Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương; đồng chí Vũ Đức Đam, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ; đồng chí Nguyễn Văn Hùng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch chủ trì phiên làm việc buổi chiều.

QUÁN TRIỆT SÂU SẮC Ý KIẾN CHỈ ĐẠO CỦA TỔNG BÍ THƯ TẠI HỘI NGHỊ

Phát biểu chỉ đạo định hướng phiên làm việc buổi chiều, đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa nhấn mạnh lại bài phát biểu chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị: “Đứng trước những thời cơ và thách thức mới, yêu cầu khách quan của sự nghiệp cách mạng nước ta, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh, phải tiếp tục xây dựng, giữ gìn và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, thực sự là "nền tảng tinh thần", "động lực phát triển", và "soi đường cho quốc dân đi"; phát huy giá trị văn hóa và sức mạnh con người Việt Nam, khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, thịnh vượng, tạo ra sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc để tận dụng thời cơ, vượt qua thách thức, thực hiện thành công mục tiêu đưa nước ta trở thành quốc gia phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa vào giữa thế kỷ XXI.

Để tiếp tục xây dựng, giữ gìn, chấn hưng và phát triển nền văn hóa của dân tộc, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chỉ rõ, trước hết, khơi dậy mạnh mẽ hơn nữa tinh thần yêu nước, ý chí tự cường, tinh thần đoàn kết, khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc của toàn dân tộc; phát huy cao độ những giá trị văn hóa, sức mạnh và tinh thần cống hiến của mọi người Việt Nam, tạo nguồn lực nội sinh và động lực đột phá để thực hiện thành công mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2025, 2030, tầm nhìn 2045 mà Đại hội XIII của Đảng đã đề ra” - Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa khẳng định.

Trên tinh thần đó và tiếp nối kết quả phiên làm việc sáng nay, nhất là việc tiếp thu bài phát biểu chỉ đạo rất quan trọng của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa đề nghị phiên làm việc buổi chiều của Hội nghị cần tập trung trao đổi, thảo luận những nội dung chính sau:

Một là, quán triệt sâu sắc ý kiến chỉ đạo của Đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị, tiếp tục làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về vai trò của văn hóa trong việc phát triển nhanh và bền vững đất nước. tìm ra những giải pháp cụ thể, phù hợp để tạo chuyển biến căn bản trong nhận thức về văn hóa; chuyển hóa nhận thức thành hành động, đưa phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa phát triển sâu rộng, thực chất, thật sự là một phong trào tự nguyện, tự giác của từng người, từng gia đình, từng tập thể và cộng đồng; đội ngũ đảng viên, cán bộ, công chức, viên chức phải nêu gương trong thực hành văn hóa, đạo đức; làm cho văn hóa thấm sâu vào toàn bộ đời sống và hoạt động xã hội, mọi lĩnh vực sinh hoạt và quan hệ con người, thật sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội, soi đường cho quốc dân đi.

 Hai là, tiếp tục nghiên cứu, thảo luận về những thành tựu, hạn chế trong việc thể chế hóa, cụ thể hóa các đường lối, chủ trương phát triển văn hóa của Đảng thành hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách đồng bộ, khả thi, tạo môi trường, điều kiện thuận lợi khơi dậy, phát huy tinh thần cống hiến, đổi mới sáng tạo của nhân dân, của trí thức văn nghệ sĩ.

Ba là, tìm ra những giải pháp cụ thể, phù hợp để xây dựng môi trường văn hóa, xây dựng môi trường văn hóa đoàn kết, dân chủ, kỷ cương, nhân văn,  trọng tâm là xây dựng văn hóa ứng xử lành mạnh, phát huy những giá trị tích cực trong thuần phong, mỹ tục của gia đình, cộng đồng và xã hội; chú trọng các hoạt động bảo vệ và phát huy di sản văn hóa dân tộc nói chung cũng như phát triển một số lĩnh vực văn hóa, phát triển công nghiệp văn hóa, xây dựng thị trường văn hóa; phát huy vai trò của truyền thông và chủ động hội nhập, hợp tác, giao lưu quốc tế về văn hóa.

Bốn là, thảo luận các giải pháp trước mắt và lâu dài nhằm xây dựng, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ làm công tác văn hóa và đội ngũ văn nghệ sĩ tương xứng với yêu cầu và nhiệm vụ phát triển văn hóa Việt Nam trong thời kỳ phát triển mới của đất nước. Công tác lãnh đạo và quản lý văn hóa đòi hỏi phải có đội ngũ cán bộ có phẩm chất chính trị vững vàng, đạo đức trong sáng, am hiểu về lĩnh vực chuyên môn, có khả năng quy tụ, vận động và thuyết phục các tầng lớp nhân dân, đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ tham gia phát triển văn hóa, xây dựng con người. Cần có quy hoạch khoa học, bồi dưỡng, đào tạo kỹ lưỡng, chọn lọc, bố trí hợp lý, khắc phục tình trạng chắp vá, thiếu hụt cán bộ văn hóa.

