1. Xem xét, thông qua các dự án luật, nghị quyết
Quốc hội đã dành thời gian xem xét, thông qua 7 luật, gồm: Luật tiếp cận thông tin, Luật điều ước quốc tế, Luật báo chí, Luật trẻ em, Luật dược, Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế giá trị gia tăng, Luật thuế tiêu thụ đặc biệt, Luật quản lý thuế và Nghị quyết phê chuẩn công hàm Thỏa thuận về cấp thị thực giữa Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ Hợp chủng quốc Hoa Kỳ.
Việc Quốc hội ban hành các luật này tiếp tục thể chế hóa chủ trương của Đảng, cụ thể các quy định mới của Hiến pháp, góp phần hoàn thành cơ bản Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của toàn khóa XIII, hoàn thiện hệ thống pháp luật về quyền con người, quyền công dân, quyền trẻ em, quyền tự do báo chí, quyền tự do ngôn luận, tăng cường công tác quản lý thuế, thực hiện công khai, minh bạch, bình đẳng, cạnh tranh lành mạnh, khuyến khích đầu tư, phát triển sản xuất kinh doanh sản xuất, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế.
Quốc hội đã giao Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chính phủ, các ngành, các cấp có kế hoạch, khẩn trương tổ chức triển khai thực hiện các luật vừa được Quốc hội thông qua, sớm ban hành văn bản hướng dẫn thi hành luật, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, góp phần đưa luật sớm đi vào cuộc sống. Các cơ quan của Quốc hội thường xuyên giám sát việc thi hành luật; đồng thời có kế hoạch phối hợp chặt chẽ với các cơ quan của Chính phủ và các cơ quan hữu quan trong việc bảo đảm tiến độ, chất lượng chuẩn bị các dự án trong Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2016.
2. Về kinh tế-xã hội
Quốc hội đã thảo luận báo cáo của Chính phủ về đánh giá bổ sung kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội năm 2015, đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch 5 năm 2011-2015 và quyết định kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2016-2020. Tại các buổi thảo luận, các vị đại biểu Quốc hội đã tập trung phân tích, đánh giá khách quan, toàn diện, sâu sắc những mặt được, chưa được trong phát triển kinh tế-xã hội của đất nước năm 2015, những tháng đầu năm 2016, kết quả thực hiện kế hoạch 5 năm 2011-2015; xác định nguyên nhân chủ quan, khách quan kết quả công tác chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, các ngành, các cấp, từ đó, đề xuất các nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu để tổ chức thực hiện thắng lợi kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2016.
Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2016-2020 với các mục tiêu tổng quát như sau: Bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, phấn đấu tăng trưởng kinh tế cao hơn 5 năm trước. Đẩy mạnh thực hiện các đột phá chiến lược, cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất, hiệu quả và sức cạnh tranh. Phát triển văn hoá, thực hiện dân chủ, tiến bộ, công bằng xã hội, bảo đảm an sinh xã hội, tăng cường phúc lợi xã hội và cải thiện đời sống nhân dân. Chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, quản lý hiệu quả tài nguyên và bảo vệ môi trường. Tăng cường quốc phòng, an ninh, kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ quốc gia và bảo đảm an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội. Nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại và chủ động hội nhập quốc tế. Giữ gìn hoà bình, ổn định, tạo môi trường, điều kiện thuận lợi để xây dựng và bảo vệ đất nước. Nâng cao vị thế của nước ta trên trường quốc tế. Phấn đấu sớm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại.
Tại kỳ họp này, Quốc hội đã xem xét, cho ý kiến về việc điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và quyết định kế hoạch sử dụng đất 5 năm kỳ cuối (2016-2020) cấp quốc gia. Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất kỳ cuối (2016-2020) cấp quốc gia để đáp ứng yêu cầu về đất đai cho các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội, quốc phòng, an ninh trong tình hình mới; sử dụng đất hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả; duy trì quỹ đất trồng lúa hợp lý nhằm bảo đảm an ninh lương thực quốc gia; bảo vệ môi trường sinh thái, phát triển bền vững, chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, nước biển dâng đang diễn biến nhanh hơn dự báo; tăng cường, nâng cao năng lực quản lý nhà nước về đất đai. Quốc hội yêu cầu định kỳ hàng năm Chính phủ báo cáo kết quả thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất với Quốc hội.
3. Về tổng kết công tác nhiệm kỳ 2011-2016
Tại kỳ họp này, Quốc hội đã dành khá nhiều thời gian xem xét các Báo cáo công tác nhiệm kỳ 2011-2016 của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tổng kiểm toán nhà nước. Quốc hội đã thảo luận sôi nổi, thẳng thắn, phân tích sâu sắc những việc đã làm được, những việc chưa làm được, chỉ ra nguyên nhân, bài học kinh nghiệm và kiến nghị những định hướng tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các cơ quan trong bộ máy nhà nước.
Quốc hội cơ bản tán thành với các báo cáo về những kết quả đạt được và cho rằng, trong nhiệm kỳ 2011-2016, mặc dù tình hình thế giới, khu vực có nhiều diễn biến phức tạp, kinh tế-xã hội trong nước gặp nhiều khó khăn, nhưng dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự ủng hộ, giúp đỡ và giám sát của nhân dân, kế thừa, phát huy những thành quả, những bài học kinh nghiệm của các khóa trước, các cơ quan trong bộ máy nhà nước đã nỗ lực phấn đấu, tiếp tục đổi mới cả về tổ chức, phương thức hoạt động, thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình theo quy định của Hiến pháp, pháp luật.
Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội đã có nhiều đổi mới mạnh mẽ, nâng cao hiệu quả hoạt động lập pháp, giám sát tối cao, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước. Chủ tịch nước đã thể hiện rõ vai trò người đứng đầu Nhà nước trong đối nội, đối ngoại, thống lĩnh lực lượng vũ trang nhân dân, góp phần củng cố, tăng cường khối đại đoàn kết dân tộc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định. Chính phủ đã có nhiều cố gắng trong điều hành, quản lý đất nước, quản lý xã hội một cách tập trung, quyết liệt, năng động, sáng tạo, đáp ứng đòi hỏi ngày càng cao của cuộc sống.
Tuy nhiên, các vị đại biểu Quốc hội cũng thẳng thắn chỉ ra những hạn chế, yếu kém trong hoạt động của các cơ quan nhà nước, đó là tổ chức bộ máy vẫn còn cồng kềnh, việc tinh giản biên chế chưa thực sự hiệu quả; hệ thống pháp luật chưa hoàn thiện, một số văn bản còn thiếu thống nhất, tính khả thi chưa cao; việc quản lý, sử dụng vốn đầu tư chưa tốt, hiệu quả thấp, lãng phí, bội chi ngân sách và nợ công tăng cao; giám sát hoạt động của các cơ quan trong bộ máy nhà nước còn hình thức; tình trạng tồn đọng án quá thời hạn giải quyết theo quy định của pháp luật chưa được khắc phục triệt để…Trên cơ sở đó, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết về công tác nhiệm kỳ 2011-2016 của Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tổng kiểm toán nhà nước.
4. Về công tác nhân sự
Do yêu cầu công tác nhân sự sau Đại hội lần thứ XII của Đảng, nhằm tạo sự đồng bộ trong công tác nhân sự, đáp ứng kịp thời công tác lãnh đạo của Đảng, chỉ đạo, điều hành của Nhà nước, lãnh đạo Quốc hội đã tiến hành xem xét miễn nhiệm, bầu, phê chuẩn một số nhân sự cấp cao của Nhà nước. Quốc hội đã bầu Chủ tịch Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng bầu cử quốc gia, Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ, 02 Phó Chủ tịch Quốc hội, 07 ủy viên Ủy ban thường vụ Quốc hội, Phó Chủ tịch nước, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Chủ tịch Hội đồng dân tộc, Chủ nhiệm 05 Ủy ban của Quốc hội, Tổng kiểm toán Nhà nước; phê chuẩn việc bổ nhiệm 03 Phó Thủ tướng Chính phủ, 18 thành viên khác của Chính phủ; phê chuẩn về danh sách 02 Phó Chủ tịch và 13 Ủy viên Hội đồng bầu cử quốc gia và danh sách 01 Phó Chủ tịch và 03 Ủy viên Hội đồng quốc phòng-an ninh.
Việc xem xét, quyết định về công tác nhân sự là nội dung trọng tâm của kỳ họp, có ý nghĩa quan trọng đối với chất lượng, hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước, được thực thực hiện chặt chẽ, thận trọng, đúng pháp luật, bảo đảm dân chủ, phát huy tinh thần dân chủ của đại biểu Quốc hội, bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng. Nhân sự được bầu hoặc phê chuẩn đáp ứng các yêu cầu về tiêu chuẩn chính trị, phẩm chất đạo đức, năng lực, trình độ; được đào tạo cơ bản, trưởng thành từ cơ sở, trải qua các cương vị khác nhau, có kinh nghiệm, năng lực thực tiễn; đồng thời có số lượng và cơ cấu hợp lý, có sự tiếp nối, kế thừa kinh nghiệm hoạt động thực tiễn của các khóa trước và phù hợp với xu hướng phát triển của đất nước. Các vị đại biểu Quốc hội đã dành thời gian nghiên cứu, trao đổi dân chủ, thể hiện rõ chính kiến, sáng suốt lựa chọn những người xứng đáng đảm nhận các công việc quan trọng. Kết quả bầu và phê chuẩn các chức danh cụ thể đạt tỷ lệ tán thành cao, được dư luận xã hội và cử tri quan tâm, ủng hộ.
Cũng tại kỳ họp này, Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Quốc hội, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao sau khi được bầu đã thực hiện tuyên thệ theo quy định của Hiến pháp, thể hiện mạnh mẽ và khắc ghi trong tâm trí lời hứa tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, Nhân dân và Hiến pháp, hoàn thành trọng trách mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó. Quốc hội cùng toàn Đảng, toàn dân đặt niềm tin, sự ủng hộ đối với các vị lãnh đạo mới được bầu, phê chuẩn sẽ nỗ lực rèn luyện, hành động để xứng đáng với sự tín nhiệm của Đảng, Nhà nước và sự tin tưởng của Nhân dân. Quốc hội cũng ghi nhận, trân trọng và tri ân sự cống hiến, đóng góp đầy tâm huyết, trách nhiệm của những vị lãnh đạo tiền nhiệm đối với công cuộc phát triển đất nước, kỳ vọng các vị nguyên lãnh đạo nhà nước sẽ tiếp tục đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong các chặng đường phát triển tiếp theo.
Thu Hằng (Tổng hợp)