ĐA DẠNG HÓA TRONG CHỦ ĐỀ, SINH ĐỘNG TRONG CÁCH THỂ HIỆN

Tại lễ trao Giải thưởng sáng tác, quảng bá tác phẩm văn học, nghệ thuật, báo chí về chủ đề “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” giai đoạn 2018-2020 (Giải thưởng) diễn ra vào tối 13-5 vừa qua do Ban Tuyên giáo Trung ương tổ chức, công chúng trên cả nước đã được thưởng thức một số tác phẩm âm nhạc, múa, sân khấu được trao giải lần này như: ca khúc “Dâng Người ngàn hoa chiến công” (Tác giả Chẩm Hồng Giang), Múa ngắn “Côn Đảo ngày trở về” (Biên đạo Nguyễn Hải Trường, Âm nhạc Dương Khắc Linh), trích đoạn sân khấu “Trở về” (Tác giả Đăng Chương, Đạo diễn NSND. Lê Hùng)… Mang tác phẩm đến với công chúng - đó là sự trân trọng, tôn vinh những tài năng sáng tạo; đồng thời, chia sẻ những trăn trở, tìm tòi của các tác giả về phương pháp, phong cách nghệ thuật để nâng cao tính tư tưởng, tính hấp dẫn, tính thuyết phục, tính quần chúng trong những sáng tác về chủ đề học và làm theo Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đây là điểm mới so với các lễ trao giải lần trước, làm phong phú và lan tỏa rộng rãi các tác phẩm sáng tác, quảng bá tác phẩm văn học, nghệ thuật, báo chí về chủ đề này.

Hồ Chí Minh - tên Người “là cả một niềm thơ”. Có lẽ bởi vậy, tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh luôn là nguồn cảm hứng sáng tác bất tận của văn nghệ sỹ, nhà báo, các tầng lớp nhân dân ở trong và ngoài nước với niềm kính yêu và lòng biết ơn vô hạn, bằng cảm xúc chân thành từ trái tim, xuyên suốt chiều dài lịch sử của cách mạng Việt Nam.

Hơn một thập kỷ qua, Ban tổ chức Giải thưởng và trước đó là Cuộc vận động với 3 chặng đường (giai đoạn 2008-2011, 2011-2015 và 2015-2020) đã nhận được hàng ngàn tác phẩm, công trình của nhiều tập thể, cá nhân với nhiều thể tài như văn xuôi, thơ, kịch nói, truyện kể dân gian, lý luận phê bình, mỹ thuật, kiến trúc, nhiếp ảnh, âm nhạc, sân khấu, múa, điện ảnh, các loại hình báo chí... Với sự tham gia đông đảo của các tác giả trong và ngoài nước, có thể thấy rằng, đây là một sự kiện quan trọng của giới văn nghệ sỹ và các tầng lớp nhân dân. Chủ trương phát động Giải thưởng rất phù hợp với tâm tư, nguyện vọng, trách nhiệm của giới văn nghệ sỹ, báo chí nên nhận được sự hưởng ứng rộng rãi. Nỗ lực, chỉn chu, tâm huyết trong sáng tác của mình, từ khắc họa hình tượng Bác Hồ đến hình tượng con người mới Việt Nam trong thời kỳ đổi mới của đất nước, ai cũng muốn hoàn thiện tác phẩm tốt nhất để truyền tải thông điệp đến công chúng một cách trọn vẹn, mang chiều sâu tư tưởng. Đa dạng trong chủ đề, sinh động trong cách thể hiện, mỗi tác giả bằng cảm xúc và tài năng của mình đã thể hiện góc nhìn độc đáo, riêng có về Bác, về những tấm gương học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Các tác phẩm của các loại hình khác đều phản ánh sự sinh động của thực tế, không bị theo lối mòn, lặp lại; mà đều mang nét tươi mới, hơi thở của cuộc sống đương đại. Điều đó đã tạo nên cho các tác phẩm sự chuyên nghiệp, đa dạng trong ngôn ngữ biểu đạt. “Trường ca Trăng Tân Trào” của nhà thơ Hữu Thỉnh được phát triển từ câu chuyện về một tấm gương chưa được nhiều người biết tới. Đó là một thầy thuốc đã chữa bệnh cho Bác Hồ vào mùa Thu năm 1945. Chữa khỏi bệnh cho vị lãnh tụ nhưng người thầy thuốc ấy chưa bao giờ kể công hay nhận tấm bằng khen: “Người chẳng để tên gì/ Lặng xanh vào cõi núi/ Không cả nghe giọng nói/ Giấu mình trong sớm mai”. Chỉ tiếp cận qua lời kể và sách báo nhưng trí tưởng tượng của thi sĩ mang đến cho bạn đọc câu chuyện thơ chân thực và xúc động.