TỔ CHỨC, TRIỂN KHAI THỰC HIỆN CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN VĂN HÓA ĐẾN NĂM 2030

Tại phiên làm việc buổi chiều, các đại biểu đã nghe đồng chí Nguyễn Văn Hùng trình bày về việc tổ chức, triển khai thực hiện Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2030. Theo Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng cho biết, Chiến lược thể hiện 5 quan điểm lớn, trong đó tiếp tục cụ thể hóa các quan điểm đã ghi trong Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII, rõ hơn, sâu hơn, phù hợp hơn với tình hình hiện nay, trên cơ sở các quan điểm chung.

Từ các quan điểm này, Chiến lược đặt ra các mục tiêu, trong đó có mục tiêu chung và mục tiêu cụ thể. Các mục tiêu chung là: Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam toàn diện, phù hợp với xu thế thời đại, yêu cầu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, những tác động to lớn với kinh tế, xã hội và con người của thiên tai, dịch bệnh, khủng hoảng... ; xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh trong các lĩnh vực của đời sống xã hội; không ngừng nâng cao đời sống tinh thần của nhân dân, từng bước thu hẹp khoảng cách về hưởng thụ văn hóa giữa thành thị và nông thôn, giữa các vùng miền, các đối tượng chính sách và yếu thế; chú trọng phát triển văn hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Cùng với đó là hoàn thiện cơ chế thị trường trong lĩnh vực văn hóa gắn với nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; ưu tiên phát triển một số ngành công nghiệp văn hóa có tiềm năng, lợi thế; có cơ chế đột phá để thu hút, trọng dụng nhân tài, huy động nguồn lực để phát triển văn hóa, con người.

Chiến lược cũng đề ra các mục tiêu cụ thể đến 2030, phấn đấu 100% đơn vị hành chính cấp tỉnh có đủ 3 loại hình thiết chế văn hóa, gồm: Trung tâm Văn hóa hoặc Trung tâm Văn hóa - Nghệ thuật, bảo tàng, thư viện; 100% đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã có Trung tâm Văn hóa - Thể thao.

Bên cạnh đó, phấn đấu ít nhất 95% di tích quốc gia đặc biệt và khoảng 70% di tích quốc gia được tu bổ, tôn tạo; khoảng 70% số di sản trong Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được xây dựng đề án, chương trình bảo vệ và phát huy giá trị. Có ít nhất 5 di sản được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) ghi danh theo các Công ước của UNESCO. Bảo đảm ít nhất 75% người dân ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, 80% các xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi được hưởng thụ và tham gia các hoạt động văn hóa, nghe, xem các kênh phát thanh, kênh truyền hình của quốc gia và địa phương. Bảo đảm khoảng 85% các địa phương, cơ quan, đơn vị đạt được các danh hiệu văn hóa trong Phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa và các phong trào thi đua, cuộc vận động về xây dựng đời sống văn hóa cơ sở. Kế thừa và phát huy tinh hoa của văn hóa gia đình truyền thống, để xây dựng văn hóa gia đình hiện đại, văn minh.

Hằng năm có từ 10-15 công trình nghiên cứu lý luận phê bình văn hóa, nghệ thuật chất lượng được công bố; có 2 tác giả đạt giải thưởng văn học ASEAN và khoảng 20-30 tác phẩm, công trình văn hóa, văn học nghệ thuật về lịch sử dân tộc, lịch sử đấu tranh cách mạng và công cuộc đổi mới của đất nước. Xây dựng Chương trình sáng tác, nghiên cứu về văn hóa-nghệ thuật Việt Nam trong 100 năm (1930-2030) dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Phấn đấu tin học hóa 100% các đơn vị thực hiện hoạt động văn hóa, nhất là các đơn vị quản lý nhà nước về văn hóa-nghệ thuật, thực hành, trình diễn văn hóa nghệ thuật. Phấn đấu giá trị gia tăng của các ngành công nghiệp văn hóa, nhất là các ngành điện ảnh, nghệ thuật biểu diễn, du lịch văn hóa, mỹ thuật, nhiếp ảnh, triển lãm, quảng cáo đóng góp 7% GDP; mức tăng trưởng giá trị gia tăng hàng năm trung bình đạt 7%. Phấn đấu có từ 1 đến 3 thành phố sáng tạo thuộc mạng lưới các thành phố sáng tạo UNESCO ở các lĩnh vực thiết kế, ẩm thực, thủ công và nghệ thuật dân gian, nghệ thuật truyền thông nghe nhìn, điện ảnh, văn học, âm nhạc. Đặc biệt, phấn đấu tăng mức đầu tư cho văn hóa tối thiểu 2% tổng chi ngân sách hằng năm.

Để đạt được các mục tiêu này, Chiến lược đã đề ra một số nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu trong đó nâng cao nhận thức, đẩy mạnh tuyên truyền về phát triển văn hóa; hoàn thiện thể chế, chính sách, khung khổ pháp lý; xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện; xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh tạo động lực phát triển kinh tế, xã hội và hội nhập quốc tế; nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động văn hóa.

