Việc đảm nhiệm tốt vai trò thành viên Hội đồng Nhân quyền là cột
mốc quan trọng, đánh dấu sự trưởng thành của Việt Nam trong
hành trình cùng nhân loại thúc đẩy và bảo đảm quyền con
người.
Nhân dịp tham dự Hội nghị cấp cao khóa 31 Hội đồng Nhân quyền Liên hợp
quốc từ ngày 29/2-2/3 tại Geneva (Thụy Sĩ), Trưởng đoàn Việt Nam, Thứ
trưởng Bộ Ngoại giao Hà Kim Ngọc đã có cuộc trả lời phỏng vấn phóng viên
Thông tấn xã Việt Nam tại Geneva về những điểm nổi bật của hội nghị năm
nay và trọng tâm tham gia của Việt Nam trong năm thứ ba với tư cách
thành viên Hội đồng Nhân quyền nhiệm kỳ 2014-2016.
- Xin Thứ trưởng cho biết các điểm nổi bật của Hội nghị cấp cao lần này?
Thứ trưởng Hà Kim Ngọc: Hội nghị cấp cao khóa 31 Hội
đồng Nhân quyền diễn ra vào lúc tình hình thế giới có những
diễn biến phức tạp, tác động trực tiếp đến quyền con người.
Có thể nói, Hội nghị năm nay có một số điểm nổi bật chính, gồm thứ nhất,
Hội nghị thu hút sự quan tâm cao của các nước và cộng đồng quốc tế.
Tổng Thư ký Liên hợp quốc, Chủ tịch Đại hội đồng Liên hợp quốc đều từ
New York đến tham dự. Trên 90 nước cử đoàn cấp cao với 12 tổng thống,
phó tổng thống, phó thủ tướng, 80 bộ trưởng và tương đương. Ngoài các
phiên thảo luận chung còn nhiều phiên thảo luận chuyên đề, các cuộc họp
bên lề; nhiều phiên thảo luận phải kéo dài đến cả buổi tối.
Thứ hai, tại Hội nghị, nhiều nước chia sẻ quan tâm về các vấn đề mang
tính thời sự liên quan đến việc bảo đảm quyền con người, ví dụ như tác
động của các cuộc khủng hoảng di cư, chủ nghĩa cực đoan, khủng bố, xung
đột khu vực. Nhiều nước nhấn mạnh đến quyền của những nhóm dễ bị tổn
thương, tác động của biến đổi khí hậu với quyền con người...
Thứ ba, các nước cũng tập trung đánh giá hiệu quả của Hội đồng Nhân
quyền sau 10 năm thành lập, cơ chế Rà soát định kỳ phổ quát (UPR) sau
hai chu kỳ hoạt động. Nhiều đề xuất được đưa ra nhằm cải tiến hoạt động
của Hội đồng Nhân quyền. Đặc biệt, ý kiến chung cho rằng Hội đồng Nhân
quyền cần hòa vào dòng chảy chung của hệ thống Liên hợp quốc, lồng ghép,
gắn kết các hoạt động của mình với việc thực hiện những cam kết lịch sử
mà thế giới vừa đạt được như Chương trình nghị sự 2030 về phát triển
bền vững và Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu.
- Năm nay là năm thứ ba trong nhiệm kỳ thành viên Hội đồng Nhân quyền
2014-2016 của Việt Nam, xin Thứ trưởng khái quát sự tham gia và đóng góp
của Việt Nam tại Hội đồng Nhân quyền thời gian qua và trọng tâm tham
gia của ta trong năm kết thúc nhiệm kỳ 2016?
Thứ trưởng Hà Kim Ngọc: Trong hai năm qua, Việt Nam đã
đảm nhiệm tốt vai trò là thành viên Hội đồng Nhân quyền, hoàn thành
mục tiêu đề ra trên ba phương diện. Trước tiên, Việt Nam đã cùng
chung tay với cộng đồng quốc tế, các thành viên Hội đồng Nhân
quyền nỗ lực xử lý các thách thức đối với quyền con người
trên phạm vi toàn cầu. Thêm vào đó, chúng ta đã bảo vệ lợi ích đất
nước tại diễn đàn quan trọng này của Liên hợp quốc. Ngoài ra, Việt Nam
đã tăng cường quan hệ với các nước, nhóm nước, đồng thời quảng
bá được thành tựu của đất nước về quyền con người, góp phần nâng cao vị
thế của Việt Nam tại các diễn đàn đa phương.