Trao giải cho các tác giả đạt giải A.

Đó là 2 tác phẩm thơ “Hồ Chí Minh - Tên người là cả một niềm thơ”, “Thủ đô Hà Nội nhớ Bác” của nhà thơ Cuba Felix Pita Rodriguez; sưu tầm“Những bài dân ca của đồng bào Tây Nguyên dâng lên Bác Hồ kính yêu” của tác giả Trương Bi. Tác phẩm“Nửa thế kỷ văn thơ Hồ Chí Minh” của tác giả Phong Lê minh chứng về văn chương của Bác đã thỏa mãn tối ưu 2 yếu tố của nền văn học thế kỷ XX đặt ra là cách mạng hóa và hiện đại hóa. Tác phẩm “Cung quy hoạch kiến trúc Bắc Ninh” của nhóm tác giả kiến trúc sư Lê Hải Sơn, Đỗ Xuân Thủy, Chu Văn Tú, Viện Quy hoạch kiến trúc tỉnh Bắc Ninh một công trình kiến trúc hiện đại với biểu tượng là chiếc nón quai thao, dải lụa đào tượng trưng cho người quan họ Kinh Bắc. Cách thể hiện của các tác giả đều làm cho công chúng thấy quen thuộc và bình dị, thấy một phần cuộc sống của mình trong chính các tác phẩm nghệ thuật.

Đa dạng và phong phú, nhưng các tác phẩm đều có chung một ngôn ngữ, đó là ngôn ngữ của cái đẹp, của tấm lòng nhân văn, của đạo đức cách mạng trong sáng, của trí tuệ và ý chí con người Việt Nam thể hiện qua hình tượng Hồ Chí Minh, qua những tập thể, cá nhân tiêu biểu được xuất hiện trong thực tiễn học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

TIN TƯỞNG VÀO MÙA GIẢI MỚI  

Tại lễ trao Giải thưởng, ghi nhận và biểu dương những kết quả to lớn và ý nghĩa nhiều mặt của Giải thưởng, đồng chí Võ Văn Thưởng, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương đã khẳng định, Giải thưởng đã thực sự trở thành một sinh hoạt văn hóa sâu rộng, bền bỉ, đã và đang lan tỏa mạnh mẽ trong đời sống tinh thần của các văn nghệ sỹ, nhà báo và các tầng lớp nhân dân ở trong và ngoài nước.

Trong số các tác giả, tác phẩm được trao giải năm nay, bên cạnh những tên tuổi đã thành danh, điều đáng mừng, nhiều tác giả trẻ đã được xướng tên ở giải A. Đó là tác giả Chẩm Hồng Giang với ca khúc “Dâng Người ngàn đóa hoa chiến công”, tác giả Trần Ly Ly với tác phẩm “Dũng sĩ rừng Sác”… Mỗi tác phẩm sáng tác, mỗi hoạt động quảng bá đều là thành quả lao động sáng tạo văn học, nghệ thuật, báo chí, đã góp phần khẳng định giá trị văn hóa, sức sống trường tồn của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; làm nổi bật giá trị, ý nghĩa to lớn, thiết thực của việc học và làm theo Bác. Từ đó, khẳng định sự tiếp nối dòng chảy văn học nghệ thuật, báo chí cách mạng nước nhà dưới sự lãnh đạo của Đảng, góp phần xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam trong thời kỳ mới. Điều đó thêm một lần nữa khẳng định, tư tưởng, đạo đức, phong cách Bác Hồ - mạch nguồn cảm xúc vô tận, trường tồn với thời gian và cũng là mạch nguồn sáng tạo của nhiều thế hệ, trong đó có thế hệ trẻ Việt Nam.