Cần lưu ý đến các giải pháp về bảo vệ và phát huy di sản văn hóa dân tộc; hoàn thiện cơ chế thị trường trong lĩnh vực văn hóa, ưu tiên phát triển một số ngành công nghiệp văn hóa; đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, công nghệ và chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa…

HỘI NGHỊ ĐÁP ỨNG ĐƯỢC MONG MỎI CỦA NGƯỜI LÀM CÔNG TÁC QUẢN LÝ VĂN HÓA, VĂN NGHỆ SỸ, CÁN BỘ, ĐẢNG VIÊN VÀ NHÂN DÂN

Kết luận Hội nghị, Phó Thủ tướng Vũ Đức khẳng định, Hội nghị hôm nay có ý nghĩa quan trọng, đáp ứng được mong mỏi của những người làm công tác quản lý văn hóa, giới văn nghệ sỹ, đông đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân trong nhiều năm nay; để nhìn nhận lại vai trò của văn hóa, nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng những thành quả cũng như thiếu sót để thống nhất nhận thức, quan điểm, hành động nhằm chấn hưng, làm cho văn hóa phát triển hơn. Sau Hội nghị, toàn thể người dân Việt Nam đều được truyền cảm hứng, trách nhiệm và niềm tin để văn hóa nước nhà phát triển rực rỡ hơn, đất nước phát triển nhanh, bền vững hơn.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cũng nhấn mạnh, làm rõ thêm một số nhiệm vụ trong quá trình triển khai Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2030 trong thời gian tới.

Theo đó, cần tiếp tục nâng cao nhận thức về văn hóa bởi “văn hóa còn thì dân tộc còn”, khắc phục tình trạng thực hiện yếu kém hoặc hạn chế về nguồn lực; không chú ý đúng mức đến văn hóa; sự mai một, hụt hẫng của đội ngũ, chuyên gia, nhà nghiên cứu về văn hóa… Đặc biệt, trong thời gian gần đây, các tổ chức quốc tế nói đến khái niệm “phát triển bền vững” không chỉ đề cập đến bảo vệ môi trường, bảo đảm công bằng xã hội mà còn bao hàm cả văn hóa xã hội. Một đất nước chỉ chú ý đến phát triển kinh tế, không chú ý đến môi trường sẽ mất thành quả phát triển của hàng chục năm mới khắc phục được các vấn đề về môi trường. Còn các vấn đề văn hóa xã hội, phải mất nhiều thế hệ mới khắc phục được, thậm chí là sụp đổ. Do đó, khi đã nhận thức triệt để những vấn đề mang tính sống còn đối với đất nước, dân tộc, chắc chắn chúng ta sẽ tìm mọi cách để thực hiện, dồn mọi nguồn lực để thực hiện bằng được.

Khẳng định dân tộc Việt Nam có nền văn hiến rực rỡ hàng nghìn năm, chiến thắng biết bao thiên tai, địch họa, Phó Thủ tướng cho rằng, những bất cập, biểu hiện suy thoái về đạo đức, lối sống trong xã hội không phải là đặc tính của người Việt Nam. Cần phải có những giải pháp thiết thực để chấn hưng văn hóa với sự thôi thúc, vừa cấp bách, vừa kiên trì, dài hơi.

Việc thực hiện Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2030 phải góp phần khơi dậy khát vọng toàn dân tộc trong phát triển, chống tụt hậu, tiếp tục tạo ra những xung lực mới, phát huy toàn bộ sáng tạo, sức mạnh toàn dân để đất nước phát triển nhanh hơn, bền vững hơn. Trong kỷ nguyên mới của khoa học, công nghệ, hội nhập sâu rộng…, chúng ta tiếp thu những giá trị văn hóa tốt đẹp của nhân loại, giữ gìn bản sắc nhưng cũng cần mạnh dạn thay đổi, điều chỉnh những biểu hiện văn hóa không phù hợp.

Về xây dựng con người, Phó Thủ tướng nêu rõ mối quan hệ giữa con người và văn hóa, trong đó phải nhắc đến vai trò quan trọng của đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục trên tinh thần cầu thị và kiên trì, cùng với đó là văn hóa nêu gương. “Trong bài phát biểu sáng nay, Tổng Bí thư đã nói đến "làm gương trong toàn Đảng từ trên xuống", nhưng với các cán bộ làm văn hóa phải từ trong ra, cố gắng phấn đấu thành những tấm gương về văn hóa”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Phó Thủ tướng mong muốn, bằng hành động cụ thể, tất cả các cấp, ngành chú trọng hơn và dành nhiều thời gian, nguồn lực hơn cho văn hóa; lắng nghe ý kiến của những người nghiên cứu và những người hoạt động thực tiễn, người có kinh nghiệm trước khi đưa ra các quyết định, bởi văn hóa trong mọi lĩnh vực đời sống. Sau Hội nghị này, các cấp, ngành, địa phương cùng với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có nhiều hoạt động, chương trình thiết thực lan tỏa tinh thần, đề cao giá trị truyền thống của dân tộc Việt Nam để xây dựng đất nước phát triển phồn vinh vì hạnh phúc của nhân dân; đồng thời tin tưởng, nền văn hóa Việt Nam sẽ bừng sáng, hòa vào dòng chảy văn minh nhân loại.

Thu Hằng - Tuấn Anh