Sau khi tham dự Hội chợ Triển lãm quốc tế Trung Quốc-ASEAN lần thứ 11
(CAEXPO 2014) và Hội nghị cấp cao kinh doanh và đầu tư Trung Quốc-ASEAN
lần thứ 11 (CABIS 2014), Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình
Minh đã trả lời phỏng vấn báo chí về vai trò của CAEXPO trong tiến trình
hội nhập kinh tế Đông Á.
TTXVN trân trọng giới thiệu nội dung trả lời phỏng vấn của Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh.
- CAEXPO và CABIS đã qua 10 năm tổ chức, xin Phó Thủ tướng đánh giá
về tầm quan trọng của hai sự kiện đối với tiến trình kết nối kinh tế
Đông Á?
Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh:
CAEXPO và CABIS là 2 dấu ấn nổi bật và thiết thực của quan hệ đối tác
chiến lược ASEAN-Trung Quốc, là những sáng kiến cụ thể nhằm tạo cơ hội
cho các doanh nghiệp giao lưu trực tiếp.
Qua 10 năm tổ chức, CAEXPO và CABIS đã trở thành cầu nối thúc đẩy hợp
tác thương mại và đầu tư giữa cộng đồng doanh nghiệp ASEAN và Trung
Quốc. Những con số thống kê cho thấy, qua 10 kỳ Hội chợ, tổng kim ngạch
giao dịch thương mại đạt 15,478 tỷ USD, tổng vốn đầu tư các dự án hợp
tác quốc tế là 66,436 tỷ USD.
Đối với Việt Nam, từ chỗ chỉ đạt vài chục triệu USD về giá trị các hợp
đồng giao dịch trong những năm đầu tham gia, riêng năm 2013, tổng giá
trị giao dịch thương mại và đầu tư của các doanh nghiệp ta tại Hội chợ
đạt 120 triệu USD.
Doanh nghiệp Việt Nam có cơ hội làm việc với khoảng 50.000 thương nhân
Trung Quốc, các nước ASEAN và quốc tế tại Hội chợ. Năm nay, các doanh
nghiệp Việt Nam tham gia hội chợ đạt các kết quả tương tự do quy mô và
số lượng doanh nghiệp tham gia hội chợ của ta là rất đáng kể so với
nhiều năm trước.
Nhìn rộng hơn, việc ASEAN đang tích cực đẩy mạnh nhiều hoạt động liên
kết kinh tế, triển khai FTA với 6 đối tác lớn hàng đầu Đông Á và đàm
phán một hiệp định sâu rộng, tổng thể hơn là Hiệp định đối tác kinh tế
toàn diện (RCEP) sẽ mở ra nhiều cơ hội giao thương mới trong khu vực.
Cùng với đó, CAEXPO và CABIS đang là cầu nối hữu hiệu không chỉ giữa các
doanh nghiệp ASEAN kết nối với Trung Quốc mà còn với cả khu vực Đông Á
nói chung, giúp hình thành một chuỗi cung ứng và kết nối mới tại Đông Á.
Có thể nói, toàn bộ quá trình này là kết quả của nỗ lực hội nhập của
doanh nghiệp, đồng thời phản ánh chất lượng kết nối về hạ tầng, thể chế
và con người từ các liên kết kinh tế khu vực, trong đó có CAEXPO và
CABIS mà Việt Nam đã và đang tích cực tham gia.
- Thưa Phó Thủ tướng, đâu là những khó khăn lớn nhất đối với tiến trình liên kết kinh tế Đông Á?
Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh: Cơ
hội và thách thức luôn đan xen. Phải khẳng định cơ hội vẫn là to lớn,
chưa từng có và là chủ yếu, mặc dù còn nhiều khó khăn. Trong bối cảnh
kinh tế thế giới phục hồi chậm chạp, Đông Á vẫn là một điểm sáng kinh
tế, trong đó Trung Quốc là nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới và ASEAN là
khu vực phát triển năng động, tiến tới hình thành Cộng đồng vào năm
2015.
Các nước ở Đông Á đều đang tích cực đẩy nhanh quá trình tái cấu trúc và
liên kết kinh tế sâu rộng; tầng lớp trung lưu ngày càng phát triển báo
hiệu sức mua ngày càng tăng; lợi ích hợp tác giữa các nước chưa bao giờ
gắn kết chặt chẽ như hiện nay.
