Theo Quyết định 316/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án Tăng cường chất lượng xét nghiệm y học giai đoạn 2016-2025, trước ngày 1/1/2018 sẽ liên thông kết quả xét nghiệm giữa các bệnh viện hạng đặc biệt và hạng I; đến năm 2020 thực hiện liên thông xét nghiệm đối với các bệnh viện trong cùng một địa bàn tỉnh, thành phố. Đến năm 2025 liên thông xét nghiệm ở tất cả các cơ sở khám chữa bệnh trên toàn quốc.

Xung quanh vấn đề này, phóng viên đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Trọng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh, Bộ Y tế.

Thưa ông, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, việc liên thông kết quả xét nghiệm đối với các phòng xét nghiệm đang được Bộ Y tế thực hiện đến đâu?

Ông Nguyễn Trọng Khoa: Cục Quản lý khám chữa bệnh được giao làm đầu mối triển khai các hoạt động nhằm nâng cao chất lượng xét nghiệm. Theo đó, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, ngay trong tuần tới Cục sẽ ban hành danh mục hướng dẫn áp dụng liên thông kết quả xét nghiệm để các bệnh viện thực hiện.

Khi danh mục này được ban hành sẽ có hơn 30 bệnh viện thực hiện ngay việc liên thông kết quả xét nghiệm. Những bệnh viện này bao gồm cả bệnh viện công, bệnh viện tư và một số bệnh viện tỉnh đã có phòng xét nghiệm đạt chứng chỉ tiêu chuẩn quốc tế ISO 15189 đối với các phòng xét nghiệm y tế.

Cụ thể, các bệnh viện có phòng xét nghiệm đạt ISO 15189 như Bạch Mai, Nhi Trung ương, Viện Huyết học và Truyền máu Trung ương, Bệnh viện Phổi Trung ương, Chợ Rẫy, Việt Nam - Thụy Điển Uông Bí, Nhi đồng 1, Viện Pasteur TPHCM, Bệnh viện Vinmec…

Hiện nay, nước ta có khoảng 50 phòng xét nghiệm đạt chứng chỉ ISO 15189 thuộc hơn 30 bệnh viện. Thực tế, những phòng này đã có thể công nhận kết quả xét nghiệm của nhau. Các phòng xét nghiệm này thực hiện tất cả các xét nghiệm y học trong điều trị bệnh như hóa học, huyết học, vi sinh.

Như vậy, những bệnh viện này sẽ công nhận kết quả xét nghiệm của nhau từ 1/7?

Ông Nguyễn Trọng Khoa: Chúng ta cần phải phân biệt rõ 2 mục tiêu đó là bảo đảm chất lượng điều trị của bệnh nhân và tính tới hiệu quả chi phí. Nếu chất lượng xét nghiệm đảm bảo thì bác sĩ hoàn toàn có thể vận dụng, nhưng không có nghĩa là máy móc, “ép” bác sĩ phải sử dụng lại tất cả các xét nghiệm. Vì trong trường hợp bệnh nhân có diễn biến bất thường thì vẫn phải theo chỉ định của bác sĩ.

Trường hợp bác sĩ cố tình lạm dụng xét nghiệm, sẽ có quá trình kiểm tra giám sát của Bộ Y tế. Đặc biệt, chỉ định xét nghiệm cũng còn được giám sát qua việc liên thông kết nối dữ liệu với Bộ Y tế và cơ quan Bảo hiểm xã hội. Điều này sẽ nhắc nhở các thầy thuốc cân nhắc khi đưa các chỉ định xét nghiệm.

Bên cạnh đó, Bộ Y tế cũng sẽ xác định danh mục những xét nghiệm có thể sử dụng lại kết quả trong khoảng thời gian nhất định.

Ngoài các bệnh viện trên thì các bệnh viện khác trên toàn quốc có lộ trình thực hiện liên thông kết quả xét nghiệm như nào, thưa ông?

Ông Nguyễn Trọng Khoa: Hiện nay, Bộ Y tế đang triển khai tiêu chí đánh giá mức chất lượng phòng xét nghiệm y học. Theo Quyết định của Chính phủ là từ  1/1/2018 sẽ liên thông kết quả xét nghiệm của các bệnh viện hạng đặc biệt và tương đương. Hiện chúng tôi đang tích cực thực hiện và ngay sau khi ban hành danh mục tiêu chí đánh giá là có thể áp dụng được.

Thưa ông, trong trường hợp liên thông kết quả xét nghiệm giữa các bệnh viện, nếu không may xảy ra rủi ro, biến cố với người bệnh thì trách nhiệm giữa các bệnh viện này như nào?

Ông Nguyễn Trọng Khoa: Theo nguyên tắc, việc liên thông kết quả xét nghiệm chỉ áp dụng cho một số xét nghiệm có thể liên thông được, khi kết quả xét nghiệm đó có giá trị trong một thời gian nhất định. Bệnh viện đó chỉ sử dụng và công nhận kết quả xét nghiệm của bệnh viện khác mà phòng xét nghiệm của bệnh viện khác đó có mức chất lượng tương đương hoặc cao hơn, bệnh viện xét nghiệm cho người bệnh là nơi chịu trách về dịch vụ xét nghiệm mình thực hiện. Như vậy, độ chính xác và độ tin cậy cũng sẽ tương đương hoặc cao hơn. Đặc biệt, trong quá trình thực hiện, quyền chỉ định xét nghiệm vẫn là của bác sĩ nếu thấy cần thiết và việc chỉ định xét nghiệm phải dựa trên tình trạng cụ thể của người bệnh.

Theo thống kê của Cục Quản lý khám, chữa bệnh, cả nước hiện có 1.336 bệnh viện, trong đó có 38 bệnh viện tuyến Trung ương; 492 bệnh viện tuyến tỉnh; 629 bệnh viện tuyến huyện, 31 bệnh viện ngành... Số lượng xét nghiệm thực hiện tại các bệnh viện liên tục tăng hơn 10%/năm, riêng năm 2016 đạt hơn 516 triệu xét nghiệm.

Ông Nguyễn Trọng Khoa cho biết với việc liên thông các kết quả xét nghiệm giữa các bệnh viện, ước tính chỉ cần giảm được 1% số lượng xét nghiệm phải làm thì trong 1 năm có thể giảm được 4,7 triệu lượt xét nghiệm. Nếu tính mỗi xét nghiệm giá 50.000 đồng thì mỗi năm tiết kiệm được khoảng 237 tỷ đồng./.

Duy Phong