Góc nhìn từ lịch sử

Giải đấu này khởi đầu từ Copa D'Oro 1980, phát triển thành Artemio Franchi Trophy và King Fahd Cup, và cuối cùng được đổi tên thành Confederations Cup như hiện nay. Confederations Cup hay Cúp Liên đoàn các châu lục đã trải qua 29 năm lịch sử với 7 lần tổ chức.

Năm 1980, nhân kỷ niệm 50 năm World Cup, FIFA đã quyết định tổ chức một giải đấu quy tụ các ĐTQG từng vô địch giải đấu danh giá này, mang tên Copa D'Oro, hay là Mundialito (tiếng TBN có nghĩa là “cúp thế giới”). 5 nhà vô địch World Cup là Uruguay, Brazil, Italy, Argentina, Đức đã được mời tham dự.

Ronaldinho đang giữ kỷ lục ghi bàn tại Confederations Cup

Uruguay, quốc gia đăng cai giải đấu lần thứ nhất và cũng là nhà vô địch thế giới đầu tiên trong lịch sử được trao quyền tổ chức. Riêng nước Anh, nhà VĐTG 1966 từ chối tham gia giải đấu này nên Hà Lan, á quân thế giới các năm 1974 và 1978 được chọn thay thế. Lịch sử của cúp thế giới lần đầu tiên lại được tái lập khi Uruguay đánh bại Brazil ỏ chung kết để giành cúp vàng ở giải đấu đặc biệt này.

Sau Mundialito, vào các năm 1985 và 1993, FIFA có tổ chức các trận đấu giữa ĐTQG vô địch Nam Mỹ (Copa America) với nhà vô địch châu Âu (Euro), một hình thức giống như cúp liên lục địa nhưng dành cho cấp độ ĐTQG. Đội thắng trong trận đấu ấy sẽ nhận được danh hiệu Artemio Franchi (đặt theo tên cựu chủ tịch UEFA Artemio Franchi, người qua đời năm 1983 do một tai nạn giao thông).

Vậy nhưng, nếu nói về tiền thân của Confederations Cup, chúng ta phải nói đến King Fahd Cup. Năm 1992, nhà vua Saudi Arabia đã đứng ra tổ chức một giải đấu đặc biệt mang tên King Fahd Cup. Lần tổ chức đầu tiên chỉ thu hút được 4 đội tham gia, bao gồm Saudi Arabia và 3 đội khách mời. Argentina trở thành nhà vô địch đầu tiên của giải đấu này. 3 năm sau đó, King Fahd Cup được tổ chức lần thứ 2 và có 6 đội tham gia. Những chú lính chì Đan Mạch, người đại diện cho châu Âu lục địa sau chức vô địch Euro 1992, đã tiếp tục gặt hái được thành công với chiến thắng chung cuộc ở King Fahd Cup 1995. 

Bắt đầu từ năm 1997, LĐBĐ thế giới nhận trách nhiệm tổ chức giải đấu này và kể từ đó, Confederations Cup trở thành một giải đấu chính thức thuộc hệ thống thi đấu của FIFA. Ban đầu, Confederations Cup được cử hành với chu kì 2 năm, vào các năm lẻ. Năm 2001 là năm đầu tiên giải đấu này được tổ chức, trên sân của đội chủ nhà VCK World Cup năm kế tiếp vào đúng 12 tháng trước ngày hội bóng đá lớn nhất hành tinh. Mục đích của việc làm này là để khởi động cho cúp thế giới, đồng thời kiểm tra, rà soát lại các điều kiện vật chất của nước chủ nhà.

Kể từ đó, Confederations Cup được biết đến với tên gọi “giải đầu tiền World Cup”, nhất là sau khi nó được tổ chức với chu kì 4 năm từ năm 2005. Vậy nhưng như thế không có nghĩa là một đội bóng chơi tốt ở Confederations Cup sẽ duy trì được phong độ ở giải đấu năm sau. Ngược lại, có những đội chơi rất dở ở giải đấu tiền World Cup lại chơi chói sáng sau 12 tháng.

Ví dụ là trường hợp của Australia năm 1997. The Socceroos khi ấy đã đánh bại cả Pháp và Brazil để tiến vào chung kết. Vậy nhưng, ngước Úc không giành nổi vé dự World Cup 1998. Năm 2001, ĐKVĐ châu Âu và thế giới Pháp đã thi đấu thành công và giành chức vô địch, nhưng đã bị loại khỏi World Cup 2002 ngay từ vòng bảng mà không ghi được bàn thắng nào.