Bên cạnh đó, liên kết kinh tế Đông Á còn nhiều khó khăn, thách thức. Các
khó khăn lớn là trình độ phát triển chưa đồng đều, đặc biệt về hạ tầng
cơ sở, chất lượng nhân lực và thể chế rất khác nhau. Các vấn đề về chủ
quyền lãnh thổ, thiên tai, dịch bệnh, biến đổi khí hậu cũng tác động đến
chất lượng tăng trưởng kinh tế, ít nhiều làm phân tán nguồn lực và làm
ảnh hưởng đến hợp tác.
Tuy nhiên, chúng ta cần nỗ lực không để các khó khăn, thách thức cản trở
cơ hội hợp tác, thúc đẩy quá trình liên kết kinh tế vì sự phát triển
của đất nước. Về phía Chính phủ, Chính phủ đã xác định đúng và đang đẩy
mạnh triển khai 3 khâu đột phá chiến lược là xây dựng cơ sở hạ tầng,
hoàn thiện thể chế và phát triển nhanh nguồn nhân lực, đồng thời tiếp
tục mở rộng các kênh hợp tác mới cho doanh nghiệp.
Tuy nhiên, tôi cho rằng, doanh nghiệp Việt Nam, với tư cách là chủ thể
của hội nhập, mới chính là nhân tố quyết định đến thành công của hội
nhập. Tôi đề nghị các doanh nghiệp cần phát huy vai trò tiên phong trong
quá trình khắc phục các khó khăn, thách thức, không ngừng nâng cao năng
lực cạnh tranh của hàng hóa, sản phẩm và doanh nghiệp mình để tồn tại
và phát triển trong môi trường cạnh tranh ngày càng gay gắt hiện nay.
Chính phủ cũng sẽ cam kết đồng hành với doanh nghiệp. Tại CAEXPO và
CABIS, việc lãnh đạo Chính phủ và doanh nghiệp cùng tham gia không chỉ
tạo điều kiện để tăng cường hợp tác công-tư mà còn để lãnh đạo lắng nghe
ý kiến trực tiếp từ doanh nghiệp nhằm nâng cao chất lượng của các kết
nối và liên kết kinh tế khu vực thiết thực, hiệu quả hơn.
- Thưa Phó Thủ tướng, việc tham gia CAEXPO, CABIS mang lại những lợi ích lớn nào cho Việt Nam?
Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh: Với
chủ trương của Đại hội XI, Việt Nam đang triển khai tích cực quá trình
hội nhập quốc tế một cách toàn diện. Cùng với việc thiết lập mạng lưới
các quan hệ đối tác chiến lược, toàn diện, tham gia các liên kết kinh tế
khu vực; trong đó có các FTA thế hệ mới như TPP và RCEP, việc tham gia
CAEXPO và CABIS là một phần trong nỗ lực hội nhập nhằm tạo lập các sân
chơi, không gian hội nhập mới cho doanh nghiệp và đất nước phát triển.
CAEXPO và CABIS tạo cơ hội thiết thực cho các doanh nghiệp giao lưu, gặp
gỡ; nhiều cơ hội, hợp đồng, giao dịch đều từ những sân chơi như thế này
mà ra.
Ở một tầm chiến lược hơn, sự tham gia tích cực, chủ động của Chính phủ
và đặc biệt là giới doanh nghiệp vào các cơ chế hợp tác, liên kết đó sẽ
góp phần từng bước đưa Việt Nam trở thành mắt xích quan trọng của mạng
lưới kết nối kinh tế Đông Á và toàn cầu. Trong sân chơi rộng lớn đó,
doanh nghiệp Việt Nam sẽ có điều kiện trưởng thành hơn, lớn mạnh hơn.
Suy cho cùng đó cũng là nhằm tạo nhiều công ăn việc làm, tăng thu nhập,
ổn định đời sống của người lao động; nâng cao năng lực cạnh tranh của
doanh nghiệp.
Thông qua hợp tác kinh tế, việc tham gia CAEXPO và CABIS còn tạo cơ hội
để chúng ta tăng cường tình hữu nghị và hiểu biết lẫn nhau giữa các địa
phương biên giới của Việt Nam với tỉnh Quảng Tây.
Với lợi thế núi liền núi sông liền sông với Quảng Tây, tổng kim ngạch
thương mại giữa Việt Nam với Quảng Tây chiếm đến 70% tổng kim ngạch
thương mại của Quảng Tây với ASEAN. Do đó, cả lãnh đạo và nhân dân Quảng
Tây cũng như các tỉnh địa phương của Việt Nam giáp với Quảng Tây đều
rất coi trọng và mong muốn tăng cường hợp tác với nhau.
