Dư luận những ngày gần đây đang “nóng” vì sự kiện Công ty Vedan Việt Nam được trao giải thưởng “Top sản phẩm an toàn vì sức khoẻ cộng đồng năm 2009” – Giải thưởng do Cơ quan đại diện phía Nam (Bộ Khoa học Công nghệ) phối hợp với Trung tâm Tư vấn phát triển thương hiệu và chất lượng Tp. Hồ Chí Minh tổ chức. Điều dư luận quan tâm không chỉ là vì sao một doanh nghiệp “nổi tiếng” về sự huỷ hoại môi trường lại được vinh danh, mà còn đặt ra một vấn đề đáng suy nghĩ về hiện tượng “loạn” giải thưởng hiện nay.

Xin miễn bình luận về những câu trả lời được đưa ra từ Ban Tổ chức về sự “lọt lưới” của Vedan như: Giấy Chứng nhận được ký trước, điền sau; hay sai sót từ người viết tên các Doanh nghiệp…bởi đây là những bào chữa muộn màng. Chiều 27/10, Bộ Khoa học Công nghệ đã ra quyết định thu hồi giấy chứng nhận này của Công ty Vedan.

Sự việc này cũng là lời cảnh tỉnh trước thực trạng “loạn” giải thưởng trao cho các doanh nghiệp trong thời gian gần đây.

Lẽ thường, giải thưởng này, danh hiệu kia là sự tôn vinh của cộng đồng đối với những đóng góp của doanh nghiệp đối với xã hội, sự ghi nhận công sức ấy thật sự đáng quý, đáng trân trọng. Và việc doanh nghiệp chinh phục đỉnh cao chất lượng, khẳng định vị trí để có tên tuổi trong lòng công chúng thật sự đáng biểu dương. 

Có điều, cái lẽ thường ấy đang đi theo chiều hướng khác. Thời gian gần đây, dường như các giải thưởng, danh hiệu, cúp, bằng ...đang  được trao một cách quá phung phí và tràn lan, dẫn tới hiệu quả xã hội giảm sút, thậm chí, dư luận nghi ngờ về danh hiệu được trao.

Từ những quy định, chuẩn mực không rõ ràng, giải thưởng được trao vô tội vạ, làm cho người tiêu dùng rối ren bởi không biết đâu là thật giả và giá trị thật của danh hiệu; đến việc "chạy" giải thưởng đã và đang làm cho lòng tin của xã hội đối với doanh nghiệp bị giảm sút. 

Khi tìm hiểu "sân sau" của một số cuộc bình chọn mới thấy rằng, có hiện tượng bỏ tiền ra để có danh hiệu, cho dù chi phí này được gọi một cách êm ái là khoản đóng góp của doanh nghiệp để xây dựng giải thưởng. Doanh nghiệp tự nguyện đóng góp, thực chất là hy sinh một khoản lợi ích vật chất để thu về một danh hiệu có giá trị về mặt tinh thần. 

Thế nên mới có  những cái tên vừa được xướng lên hôm trước, thì hôm sau, giám đốc bị bắt vì vi phạm pháp luật, doanh nghiệp mới bị phát hiện là doanh nghiệp ma.

Có lẽ đã đến lúc cần gióng lên hồi chuông báo động về sự "loạn giải thưởng" lừa dối và thiếu minh bạch này!

Tương Tử