có tỉnh phấn đấu đạt 100%. Để đạt được mục tiêu đó, một số nơi có những cách làm sáng tạo, huy động mọi nguồn lực, động viên khích lệ tinh thần làm việc của cán bộ, công chức, viên chức ngành BHXH.

Tuy nhiên, theo nhận định của bà Đinh Mai Hạnh, bên cạnh những thuận lợi, nhất là sự vào cuộc tích cực của các địa phương, công tác rà soát, bàn giao sổ BHXH cho NLĐ cũng còn gặp không ít khó khăn, vướng mắc. Cụ thể như: Phần mềm thu, sổ- thẻ mới đi vào sử dụng nên trong giai đoạn đầu có một số chức năng còn lỗi, chưa đầy đủ. Lượng truy cập từ 63 tỉnh, thành rất lớn đã ảnh hưởng đến tốc độ xử lý thông tin. Nội dung ghi trên sổ BHXH còn có sai sót, thiếu thông tin. Có đơn vị sử dụng lao động thiếu hợp tác hoặc chậm trễ trong phối hợp thực hiện. Có địa phương tổ chức thực hiện chưa sát sao, nên công tác bàn giao sổ chưa được hiệu quả như mong muốn…

Do đó, theo bà Hạnh, BHXH các tỉnh, thành phố cần tập trung đẩy nhanh tiến độ rà soát sổ BHXH cho NLĐ; bổ sung và chuẩn hoá dữ liệu người tham gia BHXH trong phần mềm quản lý; phối hợp với Bưu điện tỉnh chỉ đạo BHXH và Bưu điện cấp huyện thực hiện bàn giao sổ cho NLĐ một cách thuận lợi nhất…

Để thực hiện bàn giao sổ BHXH từ đơn vị sử dụng sang cho NLĐ quản lý, BHXH Việt Nam đã ban hành Công văn số 4027/BHXH-ST ngày 14/10/2016 về việc hướng dẫn rà soát và bàn giao sổ BHXH cho NLĐ, trong đó hướng dẫn: Đối với những sổ BHXH đã cấp trước năm 2009 theo Quyết định số 1443-LĐTBXH ngày 09/10/1995 của Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (mẫu cũ) được cấp lại sổ BHXH theo Quyết định số 1035/QĐ-BHXH gồm tờ bìa và toàn bộ tờ rời (mẫu mới) để trả cho NLĐ quản lý; toàn bộ sổ BHXH theo mẫu cũ đục lỗ và lưu tại BHXH tỉnh. Đối với sổ BHXH cấp từ năm 2009 đến nay, theo mẫu mới thì không phải cấp lại, trả luôn cho NLĐ (chỉ điều chỉnh, bổ sung thông tin nếu cần thiết).

Đánh giá về sự cần thiết phải cấp lại sổ BHXH theo mẫu mới, ông Chu Minh Tộ - Trưởng Ban Sổ thẻ (BHXHVN) cho biết: Thứ nhất, sổ BHXH do NLĐ giữ được thống nhất một mẫu chung trên toàn quốc, ghi đầy đủ nội dung về nhân thân, quá trình đóng BHXH, BH thất nghiệp của người tham gia, sổ BHXH được in từ cơ sở dữ liệu đã rà soát, bổ sung đầy đủ và quản lý tập trung dữ liệu tại BHXH Việt Nam. Thứ hai, sổ BHXH cũ cấp từ năm 1996 đến nay cũng đã 21 năm, chất liệu giấy không tốt, thời gian sử dụng tương đối lâu, với đặc điểm thời tiết, khí hậu nóng, ẩm của Việt Nam đến nay sổ BHXH này đã bị ẩm, mốc, rách, chữ nhòe. Do vậy, không đảm bảo khi NLĐ tiếp tục bảo quản sổ và rất khó khăn cho cơ quan BHXH khi giải quyết chế độ cho NLĐ.

