KCB dùng thẻ BHYT tăng 20% nhờ thông tuyến

Báo cáo tại phiên họp, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết từ năm 2015, chính sách Bảo hiểm y tế (BHYT) được tổ chức triển khai thực hiện với nhiều điểm mới theo quy định của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BHYT, trong đó có quy định về thông tuyến trong khám bệnh, chữa bệnh (KCB) BHYT. Từ đó, tỷ lệ dân số tham gia BHYT đã gia tăng nhanh chóng; việc cấp thẻ BHYT cho một số đối tượng là người dân tộc thiểu số, hộ nghèo… được thực hiện kịp thời, đúng quy định.

Bộ trưởng Y tế cho biết, năm 2016, số thu BHYT cho KCB ước là 64.242 tỉ đồng và số chi ước là 69.410 tỉ đồng (ước bội chi là 5.130 tỉ đồng). Nguyên nhân bội chi chủ yếu là do điều chỉnh giá dịch vụ y tế, sự phát triển của khoa học kỹ thuật trong KCB, tăng cường chuyển giao kỹ thuật đối với tuyến dưới, mô hình bệnh tật thay đổi và một phần do thông tuyến.

Mặc dù số chi BHYT cao hơn số thu nhưng đây là điều đã được dự báo trước khi chính thức điều chỉnh giá dịch vụ y tế. Do có số kết dư từ những năm trước được bổ sung vào quỹ dự phòng nên lũy kế đến hết năm 2016, quỹ BHYT dự phòng vẫn còn khoảng 49.000 tỉ đồng. và quỹ BHYT vẫn đàm bảo cân đối, đáp ứng nhu cầu KCB của nhân dân mà chưa cần phải điều chỉnh mức đóng góp BHYT trong ngắn hạn.

Tại phiên giải trình, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam cho biết, nhờ thực hiện thông tuyến khám chữa bệnh BHYT, tần suất khám chữa bệnh/thẻ BHYT tại các cơ sở y tế tuyến huyện năm 2016 đã tăng lên gần 20% so với năm 2015. Số lượt bệnh nhân khám thông tuyến giữa các trạm y tế xã cũng tăng 1,6 triệu lượt. Người bệnh cũng được hưởng các dịch vụ khám, chữa bệnh tốt hơn nhờ sự cạnh tranh về chất lượng giữa các cơ sở khám chữa bệnh để thu hút người bệnh...

Tuy nhiên, việc thực hiện quy định thông tuyến cũng đã ảnh hưởng đến công tác khám, chữa bệnh tại các cơ sở khám chữa bệnh tuyến xã khi tuyến này càng ngày càng ít bệnh nhân, đồng thời làm gia tăng chi phí khám chữa bệnh tuyến trên. Tình trạng lợi dụng thông tuyến để trục lợi đang xảy ra. Một số bệnh viện tuyến tỉnh trong năm 2015 nhưng trong năm 2016 đã “xin” xuống hạng III, tuyến huyện để được áp dụng quy định thông tuyến, đặc biệt là các bệnh viện tư nhân. Thậm chí nhiều bệnh viện, phòng khám tư còn áp dụng các hình thức tặng quà, hỗ trợ phần chi phí cùng chi trả của người bệnh, hỗ trợ tiền đi lại, đưa đón người bệnh để “thu hút” người có thẻ BHYT đến khám chữa bệnh. Ngoài ra còn là tình trạng lạm dụng, trục lợi quỹ BHYT gia tăng từ phía cơ sở khám chữa bệnh như tăng chỉ định số lượng xét nghiệm cận lâm sàng, chụp X quang, thuốc...; người bệnh BHYT đi khám chữa bệnh nhiều lần trong ngày, tuần, tháng để lấy thuốc.

Các ý kiến trong Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội đều cho rằng, thực hiện thông tuyến theo Luật BHYT sửa đổi đã mang lại kết quả tốt, có lợi cho dân và góp phần đẩy mạnh BHYT toàn dân. Còn việc tăng chi quỹ BHYT hay tình trạng lạm dụng BHYT vừa qua chủ yếu là do kết quả áp dụng giá dịch vụ y tế sau khi đã điều chỉnh và do khâu quản lý chưa tốt.

