Sửa đổi các luật liên quan
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết theo báo cáo của các cơ quan hữu quan được phân công qua rà soát, có 32 Luật cần sửa đổi, bổ sung các Điều liên quan đến quy hoạch để phù hợp với dự án Luật quy hoạch (quy định tại Phụ lục 2 của dự thảo Luật).
Để bảo đảm tính khả thi, Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉnh lý khoản 1 Điều 69 của dự thảo Luật theo hướng Luật Quy hoạch sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2019.
Các quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh thực hiện đến hết thời kỳ quy hoạch; trường hợp nội dung của quy hoạch đó không phù hợp với quy định của Luật Quy hoạch phải điều chỉnh theo quy định của Luật Quy hoạch. Đối với quy hoạch được tích hợp vào các quy hoạch, được thực hiện đến hết ngày 31/12/2020. Chính phủ rà soát, kiến nghị sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến quy hoạch trong các Luật thuộc danh mục quy định tại Phụ lục 2 của Luật, bảo đảm phù hợp với Luật Quy hoạch, trình Quốc hội xem xét, quyết định và có hiệu lực chậm nhất từ ngày 1/1/2019.
“Chính phủ đã họp và có Nghị quyết theo hướng đề nghị Quốc hội bổ sung vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2017 và 2018 việc sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến quy hoạch tại 32 luật này sau khi Luật Quy hoạch được Quốc hội xem xét, thông qua. Việc quy định ngay các nội dung cần sửa đổi liên quan đến quy hoạch tại 32 luật trong Phụ lục 2 của dự thảo Luật là khó khả thi," ông Vũ Hồng Thanh cho hay.
Đại biểu Nguyễn Văn Hiển (Lâm Đồng) cho rằng Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2019 và đến 31/12/2020 sẽ hoàn thành các quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh, trong khi đó, còn nhiều quy hoạch không được tích hợp và sẽ hết hiệu lực kể từ ngày 1/1/2019. Trong khoảng thời gian 2 năm đó (từ 1/1/2019 đến 31/12/2020), cần đặt vấn đề về việc quản lý nhà nước trên các lĩnh vực liên quan.
Theo đại biểu, ngoài 32 luật, một số luật, pháp lệnh như Luật Dược, Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Di sản văn hóa, Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh, Pháp lệnh Công nghiệp quốc phòng giáo dục... cũng có quy định về quy hoạch, trong đó quy định cả trách nhiệm lập, phê duyệt quy hoạch. Nếu theo quy định tại Điều 69 dự thảo Luật Quy hoạch, các quy định này vẫn tồn tại vì các luật không thay đổi dẫn đến không bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật. Bên cạnh đó, trong 32 luật đề xuất sửa đổi, có nhiều điều khoản liên quan không được đề xuất sửa đổi.
Đại biểu cho rằng để bảo đảm tính thống nhất, khả thi của dự án Luật, cần rà soát kỹ hơn các luật, điều luật cũng như lộ trình sửa đổi.
Các đại biểu Phạm Trọng Nhân (Bình Dương), Nguyễn Tiến Sinh (Hòa Bình), Trần Thị Dung (Điện Biên)... cũng bày tỏ không ít băn khoăn về các quy định này. Dẫn các quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đại biểu Trần Thị Dung cho rằng danh mục các quy định về quy hoạch cần sửa đổi trong dự thảo Luật chỉ liệt kê chung về các điều cần sửa đổi là chưa đầy đủ. Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát lại, nếu không sửa đổi toàn diện cả điều mà chỉ các điều khoản cụ thể cần phải liệt kê chi tiết các điều khoản vào trong điều luật phải sửa, tránh trường hợp không thuộc phạm vi sửa nhưng vẫn sửa.
[Quốc hội thảo luận về dự kiến Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh]
Đồng tình với đại biểu Nguyễn Văn Hiển là còn một số luật cần tiếp tục được rà soát và sửa đổi, đại biểu Dung nhận định còn nhiều luật liên quan cần sửa đổi hơn nữa, có ý kiến cho rằng có thể lên đến trên 50 dự án luật cần sửa đổi.
"Quy hoạch là công cụ quản lý liên quan đến sự vận hành của một ngành, lĩnh vực, do đó cần hết sức thận trọng khi đề xuất sửa đổi các nội dung liên quan, cần có sự trao đổi lấy ý kiến các bộ ngành chịu sự tác động trước khi quyết định, bởi dưới góc độ quản lý ngành, các ngành có vấn đề chưa thực sự hợp lý, cần đề xuất sửa đổi mới đảm bảo tính khoa học và khả thi," đại biểu Dung nói.
Cũng theo đại biểu Trần Thị Dung, hồ sơ dự án luật trình Quốc hội không đề cập đến việc dự kiến sửa đổi, bổ sung 32 luật theo danh mục như thế nào, khi tiến hành nghiên cứu sửa các quy định này dễ dẫn đến tình trạng quay trở lại Luật quy hoạch. Để đảm bảo 32 luật được sửa đổi và có hiệu lực chậm nhất từ ngày 1/1/2019, việc sửa đổi, bổ sung và trình Quốc hội xem xét thông qua các luật này phải trong năm 2017 và 2018. Tuy nhiên, theo tờ trình của Chính phủ về dự kiến Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2018 và điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2017, Chính phủ chưa đề cập và đề xuất thời điểm cụ thể sửa 32 luật này.
“Với thời gian có hiệu lực của Luật Quy hoạch là 1/1/2019 và trong giai đoạn này quyết định sửa 32 luật hoặc nhiều hơn nữa thì đến khi sửa đổi các luật, đáp ứng tình hình phát triển của đất nước, lúc đó liệu Luật Quy hoạch có còn phù hợp với các luật sửa đổi không, có quay trở lại sửa Luật quy hoạch không?," đại biểu đặt câu hỏi.
