Đồng chí Lại Xuân Môn, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội đồng khoa học các cơ quan Đảng Trung ương; các đồng chí Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương: Trần Thanh Lâm, Vũ Thanh Mai đồng chủ trì Hội thảo.

Phát biểu đề dẫn tại  Hội thảo, đồng chí Vũ Thanh Mai nhấn mạnh, cùng với xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, tổ chức và cán bộ, xây dựng Đảng về đạo đức được xác định có vai trò quan trọng, xây dựng “cái gốc”, nhằm giữ vững và làm cho mỗi cán bộ, đảng viên luôn suốt đời phấn đấu hy sinh vì mục tiêu lý tưởng của Đảng, vì hạnh phúc của nhân dân, hiện thực hóa bản chất cách mạng chân chính của Đảng. 

Về mặt nhận thức, trong thời kỳ đổi mới, nhất là từ nhiệm kỳ Đại hội XII đến nay công tác xây dựng Đảng về đạo đức ngày càng được Đảng ta coi trọng và nhấn mạnh. Nhiệm kỳ Đại hội XII, lần đầu tiên cụm từ “Xây dựng Đảng về đạo đức” chính thức được đưa vào Văn kiện và khẳng định mục tiêu: “Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức”. 

Về mặt thực tiễn, Đảng ta đã lãnh đạo, chỉ đạo toàn Đảng triển khai nhiều phong trào, nhiều cuộc vận động, kết hợp việc tổ chức học tập nâng cao nhận thức, rèn luyện và thực hành đạo đức, coi trọng việc nêu gương, đồng thời kiên trì, kiên quyết đấu tranh với các biểu hiện suy thoái về đạo đức, lối sống trong Đảng. Từ năm 2003 đến nay, Đảng ta đã ban hành 06 chỉ thị, kết luận về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; 03 quy định về nêu gương của cán bộ, đảng viên. 

Trong thời gian qua, công tác xây dựng Đảng về đạo đức tuy đã có bước phát triển về nhận thức và thực tiễn nhưng trên thực tế chưa có sự thống nhất về khái niệm, nội dung xây dựng Đảng về đạo đức. Có người cho rằng, xây dựng Đảng về đạo đức là xây dựng môi trường trong sạch, phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa; xây dựng và hoàn thiện những quy định, chuẩn mực đạo đức; đấu tranh với những biểu hiện suy thoái về đạo đức, lối sống trong Đảng và trong xã hội, gắn với phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; cũng có quan niệm “Xây dựng đảng về đạo đức là hoạt động chủ động của Đảng trên mặt giáo dục, rèn luyện, hành động thực tiễn để bồi đắp, củng cố những phẩm chất đạo đức tốt đẹp cho Đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên xứng đáng với vai trò đội tiên phong, người lãnh đạo, đảng cầm quyền”.

Phải chăng là xây dựng Đảng về đạo đức là quá trình hình thành, củng cố và phát triển những giá trị đạo đức tốt đẹp, thái độ, hành vi chuẩn mực, tiến bộ của mỗi tổ chức đảng và đảng viên, phù hợp với những giá trị đạo đức chuẩn mực, tiến bộ của dân tộc và nhân loại, để Đảng thực sự trong sạch, vững mạnh, xứng đáng là đội tiền phong ưu tú nhất của giai cấp công nhân và dân tộc Việt Nam. Nội dung xây dựng Đảng về đạo đức bao gồm: (1) Xây dựng nền tảng đạo đức cách mạng của Đảng, để đạo đức cách mạng là nòng cốt cho đạo đức xã hội. (2) Xây dựng và phát huy đạo đức của cán bộ, đảng viên, làm cho cán bộ, đảng viên thấm nhuần, tu dưỡng, rèn luyện suốt đời và thực hiện nêu gương. (3) Đấu tranh chống suy thoái về đạo đức, lối sống trong Đảng, gắn với phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Ban Tổ chức Hội thảo đã nhận được 25 bài tham luận, đã có 9 ý kiến phát biểu tham luận tại hội trường. Các tham luận đã bám sát nội dung, tập trung phân tích và làm nổi bật chủ đề Hội thảo vào những vấn đề chủ yếu sau:

