Người Việt uống nhiều rượu bia, ăn mặn, ít vận động

Tại hội nghị phòng, chống bệnh không lây nhiễm khu vực phía Nam, diễn ra tại TPHCM ngày 8/5, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết, hằng năm, các bệnh không lây nhiễm đã cướp đi mạng sống của khoảng 400.000 người Việt.   

Còn tại buổi tọa đàm về bệnh không lây nhiễm do Bộ Y tế và Bộ Hợp tác phát triển Đan Mạch tổ chức tại Trường Đại học Y tế công cộng (Hà Nội) vào ngày 5/5, GS.TS. Lê Quang Cường, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết, Việt Nam hiện đang ở giai đoạn chuyển đổi giữa dân số và dịch tễ học với sự gia tăng tuổi thọ và tỷ lệ hiện mắc các bệnh không lây nhiễm.

Theo lãnh đạo Bộ Y tế, bệnh không lây nhiễm như: Đái tháo đường, tim mạch, tăng huyết áp, các bệnh rối loạn tâm thần, ung thư, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính… không những ảnh hưởng đến tuổi thọ, mà còn ảnh hưởng đến chất lượng sống của người dân. Ước tính Việt Nam hiện có khoảng 12 triệu người tăng huyết áp, gần 3 triệu người bị bệnh đái tháo đường, 2 triệu người mắc bệnh phổi mạn tính và mỗi năm có khoảng 120.000 ca mắc mới ung thư.

“Nếu WHO coi bệnh không lây nhiễm là cơn thủy triều đỏ, thì tại Việt Nam hiện đang là trận đại thủy triều đỏ, vì công tác dự phòng chưa rốt ráo, vấn đề điều trị dựa vào cộng đồng vẫn chưa làm được”, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Long nhận định.

Mặc dù Bộ Y tế đã có nhiều nỗ lực trong việc kiểm soát bệnh không lây nhiễm, nhưng tình trạng gia tăng các bệnh không lây nhiễm tại Việt Nam đang báo động: 70% trường hợp tử vong hằng năm là do bệnh không lây nhiễm, trong số này có đến 40% tử vong trước 70 tuổi.

Ông Trần Quốc Bảo (Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế) cho biết: Có 4 yếu tố nguy cơ phổ biến hình thành bệnh không lây nhiễm, đó là hút thuốc lá, sử dụng rượu bia ở mức có hại, dinh dưỡng không hợp lý, thiếu hoạt động thể lực. Những điều này dẫn đến các thay đổi về chuyển hóa trong cơ thể, gây thừa cân béo phì, tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, tăng lượng đường trong máu, từ đó phát triển thành bệnh.

Qua khảo sát cho thấy, hơn một nửa người trưởng thành ở nước ta ăn ít rau, trái cây so với mức khuyến cáo của WHO (tối thiểu là 400 g mỗi ngày); hơn 30% người trưởng thành thiếu hoạt động thể lực. Thế nhưng, lại có tới một nửa nam giới trong độ tuổi trưởng thành thường xuyên hút thuốc; 77% nam giới trưởng thành uống rượu bia, trong đó 44% số người uống rượu bia ở mức nguy hại. Trung bình người Việt ăn 9,4 g muối/ngày, gần gấp đôi mức khuyến cáo của WHO, cũng là yếu tố nguy cơ dẫn đến mắc bệnh tim mạch, đột quỵ.

Trong khi đó, do còn hạn chế về sàng lọc phát hiện bệnh sớm, có gần 2/3 người mắc phổi tắc nghẽn mạn tính và đái tháo đường không được phát hiện và quản lý bệnh. 70% người bệnh ung thư ở Việt Nam cũng đến bệnh viện ở giai đoạn muộn.

Vận động thường xuyên sẽ giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh không lây nhiễm

Đến năm 2025 chỉ còn 20% số tử vong sớm do bệnh không lây nhiễm

TS. Lokky Wai, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam cho biết: Bệnh không lây nhiễm gây ra gánh nặng lớn về kinh tế. Dự báo trong 20 năm tới, toàn thế giới sẽ mất đi 47.000 tỷ USD do các bệnh không lây nhiễm gây ra. Ước tính tại Việt Nam, chỉ riêng các bệnh liên quan đến thuốc lá đã gây ra thiệt hại khoảng 1 tỷ USD mỗi năm.

Trong khi ở các nước phát triển, tỷ lệ bệnh tim mạch và đột quỵ ngày càng giảm do họ kiểm soát tốt bệnh đái tháo đường và tăng huyết áp sớm, thì tại Việt Nam, tỷ lệ tim mạch và đột quỵ đang là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong.

TS. Lokky Wai khuyến cáo: Việt Nam cần kiểm soát tốt các bệnh không lây nhiễm để giảm chi phí điều trị, giảm tải bệnh viện, giảm gánh nặng kinh tế cho người dân và cho đất nước. Muốn làm được điều này cần có những thay đổi về chính sách, cách quản lý bệnh không lây nhiễm.

Trước tình hình trên, Bộ Y tế đã đề ra chiến lược đến năm 2025 chỉ còn 20% số tử vong sớm do bệnh không lây nhiễm; trong đó giảm 30% số người hút thuốc, giảm 10% số uống rượu bia ở mức có hại, giảm 30% mức tiêu thụ muối/người, kiểm soát thừa cân béo phì dưới 15%, kiểm soát tăng huyết áp dưới 30%, kiểm soát đái tháo đường dưới 8%...

Để đạt được mục tiêu này, Bộ Y tế đã đưa ra các giải pháp, chính sách kiểm soát yếu tố nguy cơ như: Xây dựng Luật Phòng, chống tác của rượu, bia, Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá, xây dựng kế hoạch thực hiện Chiến lược quốc gia về dinh dưỡng…

Đồng thời kiện toàn mạng lưới để cung cấp các dịch vụ giám sát, dự phòng, quản lý, điều trị bệnh không lây nhiễm từ Trung ương đến tận mạng lưới y tế tuyến xã, thôn, bản…