Nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, nguyên Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình cùng đại diện lãnh đạo tỉnh Long An, tỉnh Kiên Giang; lãnh đạo các huyện, thị xã, thành phố tỉnh Long An và đông đảo người dân trong, ngoài tỉnh tham dự lễ.

Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực sinh năm 1838, tại xóm Nghề, thôn Bình Nhựt, tổng Cửu Cư Hạ, huyện Cửu An, nay thuộc xã Thạnh Đức, huyện Bến Lức, tỉnh Long An. Xuất thân là dân chài, giỏi võ nghệ, can đảm, có lòng yêu nước, Nguyễn Trung Trực sớm trở thành một thủ lĩnh nghĩa quân xuất sắc, lập nên nhiều chiến công hiển hách, tiêu biểu với hai chiến công lừng lẫy trong phong trào vũ trang kháng Pháp nửa cuối thế kỷ XIX là "Hỏa hồng Nhựt Tảo" và "Kiếm bạt Kiên Giang".

Vào những năm sáu mươi của thế kỷ XIX, lo sợ trước phong trào kháng chiến ngày càng mạnh mẽ của nhân dân Nam Kỳ, quân Pháp đã điều động một tàu chiến mang tên Hy Vọng (L’Esperance) chạy dọc sông, án ngữ ở Vàm Nhựt Tảo (nay thuộc huyện Tân Trụ, tỉnh Long An). Được sự giúp đỡ của hương chức làng Nhựt Tảo, Nguyễn Trung Trực đã xây dựng một kế hoạch táo bạo để đánh tàu.

Tương truyền, ông cùng với các nghĩa quân giả làm đoàn ghe buôn lúa, lên tàu để xin giấy phép thông hành. Trong lúc trình giấy thông hành, ông bất ngờ giết tên lính gác rồi cùng nghĩa quân tràn lên tấn công quân Pháp trên tàu. Không kịp trở tay, hầu hết quân địch trên tàu bị tiêu diệt (chỉ có 5 tên chạy thoát). Nghĩa quân dùng dầu và đồ dẫn hỏa đốt cháy tàu.

Sau đó, Nguyễn Trung Trực cùng nghĩa quân tiếp tục hoạt động chống Pháp tại Kiên Giang, Phú Quốc để lại bao nỗi khiếp sợ cho quân thù. Chúng treo giá đầu ông 18 vạn quan tiền.

Sau một trận chiến không cân sức tại Phú Quốc, bọn giặc uy hiếp sẽ bắt mẹ ông và nhân dân làm con tin nếu ông không quy hàng. Để cứu nhân dân, cứu mẹ và phong trào kháng Pháp trước sự đàn áp của địch, ông ra mặt cho địch bắt. Ngày 27/10/1868 (nhằm 12/9 năm Mậu Thìn), thực dân Pháp xử chém ông tại Rạch Giá (Kiên Giang). Trước lúc hy sinh, Nguyễn Trung Trực đã thể hiện khí tiết của mình bằng câu nói bất hủ: “Bao giờ Tây nhổ hết cỏ nước Nam mới hết người Nam đánh Tây”.

Tự hào với chiến công vang dội “Hỏa hồng Nhựt Tảo” và tấm gương hy sinh oanh liệt của Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực, để góp phần giáo dục cho thế hệ trẻ, tỉnh Long An đã đầu tư xâỵ dựng Khu Di tích lịch sử Vàm Nhựt Tảo.

Sau 13 năm đưa vào hoạt động, Khu Di tích phát huy hiệu quả trong giáo dục truyền thống, lịch sử và phát triển du lịch. Tại đây, hàng năm địa phương đều tổ chức kỷ niệm Ngày Chiến thắng trận Vàm Nhựt Tảo và tưởng niệm sự hy sinh của Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực. Đây cũng là nơi đón tiếp các đoàn khách trong, ngoài tỉnh đến tham quan, viếng và dâng hương tưởng nhớ Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực.

Phát biểu tại buổi Lễ, Chủ tịch UBND huyện Tân Trụ Trịnh Phước Trung nhấn mạnh: Chiến thắng Nhựt Tảo để lại dấu son trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc ta, cùng với chiến công đánh chiếm đồn Rạch Giá vào đêm 16/6/1868 đã đưa người anh hùng dân chài Nguyễn Trung Trực vào hàng danh nhân của dân tộc.

Tiếp nối khí phách và tinh thần hy sinh oanh liệt của Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực và chiến thắng Vàm Nhựt Tảo, qua hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, Đảng bộ và quân dân huyện Tân Trụ nói riêng, tỉnh Long An nói chung đã cùng nhau đoàn kết, anh dũng đứng lên đấu tranh liên tiếp giành được nhiều chiến công vẻ vang, góp phần làm nên quê hương Long An “Trung dũng, kiên cường, toàn dân đánh giặc”.

Trải qua các giai đoạn phát triển, chính quyền và nhân dân Tân Trụ đã chung sức đồng lòng, vượt qua mọi khó khăn, thách thức, phát triển đúng định hướng. Huyện Tân Trụ được công nhận huyện đạt chuẩn nông thôn mới năm 2020, diện mạo Tân Trụ khang trang sạch đẹp, đời sống nhân dân ngày càng nâng cao.

Tại Long An, Lễ tưởng niệm Ngày hy sinh của Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực được tổ chức vào ngày 11 và 12/9 âm lịch hằng năm tại di tích Vàm Nhựt Tảo (thuộc xã An Nhựt Tân, huyện Tân Trụ) và di tích Xóm Nghề (thuộc xã Thạnh Đức, huyện Bến Lức). Hoạt động này nhằm giáo dục truyền thống của dân tộc, đồng thời tạo điều kiện cho khách thập phương đến viếng, tham quan Khu Di tích lịch sử Vàm Nhựt Tảo - nơi diễn ra trận đánh oanh liệt năm xưa của người nghĩa sỹ dân chài Nguyễn Trung Trực.