Trước đó, sáng 19.8, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long chủ trì cuộc họp trực tuyến bàn các giải pháp phòng, chống dịch Covid-19 tại TP.HCM và các tỉnh Long An, Đồng Nai, Bình Dương đã nhấn mạnh vấn đề làm thế nào để người dân được tiếp cận dịch vụ y tế không bị đứt quãng. Bộ trưởng cho biết, Bộ Y tế phối hợp với TP.HCM và một số địa phương sẽ thiết lập mô hình triển khai trạm y tế lưu động tuyến xã, phường với phương châm “bám dân, gần dân và phục vụ người dân”. Bộ trưởng Bộ Y tế đánh giá, mô hình trạm y tế lưu động là hết sức cần thiết, đặc biệt đối với TP.HCM và một số địa bàn tại các địa phương không thể quản lý điều trị F0 tại những khu vực tập trung.
MÔ HÌNH THUỘC TRUNG TÂM Y TẾ TUYẾN HUYỆN
Theo Quyết định của Bộ Y tế, trạm y tế xã, phường, thị trấn lưu động là một tổ chức thuộc Trung tâm y tế tuyến huyện, chịu sự quản lý toàn diện, điều hành trực tiếp của giám đốc Trung tâm Y tế tuyến huyện; có chức năng triển khai các hoạt động phòng, chống dịch COVID-19 tại cộng đồng, kết nối giữa chăm sóc, quản lý người nhiễm COVID-19 tại nhà với chăm sóc tại bệnh viện, phát hiện các trường hợp diễn biến nặng và chuyển tuyến kịp thời. Đồng thời, trạm y tế lưu động cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu, khám bệnh, chữa bệnh, sơ cứu, chuyển tuyến kịp thời các bệnh thông thường cho người dân trên địa bàn được giao.
Trạm y tế lưu động có các nhiệm vụ: Quản lý, theo dõi người nhiễm COVID-19 tại nhà và tại cộng đồng; xét nghiệm COVID-19, bao gồm tổ chức xét nghiệm bằng test nhanh, tổ chức lấy mẫu và gửi các phòng xét nghiệm khẳng định bằng RT-PCR; tổ chức cách ly F0 tại nhà hoặc nơi cách ly tập trung, hướng dẫn xét nghiệm bằng test nhanh.
Trạm y tế lưu động cũng tổ chức tiêm chủng vaccine phòng, chống COVID-19, bao gồm: Quản lý danh sách người cần tiêm chủng trên địa bàn, thực hiện công tác tiêm chủng, theo dõi phản ứng sau tiêm, sơ cấp cứu và chuyển tuyến các trường hợp có phản ứng muộn sau tiêm; tư vấn chuyển tuyến các trường hợp cần tiêm tại cơ sở y tế; truyền thông về COVID-19; khám, điều trị, cấp thuốc cho người mắc các bệnh khác.
Theo Bộ Y tế, tùy tình hình dịch COVID-19 trên địa bàn, mỗi xã, phường, thị trấn có thể thiết lập một hoặc nhiều trạm y tế lưu động, đảm bảo mỗi cụm dân cư có khoảng 50-100 trường hợp nhiễm COVID-19 được cách ly tại nhà thì có một trạm y tế lưu động.
Một trạm y tế lưu động được giao phụ trách một cụm dân cư, có thể là các tổ dân phố của các phường khác nhau, không phụ thuộc địa giới hành chính.
Về nhân lực, Trung tâm y tế tuyến huyện và lực lượng hỗ trợ bố trí đủ nhân lực cho trạm y tế lưu động hoạt động. Mỗi trạm y tế lưu động có tối thiểu 5 nhân viên y tế, trong đó có ít nhất 1 bác sỹ phụ trách, còn lại là điều dưỡng và các nhân viên y tế khác; có tối thiểu 1 nhân viên y tế nắm rõ địa bàn dân cư được giao.
Ngoài nhân viên y tế trong biên chế, có thể huy động sự tham gia của đội ngũ y tế tư, nhân viên y tế đã nghỉ hưu trên địa bàn. Trong trường hợp nguồn nhân lực y tế tại địa phương không đáp ứng đủ, có thể huy động thêm nhân viên y tế và các tình nguyện viên từ địa phương khác cho trạm y tế lưu động.
Ngoài nhân viên y tế, chính quyền cấp xã có trách nhiệm huy động thêm các nhân lực khác trên địa bàn như: Hội Chữ thập đỏ, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên phường, tổ dân phố… để tham gia hỗ trợ nhân viên y tế về dẫn đường, trực điện thoại, kết nối với các hộ gia đình và các hoạt động cần thiết khác của trạm y tế lưu động.
PHÙ HỢP TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Hoàng Long, Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) là đại diện đơn vị được Bộ trưởng Bộ Y tế giao hỗ trợ TP Hồ Chí Minh thiết lập và vận hành các Trạm Y tế lưu động, việc thành lập các Trạm Y tế lưu động là phù hợp với bối cảnh chống dịch hiện nay.
Sau chưa đầy 1 tuần đi vào hoạt động, các Trạm Y tế bắt đầu cho thấy rõ hiệu quả. Người dân cảm thấy yên tâm hơn vì dịch vụ y tế không bị đứt gãy trong khi thực hiện giãn cách xã hội.
