Một số người lo ngại rằng cuối cùng, AI sẽ "chiếm quyền" báo chí, thay thế những con người có tay nghề cao bằng những cỗ máy chắp vá dữ liệu vô hồn.
Nhưng ba tên tuổi dẫn đầu ngành báo chí dưới đây lại đang cho thấy việc áp dụng sáng tạo AI có thể giải phóng các nguồn lực của tòa soạn để tập trung vào những công tác báo chí quan trọng hơn - như truyền tin và biên tập - những công việc mà con người làm tốt nhất.
Associated Press
Báo cáo "Tương lai của Báo chí Tăng cường" mới được AP công bố gần đây đã thảo luận về tương lai của AI trong hệ sinh thái biên tập, và giải thích cách các nhà xuất bản có thể tích hợp công nghệ này.
AP cũng nằm trong số những tòa soạn áp dụng AI sớm nhất.
Năm 2014, họ đã hợp tác với Automated Insights - những người đã sáng tạo ra Wordsmith, nền tảng tạo lập ngôn ngữ tự nhiên công cộng duy nhất trên thế giới - để cơ giới hóa hoạt động sản xuất các báo cáo thu nhập hàng quý của mình.
Trước khi kết hợp AI vào quá trình tính toán thu nhập hàng quý, các báo cáo làm thủ công chỉ tạo được khoảng vài trăm tin bài mỗi quý, và để lại hàng ngàn báo cáo thu nhập của công ty không được thành văn. Nhờ Wordsmith, AP gần đây cho biết số lượng đầu ra các tin bài tạo thu nhập đã tăng gấp 12 lần.
Tác động: Khi được sử dụng đúng cách, trí tuệ nhân tạo có thể giúp tối đa hóa đầu ra tại các tòa soạn - nhất là khi các đội ngũ biên tập gặp thách thức với nguồn ngân sách bị thu hẹp và ít dần đi.
AP, hãng tin thường tập trung vào các tin tức nóng hổi thay vì những nội dung phản ánh chuyên sâu, là một trường hợp sử dụng AI hoàn hảo. AI đang giúp họ đưa những tin tức trước đây họ không thể, đồng thời tối ưu hóa quá trình sản xuất của họ.
[Các nhà xuất bản trực tuyến giảm bớt quảng cáo để tăng doanh thu]
BuzzFeed
BuzzFeed là một cái tên lớn khác đang đi sâu khai thác thế giới AI. Trong cuộc bầu cử tổng thống năm ngoái, bộ phận Open Labs for Journalism (Phòng thử nghiệm mở cho Báo chí) của BuzzFeed đã phát triển một robot thu thập tin tức từ các nguồn khác nhau tại Đại hội toàn quốc Đảng Cộng hòa.
Công cụ AI này theo sát các kết quả bầu cử và thăm dò dư luận theo thời gian thực, giúp các phóng viên không cần phải tự mình theo dõi các thông tin này nữa.
Robot này không được tạo ra để thay thế các phóng viên. Thay vào đó, nó cho phép họ tập trung các nỗ lực vào những câu chuyện tin tức phức tạp và mang tính ngữ cảnh hơn mà một giải pháp dạy học cho máy không thể tự mình tạo ra được.
Điều này cho phép đội ngũ biên tập của BuzzFeed tập trung vào các thành phần đòi hỏi phân tích điều tra của câu chuyện, một công việc mà một chương trình AI không thể bắt chước.
Tác động: Sử dụng AI như BuzzFeed đã làm trong cuộc bầu cử năm 2016 cho phép các nhà báo dành nhiều thời gian để đưa tin, viết bài và điều tra hơn. Cách này giải phóng đáng kể các nguồn lực để những hình thức báo chí dài hơi hơn - và những câu chuyện tin tức nóng hổi, có chiều sâu thúc đẩy các đường dẫn chia sẻ và độc giả - có thể được phát triển. Điều này vượt xa hẳn việc chỉ đơn thuần tối đa hóa đầu ra.
USA Today
Gần đây, USA Today cũng đã thêm AI vào chiến lược kỹ thuật số của mình. Phòng tin thể thao của tờ báo đã hợp tác với Wibbitz, một công ty hỗ trợ các nhà xuất bản trực tuyến tạo các tóm tắt dưới dạng video ngắn về những tin tức họ viết.
Wibbitz phân tích nội dung của một câu chuyện và xây dựng một tóm tắt mà sau đó được chuyển thành dạng thuyết minh cùng sự hỗ trợ của hình ảnh, hoạt họa... Công ty nói rằng, cũng như BuzzBot, Wibbitz không được tạo ra để thay thế các đội ngũ biên tập và làm video. Thay vào đó, mục tiêu là hỗ trợ họ và hoạt động như một cách dễ dàng để xây dựng một video đi kèm với nội dung do con người viết ra.
Cuối cùng, Wibbitz cho phép trang thể thao của USA Today tạo các nội dung trực quan mà độc giả của họ yêu thích mà không cần dùng đến nhiều nguồn lực.
Tác động: USA Today sử dụng AI để tạo nội dung tương tác, một bộ phận không thể tách rời của báo chí trực tuyến. Đây được xem như một phân loại biên tập mới gọi là "biên tập động," sử dụng trí tuệ nhân tạo để xây dựng các nội dung trực quan tương tác trên quy mô lớn.
Loại hình biên tập này sẽ không chỉ có tác động tích cực lên xuất bản tin tức trong tương lai, mà sẽ còn trở thành một điều cần thiết trong cạnh tranh thu hút sự chú ý.
Các nhà xuất bản hiện này mới chỉ đang chạm vào bề nổi khi nói đến tiềm năng sử dụng của AI và máy học tự động (machine learning). Nhưng những ví dụ trên đây cho thấy AI có tiềm năng như thế nào trong dài hạn. Ngành báo chí cần dừng việc coi con người và AI là kẻ thù của nhau, và thay vào đó đón nhận những sự hiệp lực và những lợi ích rõ ràng mà công nghệ này mang lại.
Jessica Rovello là giám đốc điều hành kiêm đồng sáng lập của Arkadium, công ty cung cấp nội dung tương tác cho các thương hiệu và nhà xuất bản nổi tiếng nhất thế giới, bao gồm CNN, Microsoft và USA Today.
Công nghệ của Arkadium lấy dữ liệu từ thư viện hơn 300 trò chơi trên di động và trực tuyến của mình, và giữ chân độc giả trên các trang web của các nhà xuất bản trung bình lâu hơn 15 phút.
Ở tuổi 24, Jessica đã đi tiên phong trong tiếp thị lan truyền kỹ thuật số bằng cách sản xuất trang web cho dự án The Blair Witch Project.
Mai Nguyễn (Vietnam+)