Hơn 50% nhiễm khuẩn bệnh viện do vi khuẩn đa kháng thuốc

Cục trưởng Quản lý khám, chữa bệnh Lương Ngọc Khuê cho biết, tại Việt Nam, tỷ lệ bệnh nhân mắc nhiễm khuẩn bệnh viện (NKBV) chiếm khoảng 10% và có nhiều khu vực còn cao hơn tỷ lệ này. Nguy hiểm hiện nay là các vi khuẩn kháng nhiều loại kháng sinh đặc trị dao động trong khoảng 50% đến 75% và có nhiều vi khuẩn đã kháng với hầu hết kháng sinh.

Một nghiên cứu tại 25 bệnh viện tại Hà Nội cho thấy, tỷ lệ người bệnh mắc trên một nhiễm khuẩn là 4,61%; hai loại nhiễm khuẩn phổ biến nhất là nhiễm khuẩn phổi chiếm 28,2% và nhiễm khuẩn vết mổ 25,4%. Tỷ lệ nhiễm khuẩn bệnh viện tại các khoa hồi sức tích cực cao nhất, có tỷ lệ trung bình 27,3%, trong đó riêng viêm phổi là 78%.

Theo PGS.TS Doãn Quý Châu, Phó Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, hiện nay tác nhân gây NKBV hầu hết là vi khuẩn đa kháng kháng sinh, chủ yếu do hiện tượng lạm dụng kháng sinh vẫn phổ biến, chưa sử dụng kháng sinh dự phòng trong phẫu thuật.

Năm 2017, bốn cháu bé tử vong cùng ngày do sốc nhiễm khuẩn huyết tại Bệnh viện Sản Nhi Bắc Ninh. 19 cháu bé khác cũng đối mặt với nguy cơ tử vong và được chuyển tuyến cấp cứu. Trong số những cháu bé được chuyển tuyến, có hai cháu được phát hiện diện vi khuẩn gram âm kháng thuốc trong máu; một cháu bé được cấy máu phát hiện có vi khuẩn đa kháng thuốc Acinetobacter (cầu khuẩn gram âm, đang nổi lên là một nhóm sinh vật nghi ngờ gây các bệnh nhiễm khuẩn quan trọng ở bệnh viện trên toàn cầu). Vi khuẩn đa kháng thuốc đang là mối nguy cơ cho các bệnh viện trong triển khai công tác NKBV.

Thực hiện giám sát nhiễm khuẩn còn rất thấp

Theo PGS.TS Lương Ngọc Khuê, hiện cả nước còn tới 16,2% bệnh viện có hơn 150 giường bệnh chưa thành lập khoa KSNK. Tỷ lệ bệnh viện thực hiện giám sát nhiễm khuẩn rất thấp, 25,6% bệnh viện chưa xây dựng, cập nhật các hướng dẫn kiểm soát nhiễm khuẩn. Hiện nay chỉ có 37,4% bệnh viện thực hiện giám sát NKBV hiện mắc; 28,4% giám sát hiện mắc tại khoa/bệnh trọng điểm và chỉ có 23,8% bệnh viện giám sát NKBV mắc mới.

"Việc thực hiện giám sát nhiễm khuẩn với các bệnh trọng điểm rất thấp. Có 74,6% bệnh viện không thực hiện giám sát nhiễm khuẩn vết mổ; 83,5% không giám sát nhiễm khuẩn viêm phổi thở máy; 87,4% bệnh viện không giám sát nhiễm khuẩn huyết và 85,7% bệnh viện không giám sát nhiễm khuẩn tiết niệu" - PGS Lương Ngọc Khuê dẫn chứng thêm.

Công tác KSNK tại các bệnh viện hiện nay chủ yếu tập trung nhiều vào giặt là, hấp sấy, quản lý chất thải mà chưa chú trọng vào công tác giám sát bao gồm giám sát tuân thủ thực hành kiểm soát nhiễm khuẩn và giám sát tỷ lệ nhiễm khuẩn bệnh viện. Theo đó, hiện nay có 59% bệnh viện không thực hiện giám sát vi sinh môi trường; 86,6% không giám sát vi sinh vật kháng thuốc và 80,3% bệnh viện không có cơ sở dữ liệu về chủng vi sinh kháng thuốc.

Việc thực hiện không tốt công tác kiểm soát nhiễm khuẩn có nguy cơ cao gây lây lan các bệnh dịch trong bệnh viện và cộng đồng đặc biệt trong bối cảnh hiện nay xuất hiện nhiều tác nhân gây dịch mới và các vi khuẩn đa kháng, siêu kháng với thuốc kháng sinh.

Với mô hình bệnh tật của nước chậm phát triển và đang phát triển, các bệnh nhiễm khuẩn chiếm tỷ lệ cao, nhiều bệnh dịch mới nổi có nguy cơ tử vong cao và gây dịch xuất hiện không chỉ tại cộng đồng mà ngày càng có xu hướng lây lan nhiều trong bệnh viện như Cúm A (H5N1,H1N1, H7N9,..), MER-CoV, Ebola,…. là một trong những thách thức lớn trong công tác kiểm soát và ngăn ngừa bệnh dịch tại các cơ sở khám, chữa bệnh.

Ngày 27-3, 200 đơn vị y tế đã ký cam kết triển khai thực hiện các giải pháp tăng cường kiểm soát nhiễm khuẩn, phòng ngừa lây nhiễm bệnh trong bệnh viện. Bộ Y tế đã và đang xây dựng hệ thống báo cáo nhiễm khuẩn bệnh viện, thực hiện thí điểm tại sáu bệnh viện với hai loại là nhiễm khuẩn huyết và nhiễm khuẩn tiết niệu tại khoa hồi sức cấp cứu.

“Bộ Y tế sẽ xây dựng thành công mô hình bệnh viện mẫu về kiểm soát nhiễm khuẩn, giám sát NKBV và từ đó đánh giá, nhân rộng mô hình này ra toàn quốc”, ông Lương Ngọc Khuê nói.

Hoàng Lâm/Báo Nhân dân