Thứ nhất, bước đầu thống nhất về khái niệm, nội dung công tác xây dựng Đảng về đạo đức

Tham luận của một số đại biểu đã nhấn mạnh, phân tích khái niệm công tác xây dựng Đảng về đạo đức chính là toàn bộ hoạt động của các tổ chức đảng và đảng viên nhằm hình thành, củng cố và phát triển những giá trị đạo đức tốt đẹp, thái độ, hành vi chuẩn mực, tiến bộ của mỗi tổ chức đảng và đảng viên của Đảng, phù hợp với những giá trị đạo đức chuẩn mực, tiến bộ của dân tộc và nhân loại, để Đảng thực sự trong sạch, vững mạnh, xứng đáng là đội tiền phong ưu tú nhất của giai cấp công nhân và dân tộc Việt Nam. 

Trên cơ sở các ý kiến phát biểu, có thể khái quát nội dung của công tác xây dựng Đảng về đạo đức trên hai phương diện: (1) Đạo đức của Đảng, của tổ chức đảng; (2) đạo đức của cán bộ, đảng viên. Cụ thể như sau:

Về xây dựng Đảng ta thật sự trong sạch:

Một là, xây dựng Đảng để Đảng ta là đạo đức, là văn minh. Để thực hiện điều này cần giữ vững bản chất của Đảng, xây dựng các quy định, quy chế trong Đảng, chuẩn mực đạo đức của cán bộ, đảng viên của Đảng để cán bộ, đảng viên có cơ sở, căn cứ thực hiện.

Hai là, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên trong sạch, vững mạnh; có lối sống trong sáng, lành mạnh, không quan liêu, tham nhũng, lãng phí; thật sự là “đày tớ” thật trung thành của Nhân dân, được Nhân dân tin yêu, quý trọng.

Ba là, tăng cường kiểm soát soát quyền lực, phân định trách nhiệm rõ ràng- Công tội phân minh, công bằng, công khai. Xử lý nghiêm minh, kịp thời, không có “vùng cấm” đối với các sai phạm.

Bốn là, nội bộ Đảng dân chủ, đoàn kết thống nhất, thực hiện tự phê bình và phê bình nghiêm túc, không nể nang, bao che khuyết điểm của nhau, thường xuyên tự soi, tự sửa. 

Năm là, Đảng gắn bó mật thiết với Nhân dân, tôn trọng, lắng nghe Nhân dân. 

Sáu là, tổ chức đảng và đảng viên thực hiện đúng nguyên tắc Đảng hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật.

Về xây dựng đạo đức của cán bộ, đảng viên: 

Một là, vấn đề đặt ra đối với xây dựng đạo đức của cán bộ, đảng viên trong điều kiện phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là đổi mới tư duy, nhận thức về công tác xây dựng Đảng về đạo đức. Cần phân định giải quyết phù hợp mối quan hệ biện chứng giữa các lợi ích và xác định các tầng mức ưu tiên đối với cán bộ, đảng viên trong cống hiến, hy sinh vì sự nghiệp chung và cho bản thân. Theo đó, lợi ích quốc gia, dân tộc cần phải đặt lên hàng đầu, tiếp sau đó là lợi ích của tập thể, cơ quan, đơn vị và cuối cùng là lợi ích của cá nhân cán bộ, đảng viên. Nếu cán bộ, đảng viên đặt lợi ích cá nhân, lợi ích bản thân lên trên lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích tập thể, cơ quan, đơn vị tất yếu sẽ bị xã hội loại bỏ.

Hai là, tăng cường nêu gương trong cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu cần thật sự tiên phong, gương mẫu thực hiện cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; nói đi đôi với làm; không tham nhũng, lãng phí; dũng cảm bảo vệ cái đúng, đấu tranh với cái sai.