Đại biểu Nguyễn Tiến Sinh (Hòa Bình) đặt vấn đề về nguồn lực để thực hiện các quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh chỉ trong thời gian ngắn như vậy, chất lượng quy hoạch thế nào, sự xung đột của Luật quy hoạch với các luật khác đã được ban hành...
Liên quan đến nội dung này, đại biểu Nguyễn Văn Hiển cho rằng khoản 1 Điều 9 dự thảo Luật quy định chi phí lập, thẩm định, quyết định phê duyệt, công bố và điều chỉnh quy hoạch sử dụng vốn đầu tư công theo quy định của pháp luật về đầu tư công. Tuy nhiên, Luật đầu tư công không có tiêu chí nào xác định các hoạt động trên thuộc các loại dự án đầu tư công, do đó, không thể bố trí kinh phí để thực hiện. Theo đại biểu, cần thiết kế lại quy định này theo hướng chi phí trên sử dụng vốn đầu tư công theo quy định của Luật ngân sách, trong trường hợp vẫn giữ như dự thảo Luật, sẽ phải đề xuất sửa đổi ngay luật đầu tư công vào danh mục các quy định cần sửa đổi ngay trong Luật Quy hoạch mới bảo đảm.
Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết sẽ tiếp tục xem xét, rà soát các luật và điều luật có liên quan để sửa đổi cho thống nhất. Những quy hoạch đã được duyệt, nếu phù hợp thì sẽ thực hiện đến hết thời kỳ quy hoạch, nếu không còn phù hợp sẽ được thực hiện theo quy định của Luật Quy hoạch. Những quy hoạch được tích hợp, được phê duyệt phải thực hiện hết thời kỳ quy hoạch mới chuyển sang thực hiện theo quy hoạch mới. Toàn bộ quy hoạch ngành, một số quy hoạch sản phẩm sẽ hết hiệu lực ngay khi Luật này có hiệu lực.
Ngăn ngừa lợi ích nhóm
Trước tình trạng lạm phát quy hoạch, hiện cả nước có tới trên 19.000 bản quy hoạch thuộc mọi lĩnh vực (trong đó có cả quy hoạch sản phẩm như quy hoạch sắn, càphê...), có ý kiến cho rằng để ngăn ngừa lợi ích cục bộ, lợi ích nhóm có thể xảy ra, cần bổ sung mục tiêu hoạt động quy hoạch, đó là “hoạt động quy hoạch phải vì sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Theo đại biểu Tô Văn Tám (Kom Tum), phải đảm bảo nguyên tắc tính khoa học, dự báo, khả thi, tiết kiệm và sử dụng nguồn lực trong hoạt động quy hoạch.
Các đại biểu Nguyễn Thanh Phương (Cần Thơ), Võ Đình Tín (Đắk Nông) cho rằng quy hoạch cần tiếp cận theo hướng tầm nhìn lâu dài. Quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh cần căn cứ vào quy hoạch tổng thể quốc gia và tính đặc thù của mỗi vùng, mỗi tỉnh. Quy hoạch phải đảm bảo phát triển bền vững kinh tế, xã hội môi trường và phát triển cân đối liên kết giữa các vùng miền quốc gia.
Quy hoạch chiến lược cấp quốc gia chỉ 10 năm là tầm nhìn quá ngắn, sẽ dẫn đến trình trạng quy hoạch chưa được thực hiện hết, hay quy hoạch chưa lâu đã phải điều chỉnh, đại biểu Nguyễn Thanh Phương nêu ý kiến. Từ đó, đại biểu đề xuất có quy định về thời kỳ quy hoạch cho từng cấp cụ thể. Thời kỳ quy hoạch tổng thể quốc gia, vùng phải dài hơn quy hoạch cấp tỉnh. Quy hoạch tổng thể cần có tầm nhìn xa, định hướng ổn định, cấp quốc gia cần 20 năm, tầm nhìn 30 năm, cấp vùng, cấp tỉnh 10 năm, tầm nhìn 20 năm.
Đại biểu Lê Công Đỉnh (Long An) đề nghị làm rõ các hành vi bị cấm, nhằm chống lại lợi ích nhóm trong lập, thực hiện quy hoạch, quan tâm xử lý vi phạm trong quy hoạch.
Bồi thường khi quy hoạch treo
Các đại biểu cho rằng thời gian qua các chương trình, dự án trong quy hoạch, nhất là quy hoạch phân khu chức năng; cụm công nghiệp, khu dân cư, thương mại, chậm hoặc không triển khai, “quy hoạch treo” là khá phổ biến, ảnh hưởng đến đời sống người dân trong vùng dự án cũng như trong vùng quy hoạch. Do vướng quy hoạch, người dân không thể xây dựng mới nhà cửa, chuyển mục đích sử dụng đất, không thể đầu tư phát triển nguồn lực xã hội, quốc gia.
Đại biểu Lê Công Đỉnh (Long An) đề nghị trong Luật quy hoạch cần quy định rõ trách nhiệm bồi thường thiệt hại của các tổ chức, cá nhân có liên quan đến quy hoạch vì lâu nay các quy hoạch chậm, treo chế tài không rõ. Sau khi quy hoạch được công bố phải có kế hoạch triển khai quy hoạch.
Còn đại biểu Nguyễn Bắc Việt (Ninh Thuận) đề nghị làm rõ việc lãng phí trong quy hoạch, lãng phí do để quy hoạch treo hay nguồn tiền lập quy hoạch để ngăn chặn các hành vi vi phạm./.
TTX