Khác với báo in bị lệ thuộc vào không gian, thời gian in ấn, phát hành, báo điện tử có khả năng tức thời, liên tục đưa lên mạng những thông tin mới với dung lượng, thời lượng không hạn chế; có thể sửa chữa, bổ sung, thay đổi vị trí bài vở trên trang báo ngay lập tức… Báo điện tử đã khắc phục hoàn toàn khoảng trống về thời điểm xảy ra sự kiện và thời điểm thông tin đến với bạn đọc.

Vậy, vấn đề tác nghiệp của báo điện tử khác báo in ở điểm nào? Yếu tố đầu tiên là phóng viên báo điện tử gần như tác nghiệp tức thì ngay tại hiện trường; trong khi phóng viên các báo in có thể trở về toà soạn, về nhà để viết. Phóng viên báo điện tử phải lập tức "ứng chiến" tức thì, viết tin, bằng máy vi tính và truyền qua mạng (có thể là mạng máy tính hay mạng điện thoại di động) gửi bài về toà soạn. Hiện nay nhiều tòa soạn còn mạnh dạn phân quyền, duyệt tin, bài cho phóng viên ngày tại hiện trường qua máy tính xách tay hay mobile. Một số sự kiện quan trọng tác động đến xã hội như thiên tai, lũ lụt hay các hội nghị quan trọng, phóng viên có mặt tại hiện trường phải đưa tin ngay trong từng giây, từng phút trong khi báo in có thể để đến ngày hôm sau mới phát hành. Tức là, việc cập nhật thông tin kịp thời đã thực sự là thế mạnh, nâng giá trị thông tin lên mức cao nhất.

Thông tin tức thời, ngắn gọn, cô đọng, khái quát cao tính chất của sự việc là yêu cầu mà hầu hết các báo điện tử chuyên nghiệp phải đưa được. Bởi vì, nhu cầu nghe, đọc, xem của độc giả báo điện tử khác báo in. "Văn hoá đọc" của độc giả thời đại công nghệ thông tin cũng khác, độc giả hầu như chỉ lướt qua tít, list, sapô của tin, bài, nếu không thấy có sự kiện ấn tượng, nổi bật, khó có thể đòi hỏi họ click "chuột" vào các trang trong.

Khác với báo in, độc giả của báo điện tử phải đọc trên máy tính nên dễ mỏi mắt hơn. Do đó vấn đề đặt ra là làm thế nào để "không làm mất thời giờ của độc giả" là yếu tố mà phóng viên, biên tập viên báo điện tử luôn khắc cốt ghi tâm. Một bài báo điện tử hay nằm ở cách rút tít, cần sử dụng tối thiểu con chữ để thể hiện tối đa lượng thông tin; tít, list, sapô không chỉ ngắn gọn, hợp lý còn phải dễ tìm kiếm vì "tuổi thọ", thời gian 'trụ lại' của các tin, bài trên trang chủ rất ngắn, cấu tạo báo điện tử lập thể, nhiều tầng, nhiều lớp, do đó, nếu không dễ tìm kiếm thì độc giả sẽ bỏ qua.

Làm thế nào nâng cao tính chuyên nghiệp của báo điện tử, trang tin điện tử?

Như đã nói ở trên, một số tờ báo điện tử chỉ là "cánh tay nối dài" của tờ báo in chính, nên thông tin trên các báo điện tử thời gian qua cũng còn có nhiều chuyện để bàn. Ngược lại, cũng có xu hướng chạy đua với thời gian nên một số cơ quan báo đã đưa tin thiếu chính xác, một số sự kiện còn thiếu chọn lọc, chưa coi trọng tính hiệu quả, chất lượng thông tin mà chạy theo số lượng. Thông tin lấy lẫn của nhau tạo nên sự trùng lắp, trong khi lại bỏ lọt những tin tức quan trọng, nhất là những vấn đề mà xã hội và đông đảo độc giả quan tâm. Mặt khác tình trạng lãng phí còn diễn ra tương đối phổ biến: không ít trang tin điện tử của một số cơ quan, ban, ngành dường như chỉ là công cụ trang sức; ra đời xong rồi chỉ được thời gian ngắn đã chết yểu, vì không cập nhật,  "muôi" được thông tin trên website của mình. Trong bài viết này xin góp bàn thêm một vài vấn đề nâng cao tính chuyên nghiệp, hiệu quả của báo điện tử, trang tin điện tử.