Theo PGS. TS. Nguyễn Thế Kỷ, Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương, “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” là một chủ đề vừa dễ lại vừa khó. Dễ là vì chúng ta nói tới sáng tác và quảng bá về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh mà điều này đã được làm rõ trong các tác phẩm lý luận. Tác phẩm dự thi không chỉ phản ánh tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh mà còn phản ánh việc học tập và làm theo tấm gương của Người. Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người là như thế nào, nhất là trong sáng tác? Đây là cái khó, đòi hỏi tác giả phải đi vào đời sống để phát hiện ra các tập thể, cá nhân. Ở Giải thưởng này, chủ đề sáng tác về Hồ Chí Minh được coi là dễ là do Bác rất gần gũi, hiểu về Bác, hiểu về phong cách, tư tưởng, đạo đức của Người. Nhưng để có một tác phẩm vượt lên trên các “tượng đài” đã có từ trước là rất khó, làm thế nào để có một góc nhìn mới có tính phát hiện. Do vậy, để tìm ra một điều gì đó mới, mang tính phát hiện, tạo cảm xúc mới như “đôi dép cao su, đôi dép Bác Hồ”, không phải là dễ.

Để có thêm nhiều tác phẩm chất lượng, đặc sắc, xứng tầm về chủ đề “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, các tác giả phải tìm những rung cảm mới và thể hiện bằng góc nhìn hôm nay. Trong đó, sự chân thật, giản dị, tự nhiên là những yếu tố để tác phẩm dễ đi vào lòng người và có sức sống bền lâu. Ngoài việc sáng tác, vấn đề quảng bá cũng cần được tác giả và các đơn vị chú trọng hơn nữa. Bởi qua đó, những người, những việc tiêu biểu được lan tỏa, cảm hóa, thôi thúc nhiều người làm theo, đưa việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trở thành sinh hoạt chính trị, văn hóa tích cực, thường xuyên trong đời sống.

Biểu diễn ca khúc "Dâng Người ngàn hoa chiến công" của tác giả Chẩm Hồng Giang.

Trong thời gian qua, việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đã trở thành phong trào to lớn, rộng khắp, dần đi vào nền nếp, trở thành việc làm thường xuyên, tự giác của mỗi tập thể, cá nhân. Các tác phẩm văn học, nghệ thuật và báo chí đã góp phần tuyên truyền, đưa giá trị to lớn của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đến gần hơn với công chúng, đưa giá trị nhân văn tốt đẹp trong tư tưởng, đạo đức, phong cách của Bác lan tỏa trong đời sống nhân dân. Điều quan trọng nhất mà chúng ta đạt được thông qua Giải thưởng là góp phần hình thức ý thức học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; ý thức trân trọng những việc làm tốt, những tấm gương sáng, những tấm gương bình dị mà cao quý để tôn vinh, tuyên truyền người tốt, việc tốt. Tư tưởng, đạo đức, phong cách ngời sáng của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trở thành mạch nguồn cảm xúc, khơi gợi tinh thần dân tộc trong trái tim mỗi người dân Việt Nam. Mỗi tác phẩm văn học nghệ thuật, báo chí về chủ đề này sẽ luôn là chất xúc tác, góp phần cổ vũ, động viên, tạo thành sức mạnh Việt Nam. Và chúng ta hoàn toàn có thể tin tưởng và hy vọng vào một mùa vàng bội thu trong Giải thưởng giai đoạn 2020-2025 với những tác phẩm mới, nhiều công trình nghiên cứu mới mang sức mạnh, tinh thần và ý chí Việt Nam!./.

Ths. Đoàn Thị Nguyệt

ĐH Y dược Hải Phòng