Cùng dự có các Phó Thủ tướng Chính phủ: Trần Hồng Hà, Trần Lưu Quang, Lê Thành Long; Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn; Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng; Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh; Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn; lãnh đạo các bộ, ngành, cơ quan liên quan.

Tại cuộc họp, Thường trực Chính phủ và lãnh đạo các bộ, ngành đã nghe và thảo luận về quá trình nghiên cứu, xây dựng đề án, báo cáo tổng thể về dự án, cũng như đề xuất lộ trình, bước đi, công nghệ, tài chính…và các vấn đề liên quan xây dựng tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.

Kết luận cuộc họp, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đánh giá cao các báo cáo và ý kiến trách nhiệm, đầy đủ, rõ vấn đề, có tính thuyết phục cao của các bộ, ngành.

Theo Thủ tướng Chính phủ, việc xây dựng Đề án đã bám sát cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý gồm: Kết luận số 49-KL/TW, ngày 28/02/2023 của Bộ Chính trị về định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Nghị quyết số 103/2023/QH15 của Quốc hội về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024.

Đồng thời việc xây dựng Đề án căn cứ yêu cầu thực tiễn, khi nhu cầu vận tải rất lớn, theo trục Bắc - Nam theo chiều dài của nước. Việt Nam được đánh giá có tiềm năng lớn phát triển logistics, song chi phí logistics vẫn đang cao hơn trung bình thế giới do hệ thống giao thông chưa phát triển ngang tầm. Việc phát triển giao thông, trong đó có tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam sẽ làm giảm chi phí logistics, giảm giá thành và tăng sức cạnh tranh hàng hóa.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành liên quan tiếp thu ý kiến của các bộ, cơ quan dự họp và các chuyên gia, nhà khoa học, kinh nghiệm quốc tế phù hợp; tiếp tục phối hợp chặt chẽ, khẩn trương hơn nữa hoàn thiện Đề án, các báo cáo, tờ trình và tài liệu liên quan để trình cấp có thẩm quyền, theo hướng đột phá, đổi mới, tầm nhìn chiến lược, bảo đảm yếu tố hiện đại, đồng bộ, hiệu quả bền vững theo đúng chủ trương của Bộ Chính trị tại Kết luận số 49-KL/TW.

Trong đó, tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam có chiều dài khoảng 1.541km, đi qua 20 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; triển khai trong 10 năm từ năm 2025 đến năm 2035; với hướng tuyến thuận lợi nhất, ngắn nhất, hiệu quả nhất có thể, với nguyên tắc “qua sông thì bắc cầu, qua núi thì khoét núi, qua đồng ruộng thì đổ đất đổ cát”; vận tốc khai thác 350km/h; phục vụ vận tải con người là chính, có kết hợp vận tải hàng hóa và kết hợp kinh tế với đảm bảo quốc phòng, an ninh.

Thủ tướng nhấn mạnh, dọc chiều dài đất nước từ Bắc tới Nam hiện nay đã có đầy đủ các phương thức vận tải gồm: đường bộ, đường sắt, hàng không, hàng hải. Do đó, việc xây dựng tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam phải đảm bảo đồng bộ, liên thông, tận dụng, kết hợp và phát huy được hiệu quả của hệ thống và phương thức giao thông hiện có.

Theo tính toán, dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam có tổng mức đầu tư khoảng 67 tỷ USD. Đây là số vốn lớn, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, đơn vị liên quan tiếp tục nghiên cứu, phân tích kỹ hơn, có tham chiếu với các nước có điều kiện, công nghệ, quy mô tương ứng. Đặc biệt, phải có phương thức huy động vốn đa dạng, gồm vốn Trung ương, địa phương, vốn vay, phát hành trái phiếu và vốn của doanh nghiệp. Để huy động các nguồn vốn phải phân tích rõ và có cơ chế, chính sách phù hợp, tính đến khả năng thu hồi vốn, cũng như hiệu quả tổng hợp của dự án.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu, cùng với xây dựng Đề án, phải thúc đẩy chuyển giao công nghệ, quản lý thông minh, hiện đại cả trong quản lý, khai thác vận tải và hạ tầng; tổ chức đào tạo nguồn nhân lực, gắn với phát triển công nghiệp đường sắt và hệ sinh thái đường sắt với bước đi lộ trình phù hợp.

Song song với xây dựng Đề án chủ trương đầu tư tuyến đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam trình các cấp có thẩm quyền trong năm 2024, xây dựng các đề án nâng cấp các tuyến đường sắt hiện hữu, trước mắt ưu tiên đầu tư tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.