Brazil vô địch cúp liên đoàn các châu lục 2005 nhưng đã phải dừng bước ở World Cup 2006 ngay từ vòng tứ kết. Ngược lại, chính họ đã chơi dở tệ tại Confederations Cup 2001 (về đích thứ 4) nhưng lại chơi tuyệt hay và vô địch ở World Cup 2002 với phong độ chói sáng của “người ngoài hành tinh” Ronaldo.

Phút bi tráng của lịch sử Confederations Cup với sự ngã xuống của Marc-Vivien Foe

Những khoảnh khắc khó quên

Lịch sử của giải đấu đã ghi nhận những khoảnh khắc khó quên. Chẳng hạn như cái chết của tiền vệ người Cameroon Marc-Vivien Foe trong trận bán kết với Colombia năm 2003. Cựu cầu thủ West Ham United, Manchester City và Olympique Lyon đã gục xuống trên sân cỏ nước Pháp vì trụy tim để rồi ra đi mãi mãi trong sự tiếc thương vô hạn của đồng nghiệp và các CĐV.

Đội tuyển Cameroon sau đó đã đánh bại Colombia và sau trận chung kết với đội chủ nhà Pháp (Pháp thắng 1-0), các cầu thủ của cả 2 đội đã đứng chung trên bục danh dự dành cho các nhà vô địch để tưởng nhớ Foe. Cái chết của Foe sẽ được ghi nhớ như một thời điểm bi tráng nhất trong lịch sử giải đấu, đến nỗi sau sự kiện ấy, người ta đã đề nghị đổi tên Confederations Cup thành giải đấu mang tên anh.

Lịch thi đấu dự kiến Confederations Cup 2009.

Một khoảnh khắc cũng rất đáng nhớ là chiến thắng “giật gân” 4-3 của Mexico trước Brazil ở trận chung kết năm 1999. Một trận chung kết cũng hấp dẫn chẳng kém là chiến thắng 4-1 của Brazil trước Argentina ở lần tổ chức gần nhất. Giải đấu năm 2005 ấy cũng được xem là hấp dẫn nhất trong lịch sử khi số bàn thắng trung bình lên tới 3,5 bàn/trận. Adriano giành danh hiệu vua phá lưới với 5 bàn thắng, số bàn thắng kỷ lục của giải đấu này.

Ở giải đấu chính thức đầu tiên năm 1997, Selecao tham dự với những người hùng của cúp thế giới 1994 là Romario, Dunga, Cafu và được bổ sung thêm các tài năng trẻ Denilson và Ronaldo. Bất chấp việc bất ngờ để thua Australia ở vòng bảng, đội bóng vàng xanh đã trả nợ The Socceroos cả vốn lẫn lãi bằng chiến thắng vùi dập 6-0 ở trận chung kết. Đó là trận chung kết có tỷ số chêch lệch nhất.

Những kỷ lục

Với việc ghi được 9 bàn thắng, Blanco của Mexico và Ronaldinho chia sẻ danh hiệu chân sút xuất sắc nhất trong lịch sử giải đấu. 2 cầu thủ người Brazil tiếp theo là Adriano và Romario cũng ghi được mỗi người 7 bàn.

Sau 7 lần tổ chức, Brazil và Mexico hiện giữ kỉ lục số lần tham dự, mỗi đội có 5 lần. Với 2 lần vô địch, Brazil cũng đồng thời là đội đăng quang ở giải đấu này nhiều lần nhất, ngang bằng với thành tích của đội tuyển Pháp. Nhưng nếu thống kê cả Mundialito và Artemio Franchi Trophy, Pháp mới là đội giàu thành tích nhất với 3 lần vô địch.

Ở Confederations Cup 2009, Ý, TBN và Iraq sẽ có lần đầu tiên tham dự giải đấu. Với lần thứ 6 tham gia, Brazil sẽ độc chiếm ngôi vị đội bóng tham dự giải đấu tiền World Cup nhiều lần nhất, cũng giống như họ làm được ở ngày hội bóng đá lớn nhất toàn cầu.

(Theo VTCnews)