Thứ nhất, cần xây dựng một đội ngũ phóng viên, biên tập viên chuyên nghiệp, bản lĩnh chính trị vững vàng, có khả năng độc lập tác nghiệp, phải tinh thông nghiệp vụ, am hiểu công nghệ thông tin, giỏi ngoại ngữ. Đồng thời phải có tác phong nhanh nhẹn, tác nghiệp kịp thời để cung cấp, cập nhật những thông tin "đắt", "nóng" từng ngày, từng giờ, từng phút trước các sự kiện xảy ra trong và ngoài nước. Phải đào tạo những phóng viên, biên tập viên báo điện tử chuyên nghiệp để có nhiều tin, bài, ảnh, video hấp dẫn người xem, để định hướng thẩm mỹ và tạo thuận lợi cho nhu cầu tiếp cận thông tin của độc giả. Tức là  muốn tồn tại và phát triển, thực sự có chỗ đứng và sự tin cậy của đông đảo độc giả thì tòa soạn báo điện tử phải có đủ năng lực độc lập, "sản xuất" được một số lượng tin, bài cần thiết của mình để thể hiện rõ được bản sắc đặc thù của tờ báo mình. Và tất nhiên là hạn chế đến mức tối đa việc khai thác quá nhiều các tin, bài của báo khác, ngoại trừ những bài quan trọng, có tính định hướng, chỉ đạo chung trong xã hội. Bởi vì nếu chỉ khai thác của báo bạn thì chính tờ báo đó chỉ là hình bóng, khuôn mẫu sao chép của báo khác mà thôi. Tất yếu sẽ dẫn đến một hệ quả là nếu tờ bào có quá nhiều tin bài khai thác của báo bạn thì dần dần sẽ đánh mất uy tín, mất độc giả của chính mình.

Thứ hai, tăng cường hơn nữa chất lượng và hiệu quả công tác lãnh đạo, quản lý báo điện tử, đặc biệt là vai trò của Tổng Biên tập, phó Tổng biên tập các Tòa soạn Báo… Người chủ bút phải có khả năng thẩm định, quyết đoán đối với các nguồn tin do phóng viên, biên tập viên đưa về. Đặc biệt, người lãnh đạo các tờ báo điện tử cần định hướng thông tin, duy trì việc sinh hoạt nghiệp vụ để bồi dưỡng đội ngũ phóng viên, biên tập viên thường xuyên.

Thứ ba, thường xuyên đổi mới nội dung, hình thức giao diện trang chủ, đổi mới công nghệ, nhất là công nghệ tìm kiếm ảnh, video và các chương trình truyền hình Internet vì xu hướng tích hợp các công nghệ ngày càng cao và yêu cầu của người sử dụng, người đọc ngày càng lớn đối với khối lượng thông tin bằng cả: hình ảnh, âm thanh, chữ viết… Đồng thời, trong xu thế phát triển mạng internet trên mạng di động, các báo điện tử, trang tin điện tử cũng cần thiết lập giao diện đặc thù trên điện thoại, đáp ứng nhu cầu tra cứu thông tin chính thống ngày càng tăng của một bộ phận giới trẻ hiện nay.

Thứ tư, tăng cường tính chiến đấu của báo điện tử. Hiện nay, hằng ngày, hằng giờ trên các trang mạng tiếng Việt của một số tổ chức phản động ngoài nước có đầy rẫy những thông tin vô bổ, thậm chí độc hại, tác động xấu đến một bộ phận cư dân mạng, do đó chúng ta cần sử dụng và phát huy mạnh mẽ thế mạnh của loại hình báo chí này. Các báo điện tử cần tăng cường lượng thông tin, bài viết phê phán các quan điểm thù địch, sai trái, có nhiều bài phản bác, định hướng dư luận trước các thông tin bịa đặt, vu khống. Lấy " ánh sáng đẩy lùi bóng tối", tạo sức đề kháng cho bạn đọc.

Thứ năm, cần hoàn chỉnh hệ thống văn bản pháp luật nhằm tạo lập một hành lang pháp lý đầy đủ, vững chắc cho báo điện tử, trang tin điện tử hoạt động. Thực tế cho thấy luật báo chí hiện hành mới chỉ áp dụng cho báo chí truyền thống, nay có nhiều điều khoản, chế tài không còn phù hợp với báo điện tử, trang tin điện tử. Do vậy vấn đề đặt ra là Nhà nước sớm sửa đổi, bổ sung Luật báo chí để tạo hành lang quản lý báo điện tử, trang tin điện tử cho phù hợp với xu thế phát triển của loại hình báo này.

Thứ sáu, các báo điện tử ngoài việc mở thêm trang tiếng Anh như hiện nay cần tiến tới mở thêm một số ngôn ngữ khác như tiếng Trung, tiếng Pháp, tiếng Nga… để mở rộng phạm vi tuyên truyền, đưa thông tin về đất nước, con người Việt Nam tới đông đảo bạn đọc trên thế giới.