Sau một thời gian khảo sát, nắm tình hình qua các doanh nghiệp và qua thị trường, ngày 17/6/2009, Bộ Thông tin và Truyền thông đã có công văn số 1795/BTTTT-TTra chỉ đạo Sở Thông tin và Truyền thông các tỉnh, thành phố triển khai thanh tra diện rộng hoạt động cung cấp, sử dụng dịch vụ điện thoại di động trả trước trên phạm vi toàn quốc. Thời gian thanh tra bắt đầu từ ngày 01/7/2009 và kết thúc ngày 30/9/2009.

Đối tượng của đợt thanh tra này bao gồm các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ thông tin di động, chi nhánh của 7 doanh nghiệp di động hiện đang cung cấp dịch vụ thông tin trên thị trường, các Tổng đại lý, Đại lý, các điểm cung cấp SIM thuê bao di động trả trước. Nhằm tăng cường vai trò quản lý nhà nước tại địa phương, Bộ Thông tin và Truyền thông đã giao Sở Thông tin và Truyền thông trực tiếp tiến hành thanh tra đối với các doanh nghiệp thông tin di động đóng trên địa bàn.

Tính đến thời điểm này, các Sở Thông tin và Truyền thông đã tiến hành thanh tra xử phạt vi phạm hành chính với tổng số tiền là 1.005.900.000 đồng, tịch thu và xử lý 4.984 SIM đã đăng ký sẵn thông tin và phát hiện 4.821 Hợp đồng uỷ quyền không ghi đầy đủ thông tin (như ngày tháng ký hợp đồng, địa chỉ chủ điểm giao dịch, số chứng minh nhân dân của chủ điểm giao dịch).

Sai phạm lớn thuộc về điểm giao dịch, đại lý

Theo Thanh tra Bộ, 7/7 doanh nghiệp đã triển khai xây dựng hệ thống nhưng chưa đáp ứng yêu cầu của Thông tư 22. Còn một số tồn tại như thiết kế dữ liệu về số chứng minh thư và số hộ chiếu của đối tượng chủ thuê bao là cá nhân trên cùng một trường dữ liệu vì vậy sẽ dẫn đến việc một cá nhân sử dụng cả số chứng minh thư và hộ chiếu để đăng ký được tối đa 6 thuê bao; Giao diện nhập dữ liệu còn thiếu phần để nhập nội dung thông tin theo quy định của Thông tư 22; có phần để nhập thông tin nhưng để trống hệ thống vẫn chấp nhận; Giao diện để nhập thông tin về thuê bao được sử dụng chung cho các đối tượng nhưng sự phân biệt giữa đối tượng là cá nhân và cá nhân đại diện cho cơ quan tổ chức chưa rõ.

Một tồn tại nữa đó là phần mềm chỉ quản lý việc 1 chứng minh thư không được đăng ký quá 3 số thuê bao di động trả trước từ ngày 10/8/2009 trở đi mà không đối chiếu với cơ sở dữ liệu về thông tin thuê bao trước ngày 10/8/2009; Thực hiện lập trình tính năng phần mềm đáp ứng quy định chậm hơn so với hiệu lực của Thông tư 22, dẫn đến hiện tượng sau ngày 10/8/2009 phần mềm vẫn chấp nhận một cá nhân sử dụng CMT/hộ chiếu để đăng ký nhiều hơn 3 thuê bao.

Báo cáo của các Sở Thông tin và Truyền thông cho thấy, nhiều sai phạm vẫn còn tồn tại ở các điểm giao dịch, đại lý, vấn đề về đăng ký sẵn thông tin cá nhân và kích hoạt SIM trước vẫn còn phổ biến và chiếm tỷ lệ sai phạm lớn.

Có thể liệt kê được hàng loạt sai phạm ở các đối tuợng này. Đại lý, điểm giao dịch sử dụng thông tin của người này để đăng ký cho người khác; chấp nhận giấy tờ không phải là giấy CMND hoặc Hộ chiếu để đăng ký thông tin thuê bao di động trả trước; bán SIM thuê bao di động trả trước đã được đăng ký sẵn thông tin hoặc kích hoạt trước; Đại lý, điểm giao dịch chưa có hợp đồng ủy quyền nhưng vẫn được cung cấp Sim đa năng để đăng ký thông tin thuê bao; không thực hiện đúng quy trình tiếp nhận đăng ký thông tin thuê bao di động trả trước; không kiểm tra, cập nhật hoặc không chuyển chính xác cho doanh nghiệp các thông tin thuê bao di động trả trước đã đăng ký tại điểm giao dịch của mình…

Chủ điểm giao dịch chưa nắm rõ quy định về quản lý thuê bao trả trước. Mua bán, cho mượn SIM đa năng, không thực hiện đầy đủ quy trình đăng ký thông tin thuê bao trả trước đã thỏa thuận với doanh nghiệp thông tin di động; Không kiểm tra chứng minh nhân dân của thuê bao khi đăng ký thông tin mà chủ yếu dựa vào thông tin do chủ thuê bao cung cấp; Vẫn tiếp nhận chứng minh thư nhân dân hết thời hạn sử dụng để đăng ký cho khách hàng.

Theo quy định, mỗi cá nhân chỉ được đăng ký 3 số thuê bao, do vậy có tình trạng đại lý thành lập công ty để đăng ký thông tin cho nhiều thuê bao trả trước.

Theo báo cáo của các doanh nghiệp đến hết tháng 11/2009 có tới 99% thuê bao đăng ký thông tin cá nhân theo quy định nhưng chất lượng và độ chính xác của các thông tin này đến đâu hiện nay vẫn chưa thể kết luận được. Đến hết tháng 31/12/2009 còn 3,5 triệu thuê bao sở hữu quá 3 sim... Những thiếu sót nói trên là lỗ hổng giúp các đại lý lợi dụng trục lợi bất chính số tiền rất lớn của Nhà nước.

Những kiến nghị

Ông Nguyễn Văn Hùng, Chánh Thanh tra Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết, cho dù năm 2009, đã tiến hành thanh tra diện rộng về quản lý thuê bao di động trả trước, tuy nhiên năm 2010 vẫn cần tiếp tục các hoạt động thanh tra để đảm bảo nghiêm túc thực thi chủ trương này.

Qua thực tế thanh tra hoạt động cung cấp và sử dụng dịch vụ điện thoại di động trả trước, các Sở, doanh nghiệp, đại lý, Than tra Bộ đã đưa ra khá nhiều kiến nghị cụ thể như Bộ Thông tin và Truyền thông phối hợp với Bộ Công an nhanh chóng xây dựng cơ sở dữ liệu về chứng minh nhân dân để có cơ sở kiểm tra tính chính xác về thông tin thuê bao.

Theo Thanh tra Bộ, hiện nay, trên cơ sở dữ liệu của các doanh nghiệp có rất nhiều thông tin về họ tên, địa chỉ thuê bao không có dấu do các điểm giao dịch sử dụng máy điện thoại gắn SIM đa năng để nhắn tin đăng ký thông tin, vậy đề nghị Bộ hướng dẫn thêm về vấn đề này; Rồi nghiên cứu, thẩm định một phần mềm quản lý thuê bao di động trả trước chung cho các doanh nghiệp thông tin di động để có sự thống nhất trong quản lý...

Hiền Mai - VnMedia