Ngày 10/4, Hội đồng Khoa học Bộ Tư pháp họp để cho ý kiến về những định hướng cơ bản xây dựng Bộ Luật Hình sự (sửa đổi).

Ban soạn thảo đã nêu lên 5 định hướng cơ bản để sửa đổi, bổ sung Bộ Luật Hình sự (BLHS), đó là xây dựng BLHS (sửa đổi) theo hướng tiếp tục nhân đạo hóa hơn nữa, bảo vệ tốt hơn các quyền con người, quyền cơ bản của công dân; xây dựng BLHS (sửa đổi) góp phần bảo vệ và thúc đẩy sự phát triển lành mạnh của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN; góp phần tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn, đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội.

Việc xây dựng BLHS (sửa đổi) theo hướng làm hài hòa hóa các quy định của BLHS với các quy định của điều ước quốc tế về phòng, chống tội phạm mà nước ta là thành viên, góp phần tăng cường hợp tác quốc tế trong phòng, chống tội phạm; hoàn thiện kỹ thuật lập pháp hình sự, nâng cao tính minh bạch, khả thi và tính dự báo trong các quy định của BLHS cũng như bảo đảm tính thống nhất về mặt kỹ thuật trong nội tại BLHS với các luật khác. Để thực hiện được 5 định hướng cơ bản, Ban soạn thảo đề xuất sửa đổi BLHS tập trung xây dựng theo hướng giảm khả năng áp dụng hình phạt tù, mở rộng phạm vi áp dụng các hình phạt không mang tính giam giữ; hạn chế phạm vi áp dụng hình phạt tử hình; xây dựng BLHS (sửa đổi) liên quan đến các chế định loại trừ trách nhiệm hình sự, miễn trách nhiệm hình sự, miễn, giảm hình phạt, xóa án tích; xây dựng BLHS (sửa đổi) liên quan đến chính sách hình sự đối với người chưa thành niên; nghiên cứu khả năng bổ sung quy định về trách nhiệm hình sự của pháp nhân vào BLHS....

Thành viên của Hội đồng tán thành với quan điểm việc sửa đổi, bổ sung BLHS nhằm mục đích tạo ra công cụ pháp lý sắc bén, hữu hiệu đấu tranh phòng, chống tội phạm trong điều kiện xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN. Trên cơ sở nhất trí với nhiều nội dung được Ban soạn thảo đề xuất, PGS.TS Nguyễn Ngọc Chí cho rằng cần làm rõ nội dung chính sách hình sự của Đảng và Nhà nước trong giai đoạn hiện nay và những năm tiếp theo, bổ sung vào làm căn cứ của việc sửa đổi BLHS. Đại biểu đánh giá đây là căn cứ quan trọng, nền tảng để sửa đổi, bổ sung BLHS.

Một căn cứ quan trọng khác, PGS.TS Nguyễn Ngọc Chí đề cập đó là mức độ, hiệu qủa đấu tranh phòng ngừa tội phạm từ khi Bộ luật Hình sự năm 1999 có hiệu lực. "Chúng ta phải đánh giá hiệu quả, chính xác hơn trong đấu tranh phóng ngừa tội phạm mà BLHS là một bộ phận cấu thành quan trọng của công cụ đó; rà soát lại xem công cụ đó với tư cách là công cụ quan trọng trong đấu tranh phòng ngừa đạt được hiệu quả đến đâu để làm căn cứ sửa đổi"- đại biểu đề xuất. Về nội dung chủ yếu cần tập trung sửa đổi, PGS.TS Nguyễn Ngọc Chí đề nghị sắp xếp trật tự nội dung để làm nổi rõ những nội dung cần sửa đổi theo định hướng đó là: những nội dung sửa đổi liên quan tới tội phạm hóa và phi tội phạm hóa; nội dung liên quan tới hình sự hóa, phi hình sự hóa; chính sách hình sự đối với người chưa thành niên; hình phạt tử hình và nguồn của luật hình sự.

Đánh giá 5 định hướng cơ bản xây dựng BLHS (sửa đổi) được Ban soạn thảo nêu ra là tương đối đầy đủ, TS Hoàng Văn Hùng đề nghị nên bổ sung thêm nội dung bảo vệ Nhà nước XHCN vào định hướng sửa đổi Bộ luật. Về chế định phòng vệ chính đáng, theo TS Hùng thực tế rất khó chứng minh nên cần nghiên cứu giải thích hay quy định lại về nội dung này. Đối với nội dung quy định về người chưa thanh niên niên phạm tội, TS Hùng đánh giá BLHS hiện hành đã thể hiện tốt nội dung này, nếu có sửa chỉ cần sửa một vài nội dung chi tiết.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long đánh giá nội dung xây dựng BLHS (sửa đổi) nhằm đáp ứng yêu cầu hình sự hóa trong các điều ước quốc tế mà nước ta là thành viên thể hiện còn mờ nhạt, chưa đáp ứng được yêu cầu. Theo Thứ trưởng cần nói rõ những yêu cầu đặt ra trong quá trình hội nhập... Qua thảo luận, có ý kiến tán thành với việc nghiên cứu để bổ sung quy định về trách nhiệm hình sự của pháp nhân vào BLHS.../.

Quỳnh Hoa (TTXVN)