Cách thức thi đấu loại trực tiếp tính thời gian thi đấu lâu nhất cho mỗi con chim, con nào có thời gian thi đấu lâu nhất sẽ là con thắng cuộc. Trường hợp chim không chịu xuống cửa lồng coi như thua cuộc.

Sau nửa ngày thi đấu Hội thi đã chim được ra một giải nhất dành cho chi họa mi của ông Nguyễn Đức Duy thuộc Câu lạc bộ chim cảnh thành phố Hà Giang với số tiền thưởng là hai triệu đồng. Giải nhì dành cho chim họa mi của ông Ngô Văn Hòa thuộc câu lạc bộ chim cảnh huyện Đồng Văn với số tiền thưởng là một triệu đồng. Giải ba dành cho chim họa mi của ông Lý Văn Sinh thuộc câu lạc bộ chim cảnh huyện Đồng Văn với số tiền thưởng là năm trăm nghìn đồng. Giải điền quân là giải được trao cho chim họa mi của ai thi đấu thắng trận sau cùng (tương đương với giải khuyến khích) được trao cho ông Hầu Mí Sinh thuộc câu lạc bộ chim cảnh huyện Mèo Vạc với số tiền thưởng là năm trăm nghìn đồng.

Tổng kết và trao giải Hội thi chim họa mi chọi huyện Đồng Văn lần thứ nhất.

Chim họa mi có nguồn gốc từ phương Bắc lan dần xuống phía Nam. Các tỉnh miền Nam có loại họa mi “đất” vì màu lông nâu xỉn không mấy đẹp, hót thì âm khá vang ngắn. Họa mi Đồng Văn là họa mi chính thống, lông có mầu nâu nhạt, tiếng hót trong trẻo, ngân vang và rất hay hót.

Chim họa mi được người dân Đồng Văn nuôi là chim cảnh từ rất lâu, bởi họa mi có giọng hót rất cao, trong trẻo nhiều cung bậc, làn điệu. Chim họa mi được xếp vào bô tứ quý: cu gáy, yến hót, họa mi và yểng.

Những lồng chim tham gia ngày hội

Thú nuôi chim họa mi cũng lắm công phu, bản tính của chi họa mi là rất nhát, người nuôi luôn phải trùm áo lồng chim để tránh việc chim trổ lồng toét đầu, gẫy mỏ, có khi gãy cánh và chết. Thức ăn của chim cơ bản là mèn mén rang tẩm lòng đỏ trứng gà, thức ăn phải luôn tươi, sạch, không được ẩm, mốc. Nước uống cho chim phải luôn trong sạch, không được để vẩn đục hoặc lẫn tạp chất chim sẽ bị đau bụng mà chết. Đáy lòng chim cũng phải luôn sạch, tránh ẩm mốc. Mùa đông phải giữ ấm cho chim, mùa hè treo chim ở nơi thoáng mát không có gió lùa. Buổi sáng cần cho chim tắm nắng, vài ngày phải cho chim tắm nước một lần.

Chim họa mi được nuôi làm chim chọi mới được quan tâm vài năm gần đây. Trước kia việc nuôi chim mới chỉ bó hẹp trong gia đình, đến nay, chơi chim họa mi phát triển được là nhờ cái thú tao nhã của nhiều người Đồng Văn, muốn được thưởng thức tiếng hót trong trẻo của họa mi. Việc chọi chim cũng chỉ là giữa cá nhân với nhau. Những người yêu chim họa mi huyện Đồng Văn đã cùng nhau thành lập Câu lạc bộ chim cảnh huyện Đồng Văn thì việc chăm sóc chim họa mi được nhiều người quan tâm và truyền kinh nghiệm cho nhau nên tỉ lệ chim họa mi trong dân tăng lên nhanh chóng.

Có người khi nghe chim họa mi hót trong lòng đã phải thốt lên:

Họa mi sao hót đến nao lòng
Gọi bạn tình hay gọi mùa xuân?
Náo nức thế! Nên lời không dứt
Xô nát buồn! Sao giọng rưng rưng?

                                 (Nguyễn Phúc Liêm)

Em bé đang ngắm con chim họa mi cha mình mang tham gia ngày hội.

Hiện tại chim họa mi trong tự nhiên không còn nhiều, một phần do môi trường sinh thái bị tác động, phần khác do con người tích cực bẫy loài chim này. Hiện tại giá một con chim họa mi biết hót và dạn người được bán trên các chợ phiên giá dao động từ hai đến năm triệu đồng, những con chim vừa biết chọi, vừa biết hót giá bán cao hơn nhiều, có con chim được trả giá lên đến gần hai mươi triệu đồng.

Mùa xuân, đi xem hội chọi chim họa mi, nghe chim họa mi hót, chạnh lòng nghĩ, vẫn biết rằng những người yêu chim họa mi là đáng quý, những người biết nuôi chim họa mi là đáng quý nhưng trên thực tế số lượng chim họa mi trong tự nhiên ngày đang giảm dần. Đến một ngày nào đó, nếu thiên nhiên vắng tiếng hót của chim họa mi thì sẽ buồn biết bao. /.