Ba là, chấp hành nghiêm đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, thực hiện tốt trách nhiệm công dân; có ý thức trách nhiệm cao với công việc và hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Bốn là, xây dựng tác phong, lối sống giản dị, quan tâm, gần gũi với quần chúng, thường xuyên liên hệ mật thiết với Nhân dân.

Thứ hai, về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của công tác xây dựng Đảng về đạo đức.

Từ khi thực hiện đường lối đổi mới ở Đại hội VI cho đến nay, Đảng ta đã ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị, kết luận về công tác xây dựng Đảng, trong đó có những nội dung định hướng, chỉ đạo công tác xây dựng Đảng về đạo đức. Nghị quyết Đại hội lần thứ XII, nội dung xây dựng Đảng về đạo đức là một nội dung độc lập, đặt ngang hàng với xây dựng Đảng về chính trị tư tưởng, tổ chức và cán bộ. Về vấn đề nêu gương, trong thời gian qua, Đảng cũng đã ban hành các quy định về nêu gương đối với cán bộ, đảng viên, nhất là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương. Điều đó cho thấy, công tác xây dựng Đảng về đạo đức là lĩnh vực quan trọng được Đảng ta đặc biệt quan tâm. Trong Hội thảo, các ý kiến đều cho rằng, xây dựng Đảng về đạo đức là xây cái gốc; xây dựng Đảng về đạo đức bảo đảm cho xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, tổ chức và cán bộ đi đúng hướng và có hiệu quả.

Thứ ba, các tham luận đã phân tích làm rõ kết quả đạt được và tồn tại, hạn chế đối với công tác xây dựng Đảng về đạo đức trong thời gian qua.

Về kết quả: Nhận thức về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của xây dựng Đảng về đạo đức và mối quan hệ giữa xây dựng Đảng về đạo đức với xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, tổ chức và cán bộ từng bước được nâng cao. Việc triển khai các chỉ thị, kết luận, quy định của Đảng, nhất là về học tập và làm theo Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thu hút đông đảo cán bộ, đảng viên tham gia và có những kết quả tích cực trên thực tế, xuất hiện những mô hình hay, cách làm sáng tạo, điển hình người tốt, việc tốt có sức lan tỏa.

Tuy nhiên, hội thảo cũng đã chỉ ra những tồn tại, hạn chế trong công tác xây dựng Đảng về đạo đức trong thời gian qua là: Việc tu dưỡng rèn luyện đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên chưa thường xuyên, một số suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; vẫn còn tình trạng nói không đi đôi với làm; không tuân thủ nguyên tắc của Đảng; quan liêu, tham nhũng, lãng phí, cá nhân chủ nghĩa, cơ hội, thực dụng, bè phái, gây mất đoàn kết nội bộ; chưa nêu cao ý thức trách nhiệm trước tổ chức, cơ quan, đơn vị, địa phương và Nhân dân. Thực hiện quy định về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên chưa trở thành nền nếp, hiệu quả chưa cao. 

Phát biểu kết luận Hội thảo, đồng chí Lại Xuân Môn khẳng định, sau một ngày làm việc khẩn trương, nghiêm túc, hiệu quả, chúng ta đã hoàn thành toàn bộ chương trình đề ra.

Thay mặt lãnh đạo Ban Tuyên giáo Trung ương, đồng chí Lại Xuân Môn trân trọng cảm ơn các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng; các đồng chí lãnh đạo các Ban, Bộ, ngành Trung ương; lãnh đạo các địa phương đã dành tình cảm, trách nhiệm, thời gian dự Hội thảo và các đại biểu có các bài viết gửi Ban Tổ chức và phát biểu tại Hội thảo rất sâu sắc, tâm huyết mang tầm trí tuệ cao. Ban Tuyên giáo Trung ương trân trọng tiếp thu ý kiến đóng góp của các đại biểu, nhà khoa học, để tiếp tục đặt bài các chuyên gia, các nhà khoa học và xác định thêm các nội dung để chuẩn bị cho Hội thảo khoa học quốc gia “Những vấn đề lý luận và thực tiễn công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, đạo đức trong giai đoạn mới”.

Thu Hằng