Thứ ba, mẫu sổ BHXH cũ là quyển gồm 24 trang hoặc 48 trang, thông tin về nhân thân và quá trình đóng BHXH của NLĐ do người sử dụng lao động dùng bút mực ghi trực tiếp lên sổ. Đối với những NLĐ có quá trình đóng BHXH dài, chuyển qua nhiều đơn vị, sổ BHXH được ghi bằng nhiều loại mực, nhiều loại chữ khác nhau, nhiều trường hợp khi viết mực chưa khô đã được gấp lại nên bị dính giữa các trang sổ, nhòe chữ nên không đọc được thông tin ghi trên sổ. Thứ tư, sổ BHXH cũ do nhiều đơn vị viết sổ nên chức danh nghề, công việc ghi không đúng quy định, thiếu nhiều thông tin về nhân thân của NLĐ (như: số chứng minh thư, ngày tháng năm sinh, sửa chữa ngày tháng, sai tiền lương…). Một lượng lớn sổ BHXH ghi chưa đúng các chức danh của người lao động, ghi thời gian tham gia BHXH chưa chính xác, đến khi giải quyết chế độ cho NLĐ phải thẩm định lại sổ BHXH mất rất nhiều thời gian, công sức, ảnh hưởng đến thời điểm hưởng chế độ của người lao động. Thứ năm, quy định phải ghi bổ sung sổ BHXH khi có sự thay đổi về chức danh, chức vụ, mức đóng, địa điểm nơi làm việc; nếu không có thay đổi thì một năm ghi và ký xác nhận vào cuối năm. Tuy nhiên, do khối lượng công việc quá lớn, phức tạp và việc ghi sổ hoàn toàn bằng thủ công nên người sử dụng lao động cũng như cơ quan BHXH không thực hiện kịp thời theo quy định, thường chỉ đến khi giải quyết chế độ BHXH hoặc chấm dứt hợp đồng lao động mới thực hiện nên nhiều trường hợp chốt sổ BHXH không chính xác, khi giải quyết chế độ BHXH hoặc di chuyển đi mới phát hiện ra và phải thực hiện điều chỉnh lại sổ BHXH.

Qua việc cấp lại sổ mới, có thể thấy tiện ích của việc trả sổ BHXH cho NLĐ giữ theo một mẫu sổ BHXH thống nhất từ năm 2009 đến nay như. Đối với NLĐ: NLĐ trên cả nước được giữ quyển sổ BHXH giống nhau; toàn bộ tờ bìa sổ, tờ rời hàng năm được in từ dữ liệu cấp sổ BHXH; sổ BHXH đã được cập nhật bổ sung đầy đủ các thông tin của NLĐvề nhân thân, về quá trình đóng, hưởng BHXH, BH thất nghiệp; hàng năm được cơ quan BHXH cung cấp tờ rời tình hình tham gia BHXH, BH thất nghiệp của năm đó. Đảm bảo cho NLĐ dễ kiểm tra, theo dõi các thông tin về nhân thân, về quá trình đóng BHXH của mình và có trách nhiệm bảo quản sổ BHXH tốt nhất. 

Đối với cơ quan BHXH: Thông qua đợt rà soát, trả sổ BHXH này để hoàn thiện dữ liệu của người lao động, quản lý dữ liệu tập trung trên toàn quốc, tiến tới thực hiện thẻ điện tử BHXH; khi cơ quan BHXH giải quyết chế độ cho NLĐ sẽ nhanh hơn, rút ngắn thời gian đáp ứng yêu cầu giảm thời gian giải quyết thủ tục hành chính cho người lao động.

Như vậy, việc cấp lại sổ BHXH thành một mẫu chung thống nhất trên toàn quốc để bàn giao cho NLĐ quản lý là thực sự cần thiết, tuy có mất thời gian, công sức, chi phí của ngành BHXH nhưng  thực sự cần thiết. Đây thực sự là một bước thay đổi toàn diện để hoàn thiện sổ BHXH cho người lao động, đảm bảo NLĐ giữ quyển sổ BHXH với nội dung chính xác, rõ ràng, đầy đủ thông tin về nhân thân, quá trình đóng BHXH, BH thất nghiệp, bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, được giữ quyển sổ BHXH sạch đẹp, đáp ứng yêu cầu bảo quản lâu dài. Đồng thời cơ sở dữ liệu của người tham gia BHXH được hoàn thiện, quản lý tập trung thống nhất tại BHXH Việt Nam phục vụ cho công tác quản lý, khai thác, giải quyết chế độ cho NLĐvà cũng là cơ sở dữ liệu để hướng tới sử dụng cấp thẻ BHXH điện tử theo quy định của Luật BHXH./.

Trọng Thanh