Qua chuyến đi khảo sát bằng đường bộ và tận mắt chứng kiến các hoạt động
nhộn nhịp tại Hội chợ, tôi nhận thấy tiềm năng hợp tác giữa hai bên còn
rất lớn. Để hiện thực hóa tiềm năng đó, còn có rất nhiều việc phải làm,
trong đó vấn đề kết nối hạ tầng cứng và mềm giữa các tỉnh biên giới
giáp biên của Việt Nam với Quảng Tây.
Trong thời gian tới, hai bên cần tiếp tục tăng cường kết nối hạ tầng,
đơn giản hóa thủ tục, hài hòa chính sách và tạo thuận lợi hơn nữa cho
giao thương hàng hóa, dịch vụ và con người.
- Tham dự CAEXPO, CABIS năm nay và trực tiếp thăm khu gian hàng Việt
Nam, Phó Thủ tướng nhìn nhận như thế nào về sự tham gia của các doanh
nghiệp Việt Nam?
Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh: Trước
hết, tôi đánh giá cao sự năng động của các doanh nghiệp Việt Nam đã
tham gia các kỳ CAEXPO vừa qua. Việt Nam luôn là nước có đoàn doanh
nghiệp tham dự CAEXPO đông nhất trong số các nước ASEAN.
Năm nay, Việt Nam có hơn 100 doanh nghiệp tham gia với 200 gian hàng,
đến từ 21 tỉnh, thành hoạt động trên các lĩnh vực nông sản, thực phẩm
chế biến, du lịch, thủ công mỹ nghệ, sản phẩm từ gỗ. Thành phố Bình
Thuận đại diện Việt Nam tham gia trưng bày gian hàng quốc gia với chủ đề
“Thành phố Đẹp” rất sáng tạo và mang bản sắc Việt Nam. Điều này chứng
tỏ sự quan tâm rộng rãi của cộng đồng doanh nghiệp đối với CAEXPO chứ
không phải chỉ một vài doanh nghiệp mạnh ở các thành phố lớn.
Có thể nói, các doanh nghiệp của Việt Nam đã chủ động tận dụng Hội chợ
này không chỉ để xúc tiến quảng bá và thâm nhập thị trường các tỉnh rộng
lớn miền Tây Nam Trung Quốc mà còn giao lưu kết nối với các doanh
nghiệp, đối tác kinh doanh trong khu vực ASEAN và Đông Á cũng như quảng
bá hình ảnh quốc gia.
Khu vực Đông Á đang chứng tỏ là một đầu tàu kinh tế thế giới với những
nền kinh tế phát triển nhanh, mạng lưới FTA ở nhiều cấp độ sẽ mở ra
nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp muốn vươn ra thế giới.
Tuy nhiên, qua hội chợ cũng thấy doanh nghiệp Việt Nam cần chuẩn bị tốt
hơn để tận dụng các cơ hội mang lại từ tiến trình kết nối kinh tế Đông
Á, từ việc nâng cao chất lượng, mẫu mã sản phẩm đến việc thực hiện công
tác quảng bá thương hiệu và sản phẩm một cách chuyên nghiệp và bắt mắt
hơn… để hàng hóa và dịch vụ ngày càng được khách hàng khu vực ưa chuộng
hơn.
Nhận thức rõ tầm quan trọng và lợi ích của CAEXPO, Bộ Công thương, Bộ
Ngoại giao cùng với các bộ, ngành liên quan, đã tích cực phối hợp và hỗ
trợ các doanh nghiệp chuẩn bị tốt cho việc tham gia CAEXPO để tận dụng
các cơ hội mang lại từ tiến trình liên kết kinh tế khu vực, đặc biệt là
các FTA song phương giữa Việt Nam với các nước, các khu vực để kết nối
với chuỗi kinh tế Đông Á ngày càng gắn kết.
Đây cũng là một hoạt động ngoại giao kinh tế cụ thể trong đó Chính phủ
đã phối hợp chặt chẽ với cộng đồng doanh nghiệp để quảng bá hình ảnh
quốc gia, kết nối đối tác, mở rộng thị trường và cơ hội kinh doanh cho
hàng hóa và dịch vụ của Việt Nam./.
TTX