Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá” với trọng tâm là nâng cao chất lượng phong trào xây dựng gia đình văn hoá, làng bản, tổ dân phố văn hoá, khu dân cư tiên tiến đã và đang phát triển mạnh trong nhân dân và các dân tộc ở Lào Cai. Cùng với sự phát triển về kinh tế, nhịp độ tăng trưởng GDP bình quân hàng năm đạt 12%, phong trào xây dựng gia đình, làng bản văn hoá đã tạo bước chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức và tư tưởng, đạo đức của người dân; đã huy động sức người, sức của, phát huy sức mạnh đại đoàn kết các dân tộc vào việc thực hiện thắng lợi các mục tiêu kinh tế xã hội chung của tỉnh.

Theo Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh: Giai đoạn 2005-2010, công tác xây dựng đời sống văn hoá có những bước chuyển biến về quy mô và chất lượng. So với năm 2005, tỷ lệ thôn bản, tổ dân phố đạt chuẩn văn hoá tăng gấp đôi; các khu dân cư đạt chuẩn văn hoá và tiên tiến năm sau cao hơn năm trước. Năm 2010, tỷ lệ hộ đạt chuẩn văn hoá đạt 71%, tỷ lệ khu dân dân cư văn hoá là 48% và tỷ lệ khu dân cư tiên tiến đạt 79,6%. Riêng năm 2011, Lào Cai có 104.811 gia đình văn hoá, tăng 12% so kế hoạch năm; có 1.535 làng, bản, tổ dân phố văn hoá, vượt 37% kế hoạch năm…

Điểm nổi bật trong những năm qua là Lào Cai đã xây dựng được nhiều mô hình làng văn hoá tiêu biểu ở vùng du lịch, vùng đặc biệt khó khăn, chẳng hạn như Làng văn hoá du lịch ở các huyện Sa Pa, Bắc Hà, thành phố Lào Cai. Nhờ thực hiện tốt quy định nếp sống văn hoá làng bản du lịch và khai thác phát huy nguồn lực văn hoá dân gian như xây dựng đội văn nghệ, tạo sản phẩm hàng hoá mỹ nghệ… không những thu hút khách du lịch, nâng cao đời sống cho bà còn mà còn góp phần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc. Điển hình là thôn Tân Lập, xã Phú Nhuận, huyện Bảo Thắng đã được nhận bằng khen của Thủ tướng Chính phủ bởi thôn Tân Lập luônđạt và giữ vững danh hiệu Làng văn hóa liên tục từ năm 2000 đến nay.

Thời gian qua Lào Cai đã thực hiện có hiệu quả công tác vận động nhân dân các dân tộc vùng cao cải tạo phong tục tập quán lạc hậu. Tình trạng cưới tảo hôn và kết hôn cận huyết thống đã giảm nhiều; tình trạng thách cưới, ăn uống dài ngày và tình trạng không cho người chết vào áo quan đã cơ bản được khắc phục.

Đặc biệt, việc tăng cường việc kết hợp thực hiện hương ước, quy ước với các phong trào xây dựng đời sống văn hóa, việc thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn thời gian qua không những góp phần đem lại hiệu quả thiết thực cho phòng trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá” mà còn góp phần xây dựng khối đại đoàn kết các dân tộc, thực hiện tốt các quy định pháp luật, điều chỉnh các mối quan hệ xã hội mang tính tự quản tại cộng đồng dân cư.

Hiện nay, toàn tỉnh có 2.164/2.177 thôn, bản, tổ dân phố đã xây dựng và được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt hương ước, quy ước. Bên cạnh đó có 969 thôn, bản xây dựng và thực hiện quy ước chuyên đề về bảo vệ và phát triển rừng. Hầu hết các hương ước, quy ước đã đưa các nội dung về thực hiện dân chủ cơ sở, chính sách dân số, kế hoạch hóa gia đình, xây dựng nếp sống văn minh, gia đình văn hóa… thành một trong những nội dung chính. Nội dung hương ước, quy ước được xây dựng khá phong phú, chuyển tải nhiều nội dung quy tắc ứng xử trong thực tiễn đời sống trên cơ sở tuân thủ các quy định của pháp luật.

Để đẩy mạnh và nâng cao chất lượng phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá” gắn với xây dựng nông thôn mới. Bước sang năm 2012, tỉnh Lào cai sẽ tập trung xây dựng, củng cố thiết chế văn hóa, thể thao xã, nhà văn hóa, khu thể thao đạt tiêu chí quốc gia; tăng cường tuyên truyền, tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao …Phấn đấu năm 2012 toàn tỉnh có 76% gia đình, 56% làng bản, tổ dân phố đạt danh hiệu văn hóa ; góp phần làm cho bộ mặt nông thôn Lào Cai ngày càng đổi mới với cơ sở hạ tầng thiết chế văn hoá, thể dục thể thao được đầu tư nâng cấp, cảnh quan môi trường được cải thiện, hệ thống chính trị được củng cố, nhân dân có ý thức tốt hơn trong việc xây dựng gia đình hoà thuận, ấm no, hạnh phúc./.

Nguyên Sa (Lào Cai)