Trước bối cảnh tăng trưởng kinh tế năm 2017 đã vượt chỉ tiêu đề ra, hầu
hết các nhận định của giới chuyên gia ở thời điểm sắp kết thúc quý
I/2018 đều tỏ ra khá lạc quan khi tin rằng năm nay sẽ là một năm nhiều
thuận lợi cho giới doanh nghiệp.
Hiệu ứng tích cực từ thế giới
Những phân tích và trao đổi tại Diễn đàn
Kinh tế Việt Nam 2018 tổ chức ngày 19/3 tại TPHCM cho thấy Việt Nam sẽ
nhận được nhiều tác động tích cực từ xu hướng chuyển động chung của thế
giới.
Tại châu Á, một trong những nền kinh tế
hàng đầu là Nhật Bản sau gần 2 thập kỷ trì trệ đã có dấu hiệu tăng
trưởng trở lại suốt 2 năm qua. Mối quan ngại về hiện tương “hạ cánh
cứng” của kinh tế Trung Quốc cũng không xảy ra như nhiều lo ngại trước
đó. Liên minh châu Âu (EU) thì gần như đã thoát ra khỏi thời điểm khó
khăn nhất. Tương tự, nền kinh tế Mỹ cũng đón nhận hàng loạt thay đổi về
chính sách thuế theo hướng khuyến khích và hỗ trợ mạnh mẽ cho cộng đồng
doanh nghiệp.
Chi phí nhân công cho sản xuất tại các
nền kinh tế mới nổi nói chung, Việt Nam nói riêng vẫn ở mức thấp. Thêm
vào đó, lạm phát của Mỹ và EU sẽ rất ổn định (ước tính chỉ xoay quanh
2%). Tất cả những yếu tố ấy sẽ tạo nên bầu không khí kinh tế tích cực
lan tỏa sang rất nhiều nền kinh tế khác, nhất là những thị trường được
xem là đã hội nhập sâu rộng như Việt Nam.
Theo TS. Vũ Viết Ngoạn, Tổ trưởng Tổ tư
vấn Kinh tế của Thủ tướng, nhìn từ trong nước, lòng tin của nhà đầu tư
tiếp tục được cải thiện. Các cân đối vĩ mô dự kiến sẽ ở trong trạng thái
ổn định suốt năm 2018. Tất nhiên, dự báo cho thấy lạm phát năm nay có
thể cao hơn năm trước, nhưng vẫn trong phạm vi kiểm soát của các nhà
điều hành chính sách.
Về khía cạnh vi mô, giá cả các yếu tố
đầu vào cơ bản của nền kinh tế cũng không có biến động đáng ngại. Bởi
mặt bằng chung của loại hàng hóa quan trọng như dầu thô dù có nhích lên
nhưng vẫn ở mức thấp. Theo đó, giá dầu bình quân cả năm 2018 - nhờ phát
kiến công nghệ khai thác hiệu quả dầu đá phiến - dự báo chỉ dao động từ
60 - 65 USD/thùng. “Cán cân vãng lai, cán cân thanh toán cơ bản sẽ ở
trạng thái tốt”, ông Ngoạn nhận định thêm.
Chuyên gia kinh tế, TS. Trần Du Lịch
cũng tin rằng GDP năm nay hoàn toàn có thể tăng được 7% so với 2017; kỳ
vọng kinh tế quý I/2018 sẽ giữ vững đà tăng của quý IV/2017, tức không
còn tình trạng cứ quý I năm nay lại tăng chậm hơn quý IV năm trước. “Tôi
cũng hy vọng giai đoạn 2016-2020, kinh tế sẽ có tốc độ tăng trưởng cao
hơn giai đoạn 2011-2015, chấm dứt xu hướng cứ 5 năm sau thì tăng trưởng
lại chậm hơn 5 năm trước”, ông Lịch tin tưởng.
Mặt bằng lãi suất sẽ giảm thêm ra sao?
Từ phía cộng đồng doanh nghiệp, một
trong những mối quan tâm thường trực là mặt bằng lãi suất cho vay sẽ
giảm đi ra sao. Liệu có quá khó khăn khi lạm phát trong nước có xu hướng
tăng cao, còn Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) vẫn chủ trương sẽ tiếp tục
tăng lãi suất đồng bạc xanh?
Trả lời cho câu hỏi quá lớn với rất
nhiều biến số khó lường, ông Vũ Viết Ngoạn cho hay năm nay điều kiện để
giảm lãi suất sẽ khó khăn hơn so với 2017 do sức ép của lạm phát lẫn lãi
suất đồng USD. Và trên hết, Việt Nam còn đang theo đuổi chính sách tiền
tệ đa mục tiêu. Theo đó, nhà điều hành vừa phải giữ cho chênh lệch lãi
suất VND và USD đủ hấp dẫn để người dân không tích trữ ngoại tệ, vừa
phải giữ chênh lệch lãi suất đầu vào - đầu ra ở mức hợp lý để các ngân
hàng thương mại có đủ trích lập dự phòng trang trải dần nợ xấu trước
đây.
Giảm lãi suất huy động để có cơ sở giảm
lãi suất cho vay cũng không phải là lựa chọn được ưu tiên, bởi khi lãi
suất tiết kiệm “chẳng đáng” thì dòng tiền lại đổ vào các kênh hàm chứa
nhiều rủi ro như chứng khoán hay bất động sản.
Lẽ đương nhiên, là người kinh doanh ai
cũng muốn giảm lãi suất để hạ chi phí đầu vào nhưng trong bối cảnh kinh
tế Việt Nam nhìn chung vẫn kinh doanh trên cơ sở vay nợ thì đây là điều
rất khó thực hiện. Thật vậy, Nhà nước muốn đầu tư cũng đi vay trái
phiếu, DN muốn kinh doanh cũng đi vay ngân hàng. Và ngành ngân hàng kiêm
luôn cả vai trò cung ứng vốn ngắn hạn, trung hạn, lẫn dài hạn cho nền
kinh tế, tức quan hệ cung - cầu tín dụng tùy thuộc rất lớn vào ngân hàng
thương mại. Do vậy, theo TS. Trần Du Lịch, nếu muốn giảm thêm lãi suất
“chỉ còn cách Ngân hàng Nhà nước phải mở rộng chính sách tiền tệ, giảm
lãi suất tái chiết khấu cho ngân hàng thương mại - mà điều này lại ảnh
hưởng tới lạm phát”.
Thay vào đó, vị chuyên gia kinh tế này
cho rằng DN phải dần “tự lực cánh sinh”, tái cơ cấu lại tình hình tài
chính, giảm bớt nợ vay ngân hàng, “mặt bằng lãi suất giữ nguyên như cuối
năm 2017 đã là quá tốt, nếu cố gắng lắm cũng có thể chỉ giảm đi chút
đỉnh mà thôi”, ông Lịch dự đoán.
Trong một cân đối vĩ mô khác có mối quan
hệ chặt chẽ với lãi suất là tỷ giá, các nhà phân tích đều chung quan
điểm khi nhận định dòng vốn đầu tư trực tiếp (FDI) và dòng vốn đầu tư
gián tiếp (FII) đang hồ hởi kéo vào Việt Nam chính là điều kiện thuận
lợi cho ổn định tỷ giá - một trong những cơ sở để kiềm chế sự “rung lắc”
của lãi suất./.
Theo chinhphu.vn