“Giải mã genome một số giống lúa bản địa của Việt Nam” là một Dự án trong khuôn khổ chương trình hợp tác quốc tế về khoa học và công nghệ (KH&CN) giữa Bộ KH&CN ký kết với Hội đồng Nghiên cứu Khoa học Sự sống và Công nghệ sinh học, Vương quốc Anh.
TS. Khuất Hữu Trung – Viện Di truyền Nông nghiệp cho biết: Đây là lần đầu tiên tại Việt Nam đã giải mã thành công hệ gen đầy đủ của một loại thực vật cao nhất rất quan trọng là cây lúa, mở ra hướng nghiên cứu về genome học và ứng dụng bioinformatics để khai thác trình tự genome phục vụ công tác nghiên cứu và chọn tạo giống lúa. Cơ sở dữ liệu của 36 giống lúa đã giải mã là nguồn vật liệu vô cùng quý giá để tầm soát các gen chức năng như kháng rầy nâu, đạo ôn, bạc lá, chịu hạn, chịu mặn, gen chất lượng, gen thơm; định vị chính xác các gen đích trên bản đồ, thiết kế các marker chức năng là những market liên kết chặt với các gen đích giúp chọn lọc cá thể mang gen đích một cách chính xác phục vụ công tác lại tạo giống.
Đây cũng là lần đầu tiên xây dựng được trình duyệt genome và bản đồ các SNPs của các giống lúa bản địa của Việt Nam để công bố Quốc tế và trong nước giúp các Viện, Trường và các cơ sở nghiên cứu khai thác, nghiên cứu về ứng dụng bioinformatics trong bảo tồn nguồn gen quý, phân loại học, chọn tạo giống có năng suất, chất lượng cao, có khả năng chống chịu các loại sâu bệnh.
Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ KH&CN Trần Việt Thanh nhấn mạnh: Việc giải mã hoàn chỉnh bộ gene của nhiều giống lúa bản địa là một thành công rất có ý nghĩa đối với khoa học sinh học, đặc biệt là đối với công tác chọn tạo giống lúa; đồng thời mở ra khả năng ứng dụng rộng lớn trong thời gian tới. Với những thành công đã đạt được, cùng với phía vương quốc Anh, Bộ KH&CN phối hợp với Bộ NN&PTNT sẽ tiếp tục hỗ trợ cho nhóm các nhà khoa học Việt Nam hợp tác với các nhà khoa học của Anh tiếp tục giải mã các giống lúa có đặc tính quan trọng, xây dựng cơ sở dữ liệu phục vụ cho công tác nghiên cứu và chọn tạo giống lúa, tiến đến tương lai Vương quốc Anh sẽ giúp Việt Nam xây dựng Phòng thí nghiệm quốc gia về phân tích genome cho lúa và các cây trồng khác của Việt Nam.
Cũng trong khuôn khổ Hội thảo, nhằm khích lệ các kết quả đã đạt được của các nhà khoa học Việt Nam, Bộ KH&CN đã trao tặng Bằng khen cho các cá nhân có nhiều đóng góp cho Dự án.
PGS.TS Lê Huy Hàm, Viện trưởng Viện Di truyền Nông nghiệp Việt Nam cho biết, giai đoạn 2 của Dự án sẽ tiếp tục giải mã bộ gen của 600 giống lúa; khai thác sử dụng dữ liệu đã có, đào tạo nhân lực tiến tới làm chủ hoàn toàn việc giải mã, khai thác, sử dụng công cụ genome trong chọn tạo giống cây trồng…
Liên Cơ (Bộ KH&CN)