Đánh giá về mô hình Trạm Y tế lưu động tại Thành phố Hồ Chí Minh, PGS.TS. Nguyễn Hoàng Long cho rằng, trong bối cảnh số F0 ngày càng tăng thì các cơ sở điều trị (bao gồm các bệnh viện điều trị bệnh nhân COVID-19, bệnh viện dã chiến, trung tâm hồi sức tích cực...) sẽ bị quá tải, nên triển khai chăm sóc F0 tại nhà và cộng đồng là cần thiết. Chiến lược thành lập các Trạm Y tế lưu động là phù hợp với bối cảnh chống dịch hiện nay và mới chỉ đi vào hoạt động chưa đầy 1 tuần nhưng bắt đầu cho thấy rõ hiệu quả. Người dân cảm thấy yên tâm hơn vì dịch vụ y tế không bị đứt gãy trong khi thực hiện giãn cách xã hội.
Đến nay, tại TP Hồ Chí Minh có đến 45.000 người cần theo dõi, chăm sóc. Trong đó có 23.000 người đang được theo dõi, chăm sóc tại nhà, còn 22.000 là các ca F0 đã điều trị ở các cơ sở y tế và được chuyển về nhà cách ly, theo dõi tiếp. Đây là đối tượng chính mà các Trạm Y tế lưu động phục vụ. Bên cạnh đó, những người dân khác mắc bệnh thông thường hay có bệnh mãn tính cũng được chăm sóc và điều trị.
Được giao nhiệm vụ thiết lập và vận hành các Trạm Y tế lưu động, từ tháng 7/2021, Cục Phòng, chống HIV/AIDS đã cử lãnh đạo Cục vào hỗ trợ trực tiếp Quận 7 phòng, chống dịch COVID-19. Trong nhiều việc đã làm, việc triển khai mô hình đội y tế lưu động ở xã/phường hoạt động rất hiệu quả, đưa dịch vụ y tế đến tận các hộ gia đình. Có thể xem đấy là tiền thân của Trạm Y tế lưu động.
Bộ trưởng Bộ Y tế đã trực tiếp giao cho Cục Phòng, chống HIV/AIDS xây dựng hướng dẫn thiết lập, vận hành Trạm Y tế lưu động cho các tỉnh trong đó có TP Hồ Chí Minh. Ngay sau khi được phê duyệt, chúng tôi đã bắt tay hướng dẫn cho TP Hồ Chí Minh ngay. Chính quyền và ngành Y tế TP Hồ Chí Minh đã phối hợp rất tích cực trong triển khai xây dựng các Trạm Y tế lưu động trên phạm vi toàn thành phố.
Tại mỗi Trạm Y tế lưu động được bố trí tối thiểu 1 bác sĩ, 3-5 nhân viên y tế và đội ngũ hỗ trợ từ các lực lượng như: tình nguyện viên, Hội Phụ nữ, Đoàn thanh niên…
Ngoài lực lượng y tế tại TP Hồ Chí Minh, điều rất đáng mừng là lượng y bác sĩ từ khắp nơi được chi viện vào hỗ trợ cho TP Hồ Chí Minh cũng tham gia hoạt động trực tiếp tại các Trạm tế lưu động. Cục Quân y đã đưa vào 300 bác sĩ quân đội chủ yếu phân bổ cho các Trạm Y tế lưu động. Cùng với đó còn có đội ngũ của Trường Đại học Y tế công cộng, y bác sĩ từ một số tỉnh phía Bắc…
Nhiệm vụ chính của Trạm Y tế lưu động là quản lý, hỗ trợ, theo dõi, điều trị F0 tại nhà, sớm phát hiện các dấu hiệu chuyển nặng để có biện pháp chuyển lên tuyến trên kịp thời, hạn chế tối đa tử vong.
Các trạm này cũng triển khai mạnh mẽ việc xét nghiệm COVID-19 tại cộng đồng, đặc biệt là xét nghiệm bằng test nhanh ở các "vùng đỏ", "vùng cam" để sớm phát hiện F0 quản lý cho tốt.
Các trạm này cũng triển khai tiêm chủng vaccine ngừa COVID-19, đây cũng có thể xem là điểm tiêm chủng hiệu quả. Cùng với đó truyền thông mạnh mẽ đến từng người dân về COVID-19, hướng dẫn cho họ cách phòng tránh và các thắc mắc của người dân. Các trạm lưu động này cũng chịu trách nhiệm khám bệnh, sơ cấp cứu các bệnh thông thường khác để bảo đảm người dân trong vùng dịch vẫn được tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe cơ bản kịp thời nhất.
Trạm Y tế lưu động được trang bị đầy đủ bình oxy cố định, bình di động, máy đo SpO2, dụng cụ cấp cứu cơ bản, túi thuốc hỗ trợ nâng cao thể lực và các loại thuốc cần thiết khác theo chỉ dẫn của Bộ Y tế.
Giám sát các trạm này là Trung tâm y tế các quận, huyện trên địa bàn TP Hồ Chí Minh. Cục Phòng, chống HIV/AIDS tham gia hỗ trợ, hướng dẫn tận tình. Qua thời gian hoạt động, nếu có bất cập nào sẽ được điều chỉnh, hoàn thiện ngay.
Vân Giang