Chiều 19-9, TS Nguyễn Đăng Vũ, Giám đốc Sở VH-TT-DL tỉnh Quảng Ngãi, cho biết: Trong lúc thực hiện dự án “Khôi phục những ngôi mộ của binh phu đi Hoàng Sa” đã phát hiện nhiều tài liệu quý là văn bản bằng chữ Hán của dòng họ Võ Văn ở huyện đảo Lý Sơn liên quan đến chủ quyền lãnh hải Hoàng Sa, Trường Sa từ cuối thế kỷ 18.
Lễ Khao lề thế lính Hoang Sa tại đảo Lý Sơn, Quảng Ngãi. (Ảnh minh hoạ: TTXVN)
Những tài liệu này ghi: “Vào năm Thái Đức thứ 9 - 1786, triều đình Tây Sơn đã cử Võ Văn Khiết làm cai đội Hoàng Sa có nhiệm vụ tuyển mộ binh phu cho đội Hoàng Sa và đội Quế Hương để đi tìm đồi mồi, ba ba biển, các đồ vật quý hiếm trên biển để về phụng nộp cho triều đình”. Hiện tài liệu của dòng họ Võ còn lưu tờ kê trình của cai thủ cửa biển Sa Kỳ kiêm cai cơ thủ ngự quản đội Hoàng Sa là Phú Nhuận hầu Võ Văn Phú, nói về việc trình tấu cho ông Võ Văn Khiết làm cai đình An Vĩnh vào năm 1803.
Tờ kê trình có ghi: “Tiếp theo Võ Văn Khiết còn có con ông là Võ Văn Phú, mà trong các bộ chính sử có ghi là Phú Nhuận hầu, cũng là cai đội Hoàng Sa vào năm Gia Long thứ 2 (1803)”. Ngoài ra, dòng họ Võ Văn còn có nhiều người đi Hoàng Sa nữa, tiêu biểu là Võ Văn Hùng - người mà trong các bộ chính sử triều Nguyễn có nhắc đến nhiều lần với vai trò người dẫn đường cho thủy quân và tuyển chọn đà công, thủy thủ... Đó là những người vâng mệnh triều đình thực thi nhiệm vụ cắm mốc chủ quyền trên đảo Hoàng Sa trong thời Minh Mạng...
Như vậy, sau tờ lệnh Hoàng Sa từ thời vua Minh Mệnh do dòng họ Đặng ở đảo Lý Sơn lưu giữ suốt 175 năm; bài văn tế khao lề thế lính Trường Sa được viết bằng chữ Hán - Nôm do một gia đình họ Diệp ở thôn Gia Hòa, xã Tịnh Long, huyện Sơn Tịnh lưu truyền suốt gần 200 năm, đây là tài liệu thứ 3 liên quan đến đội hùng binh Hoàng Sa - Trường Sa được phát hiện tại Quảng Ngãi/.
(Theo: SGGP)