Với 307 chất vấn bằng văn bản của 131 vị đại biểu thuộc 50 đoàn và 129 lượt ý kiến chất vấn trao đổi tại Hội trường, đây là phiên chất vấn có quy mô lớn nhất từ trước đến nay, kể cả chất vấn trực tiếp tại Hội trường cũng như bằng văn bản. Theo đánh giá của dư luận, đây là một kỳ chất vấn thực sự mới, sôi động, hấp dẫn và có hiệu quả thiết thực. Mới ở chỗ chất vấn đã tập trung vào các nhóm vấn đề cụ thể mà không vụn vặt, những vấn đề đang được cử tri và nhân dân cả nước quan tâm, bức xúc.

Đại biểu Nguyễn Đăng Vang (đoàn Bình Định) cho biết, sau khi theo dõi phần chất vấn của các thành viên Chính phủ, ông thực sự thấy phấn khởi bởi phần lớn các vấn đề được người dân quan tâm đã được nêu ra tại kỳ chất vấn, như về ô nhiễm môi trường, về xuất khẩu gạo, các vấn đề về giáo dục, đào tạo, về chương trình sách giáo khoa… Các vị Bộ trưởng đã dũng cảm nhận khuyết điểm và chịu trách nhiệm về một số công việc của mình. Phần giải trình của Thủ tướng rất thẳng thắn, rõ ràng và bao quát toàn diện về tình hình đất nước hiện nay. Đặc biệt, Thủ tướng đã biết lắng nghe ý kiến phản ánh của cử tri với tinh thần cầu thị và sẵn sàng nhận trách nhiệm về những tồn tại để sữa chữa với mục đích làm cho người dân ngày có một cuộc sống tốt hơn.

Không khí chất vấn đã thực sự không những làm “nóng” bàn nghị sự mà lôi cuốn được sự quan tâm, theo dõi của hàng triệu cử tri cả nước. Người được chất vấn và người chất vấn với tinh thần xây dựng, trách nhiệm, cầu thị, dân chủ, thẳng thắn. Việc hỏi và trả lời tương đối đi vào trọng tâm, ngắn gọn. Các câu hỏi của các vị đại biểu ngày càng sâu sát, thể hiện việc gần dân, nắm thực tiễn cuộc sống của mình. Chính vì thế, một số vấn đề đã được làm sáng tỏ, giúp cử tri và nhân dân hiểu rõ hơn nguyên nhân khách quan và chủ quan, đồng thời các vị thành viên Chính phủ cũng đã kiến nghị nhiều giải pháp nhằm phát huy những mặt đạt được và khắc phục những mặt còn hạn chế.

Đại biểu Võ Đình Tuyến (đoàn Bình Phước) và nhiều đại biểu nhận xét: “Hoạt động chất vấn kỳ này rất nghiêm túc, đặc biệt bản báo cáo giải trình của Thủ tướng Chính phủ rất chân tình và thẳng thắn, cơ bản đã đáp ứng mong muốn của nhân dân. Việc thực hiện lời hứa của các thành viên Chính phủ từ các kỳ trước nhìn chung thực hiện nghiêm túc”.

Bên cạnh những điểm mới đó cũng còn ít nhiều những vấn đề đặt ra. Đó là đôi lúc trong phần hỏi và trả lời chưa thật gặp nhau. Nhiều vị đại biểu Quốc hội vẫn nêu câu hỏi chưa “trúng” và diễn giải quá nhiều, kéo dài thời gian chất vấn. Vẫn còn những vị Bộ trưởng chưa nhận thức rõ trách nhiệm của mình, còn đá quả bóng trách nhiệm cho các Bộ trưởng khác. Vẫn còn những trường hợp trả lời chưa đi thẳng vào vấn đề theo cách đối thoại mà vẫn nặng về giải trình, thuyết minh, thiếu sức thuyết phục, làm cử tri cả nước có cảm giác là vị Bộ trưởng đó “học thuộc bài”.

Đại biểu Nguyễn Minh Thuyết (đoàn Lạng Sơn) cho rằng, có Bộ trưởng chân thành nhận khuyết điểm, nhưng có Bộ trưởng lại không nhận trách nhiệm hoặc có Bộ trưởng có lời hứa có Bộ trưởng lại không. Chính vì vậy phải ra Nghị quyết về chất vấn trong đó bằng ý trí của Quốc hội xác định trách nhiệm và xác định những giải pháp phải làm.

Những thành công của phiên chất vấn không thể không kể đến vai trò của người “nhạc trưởng” trong điều hành. Theo đánh giá của nhiều đại biểu và cử tri, cách điều hành của Chủ tịch Nguyễn Phú Trọng tương đối linh hoạt, sắc sảo và cơ bản là hướng người hỏi và trả lời đi vào trọng tâm vấn đề. Đại biểu Nguyễn Minh Thuyết nhận xét: “Chủ tịch Quốc hội đã kiên quyết hướng các đại biểu và Bộ trưởng trả lời vào từng nhóm vấn đề giúp Quốc hội có điều kiện giám sát sâu hơn, nổi bật từng vấn đề, có thể truy vấn đến cùng, đưa ra những giải pháp. Cách làm này cần phát huy”.

“Với cách làm tại phiên chất vấn như vậy, tôi tin tưởng các Bộ, ngành và Chính phủ một khi đã hứa rồi thì chắc chắn sẽ tìm giải pháp để thực hiện”. Đây không chỉ là mong muốn của đại biểu Võ Đình Tuyến mà có lẽ cũng là của cử tri và nhân dân cả nước. Hy vọng, mong mỏi này sẽ sớm được thực hiện./.