Dưới đây là quan điểm của một số cá nhân:

PGS.TS Đỗ Văn Ninh - nguyên Viện phó Viện Sử học Việt Nam

Tôi cũng đã nghe việc xây dựng Trung tâm Tiến sĩ Việt Nam và không hiểu sao, bỗng dưng người ta lại làm cái việc như thế? Đã làm thì phải làm cho nghiêm túc: Cá nhân hay tổ chức nào đứng ra xây dựng dự án này phải trả lời thỏa đáng cho công chúng các câu hỏi về việc các vị tiến sĩ có đủ tiêu chuẩn và xứng đáng được khắc bia tôn vinh hay không, chứ không thể cứ "bốc" nhau lên, vì như thế có khác nào "ngông nghênh mà làm oai"!

Có một thực tế là, nhiều tiến sĩ của ta không được mọi người tin tưởng về chất lượng. Trong số gần 20 ngàn tiến sĩ hiện nay có rất nhiều người vốn là Phó tiến sĩ, thế rồi, cách đây ít lâu, sau một đêm "đẹp trời" đã bỗng dưng trở thành tiến sĩ hết. Như vậy, những người này có xứng đáng để ghi danh trong bia tiến sĩ không?

Việc bảo vệ luận án tiến sĩ bây giờ còn nhiều cái dở hơn. Để trở thành tiến sĩ, phải có một số tiêu chuẩn, trong đó phải thông thạo ít nhất một ngoại ngữ và phải đảm bảo một số giờ giảng dạy nhất định. Nhưng đã chấm cả trăm luận án tiến sĩ, tôi biết, có những người không hề giảng dạy, vì không đủ trình độ để đứng lớp, nhưng vẫn xin được giấy chứng nhận có đóng dấu hẳn hoi về số giờ đã giảng dạy mỗi năm, ở môn này hay môn kia.

Số người là tiến sĩ nhưng lại không biết ngoại ngữ cũng không hiếm. Hiện tượng xin hoặc mua chứng chỉ ngoại ngữ để đủ tiêu chuẩn làm luận án tiến sĩ đã được nhiều người biết. Thực tế, có những người, qua tiếp xúc trong công việc, tôi biết rõ là trình độ ngoại ngữ của họ rất kém, chưa đạt đến bằng A, nhưng vẫn là tiến sĩ. Thậm chí, có những người chỉ mải buôn bán, không chịu học hành gì nhưng vẫn có luận án tiến sĩ.

Nếu thực hiện dự án "Trung tâm Tiến sĩ Việt Nam" như dự định, thì những người này cũng được khắc vào bia đá như những vị tiến sĩ thực tài, có đóng góp lớn lao cho đất nước hay sao?

Việc ghi danh các tiến sĩ, thiết nghĩ, phải có đăng khoa lục do Nhà nước ghi chứ không thể là một công ty tư nhân nào đó đứng ra làm được. Để tôn vinh vào Văn Miếu, Nhà nước phải có một hội đồng thẩm định xem họ có xứng đáng hay không, chứ không thể tùy tiện. Nếu không, chỉ cần một cuốn sổ ghi chép về họ đã có của Bộ GD&ĐT là đủ...

GS.TS Lưu Trần Tiêu - chuyên gia cao cấp Bộ VH, TT&DL

Thời gian qua đã có rất nhiều ý kiến khác nhau về dự án Trung tâm Tiến sĩ Việt Nam. Cá nhân tôi đã có ý kiến riêng với TS Nguyễn Văn Huy về một số vấn đề liên quan đến dự án này.

Có thể tới đây, dự án sẽ phải thay đổi tên, vì hiện nay, tiêu chí về đối tượng thì hẹp nhưng thực ra lại quá rộng! Nếu chỉ tôn vinh những người có bằng tiến sĩ, thì vẫn có vấn đề đặt ra: Có nhiều người không phải là tiến sĩ, thậm chí, không có bằng cấp gì, nhưng các sản phẩm của họ về tư tưởng, về khoa học lại có giá trị lớn đối với đất nước và rất đáng được tôn vinh như GS Từ Chi, GS Đặng Văn Ngữ, GS Tạ Quang Bửu, GS Trần Đức Thảo v.v... Trong khi đó, có những tiến sĩ bằng cấp thật, nhưng chưa chắc chất lượng đã là thật.

Vì thế, tôi cho rằng, những người xứng đáng được bảo tồn di sản trong dự án này phải là những trí thức có đóng góp tiêu biểu cho đất nước, như Đại thi hào Nguyễn Du, nhà khoa học Trần Đại Nghĩa, Nguyễn Văn Huyên v.v... tức là tiêu chí lựa chọn hẹp hơn, chứ không phải là tất cả các tiến sĩ như hiện nay.

Nguyễn Xuân Diện - Phó Giám đốc Thư viện, Viện Nghiên cứu Hán Nôm

Công viên Văn Miếu hiện đại là vấn đề rất nhạy cảm nên ngay khi ra đời, dự án đã tạo sự quan tâm của dư luận về nhiều ý kiến trái chiều, trong đó, đa phần là phản biện, nghi ngờ và chê bai.

Nếu để làm một việc đúng với ý nghĩa mà Trung tâm đề ra là tôn vinh các vị tiến sĩ, thì cần phải công khai lên mạng các luận án của các tiến sĩ, để mọi người cùng biết rõ. Tuy nhiên, việc công khai hóa này đang được Thư viện Nghiên cứu Hán Nôm tiến hành thì lại bị chặn lại, không hiểu vì sao. Những ngày qua, đã có quá nhiều ý kiến của mọi người phản đối dự án Trung tâm Tiến sĩ Việt Nam và tôi nghĩ, tôi không thể nói gì về chuyện này nữa!

Nhà văn Nguyễn Trác - TBT Tạp chí Nhà văn

Việc xây dựng dự án Trung tâm Tiến sĩ Việt Nam quả là còn nhiều điều nghi ngại. Nhất là hiện nay, chúng ta còn chưa có chuẩn. Số lượng tiến sĩ ngày xưa ít hơn, dĩ nhiên, chất lượng hơn và tính chất cũng khác, bởi tiến sĩ trước đây bao quát nhiều lĩnh vực, còn hiện nay, chỉ chuyên về một mặt nào đó và số lượng quá nhiều. Đó là chưa kể sẽ còn tiếp tục tăng trong thời gian tới.

Tôi cho rằng, cần trì hoãn việc thực hiện dự án, để tham khảo ý kiến chung của xã hội. Trước hết, cần có ý kiến của Bộ GD&ĐT trước việc dư luận kêu ca về chất lượng tiến sĩ, khi đã có không ít tiến sĩ "rởm" bị báo chí phanh phui. Việc xây dựng dự án Trung tâm Tiến sĩ Việt Nam cần được suy nghĩ thấu đáo hơn
CAND