TS. Nguyễn Văn Tiên, nguyên Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội phân tích, việc tăng chi quỹ BHYT vừa qua, tình trạng lạm dụng BHYT chủ yếu là do kết quả áp dụng dịch vụ y tế sau khi đã điều chỉnh, tăng chi do tác động của thông tuyến không phải nguyên nhân chính. “Thông tuyến là một trong những chính sách được hoan nghênh nhất năm vừ qua. Việc thực hiện thông tuyến theo Luật BHYT sửa đổi đã mang lại kết quả tốt, góp phần đẩy mạnh BHYT toàn dân.” – TS Tiên bình luận.  TS. Nguyễn Văn Tiên kiến nghị Bộ Y tế cần sớm ban hành các quy định chuyên môn cho y tế xã quản lý điều trị bệnh không lây nhiễm, quy định chuyên môn về việc KCB của người dân mỗi ngày, tuần để hạn chế lạm dụng BHYT; sửa đổi về khoán kinh phí BHYT đối với cơ sở y tế có nhận đăng ký KCB ban đầu; quy định về kiểm soát tình trạng một số cơ sở y tế thực hiện các biện pháp khuyến mại thu hút bệnh nhân đến cơ sở mình. Đặc biệt, cần có giải pháp về kiểm soát chất lượng dịch vụ y tế , hạn chế việc lưu giữ bệnh nhân để điều trị, mặc dù cơ sở không đáp ứng đủ điều kiện nguồn lực và có biện pháp xử lý mạnh đối với cơ sở y tế cố tình lạm dụng quỹ BHYT…

GS.TS Nguyễn Anh Trí Giám đốc Viện Huyết học và Truyền máu Trung ương cũng tán đồng: "BHYT là vấn đề sống còn của người dân. Việc thông tuyến đã tạo điều kiện để người dân chăm lo sức khoẻ của mình, vấn đề quản lý tốt, tránh bị trục lợi là trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước".

Thông tuyến sớm ngày nào tốt hơn ngày đó cho người dân

Trả lời câu hỏi của các đại biểu, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, để khắc phục các hạn chế, giải pháp đột phá chính là tăng cường cho y tế cơ sở. Hiện nay Bộ đang quyết tâm đổi mới phương thức hoạt động, cơ chế tài chính, đầu tư cơ sở hạ tầng và đào tạo nguồn nhân lực. Bộ trưởng Bộ Y tế khẳng định, đẩy mạnh thông tuyến để người dân được tiếp cận với những nơi có dịch vụ y tế tốt nhất là yêu cầu chính đáng và là điều chúng ta phải trăn trở để hướng đến.

Đồng tình với ý kiến của nhiều đại biểu, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam khẳng định thông tuyến là một trong những giải pháp đột phá của ngành Y tế nhằm tạo thuận lợi cho người dân trong khám, chữa bệnh góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe nhân dân. Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cũng nhấn mạnh, không vì có hiện tượng khám vượt tuyến nhiều, lạm dụng quỹ mà chúng ta đặt ngược lại vấn đề thông tuyến BHYT. Bởi lẽ, các con số đều “biết nói” rằng khi thực hiện thông tuyến BHYT, người dân được hưởng lợi nhiều hơn. Do đó, Chính phủ quyết tâm đẩy mạnh vấn đề này.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh: “Thông tuyến là chủ trương đúng đắn vì quyền lợi của người dân. Lần đầu chúng ta thực hiện nên có không ít khó khăn và chính sách mới luôn có nhiều thách thức đặt ra khi triển khai thực hiện nhưng không vì thế làm lùi quyết tâm thông tuyến mà cần phải thông tuyến sớm ngày nào tốt hơn ngày đó cho người dân”.

Phó Thủ tướng chỉ đạo, cần ban hành gói dịch vụ y tế cơ bản do quỹ BHYT chi trả, trước mắt ban hành ngay gói tạm thời để thực hiện trong năm 2017. Đồng thời, cần tăng cường giám định điện tử, ứng dụng CNTT trong thực hiện BHYT, quản lý bệnh viện, liên thông,… Các bộ, ngành liên quan cần xúc tiến chuẩn bị các công việc cần thiết để tạo điều kiện cho người dân KCB BHYT.

Cao Nguyên