Cụ thể là trong suốt hai năm 2014-2015, Việt Nam đã tham gia tích cực,
xây dựng và có đóng góp thực chất vào các cuộc thảo luận, các nghị
quyết, quyết định của Hội đồng Nhân quyền. Chúng ta tham gia đồng sáng
kiến nhiều hoạt động về các chủ đề chúng ta có lợi ích. Với phương châm
đề cao đối thoại và hợp tác, Việt Nam cũng góp phần tích cực trong việc
kết nối các nước, nhóm nước, xây dựng được đồng thuận trên nhiều vấn đề
khó, nhạy cảm. Thái độ cởi mở, cầu thị, xây dựng của Việt Nam khi tham
gia UPR và sự nghiêm túc trong thực hiện các khuyến nghị đã chấp thuận
được cộng đồng quốc tế đánh giá cao.
Năm 2016 là năm cuối cùng Việt Nam làm thành viên Hội đồng Nhân quyền.
Bên cạnh việc tiếp tục phát huy những mặt tích cực của hai năm qua, Việt
Nam sẽ tập trung ghi dấu ấn trong các vấn đề cụ thể thuộc quan tâm hàng
đầu của đất nước như tác động của biến đổi khí hậu đối với quyền con
người, quyền của người khuyết tật. Trước mắt, Việt Nam đã tham gia nhóm
các nước nòng cốt về tác động biến đổi khí hậu với quyền con người. Cũng
tại Hội nghị cấp cao này, Việt Nam cùng với Australia và một số
nước/đối tác tổ chức một phiên thảo luận bên lề với chủ đề “Xây dựng và
hỗ trợ môi trường việc làm cho người khuyết tật."
- Thưa Thứ trưởng, như vậy có thể thấy Việt Nam đã làm được rất
nhiều việc và có kết quả tích cực cho nhiệm kỳ thành viên Hội đồng Nhân
quyền. Xin Thứ trưởng cho biết kế hoạch của Việt Nam sau khi kết thúc
nhiệm kỳ Hội đồng Nhân quyền?
Thứ trưởng Hà Kim Ngọc: Việc đảm nhiệm tốt vai trò
thành viên Hội đồng Nhân quyền là cột mốc quan trọng, đánh dấu
sự trưởng thành của Việt Nam trong hành trình cùng nhân loại
thúc đẩy và bảo đảm quyền con người. Trên cương vị này, chúng
ta có thể nhìn rộng ra và thấy rõ Việt Nam đang ở đâu. Có thể
nói, Việt Nam đã đạt được nhiều thành quả, chúng ta có thể
tự hào về điều đó, nhờ sự quan tâm chỉ đạo của Lãnh đạo
Đảng và Nhà nước, sự nỗ lực và kết hợp của các bộ, ban,
ngành, sự phối hợp trong ngoài; đặc biệt cá nhân tôi đánh giá
cao vai trò của Phái đoàn Việt Nam ở Geneva và New York. đồng
thời chúng ta cũng còn những khó khăn và thách thức, đòi hỏi
cần nỗ lực hơn nữa.
Thời gian tới, chúng ta có ba việc phải làm. Thứ nhất, sau khi
kết thúc nhiệm kỳ, Việt Nam tiếp tục triển khai nghiêm túc, có
trách nhiệm cam kết khi tham gia Hội đồng Nhân quyền, trong đó có
việc thực hiện các khuyến nghị UPR và chuẩn bị cho UPR chu kỳ
ba vào năm 2018.
Thứ hai, sau hai năm tham gia Hội đồng Nhân quyền, Việt Nam cần rút
ra bài học, kinh nghiệm tốt cho việc tham gia chủ động, tích
cực hơn tại diễn đàn này và các diễn đàn đa phương khác. Đó là
các bài học về huy động sự ủng hộ của quốc tế đối với các vấn đề thuộc
ưu tiên, lợi ích của nước nhà. Chúng tôi thường nói Việt Nam “tay
không bắt giặc." Mặc dù nguồn lực tài chính của chúng ta hạn
chế, song với lẽ phải, chính nghĩa, thái độ tích cực, có
trách nhiệm, Việt Nam đã giành được sự ủng hộ của các nước
và trúng cử với số phiếu cao vào các cơ quan của Liên hợp
quốc. Đó là bài học về đánh giá tình hình và tham mưu, về phối
hợp liên bộ/ngành, phối hợp trong ngoài cũng như chuẩn bị đội
ngũ cán bộ có năng lực, đạt trình độ khu vực và quốc tế, đủ
sức tham gia và đóng góp xây dựng luật chơi tại các tổ chức, diễn
đàn.
Thứ ba, trong thời gian tới, chúng ta sẽ tiếp tục phát huy các kinh
nghiệm, bài học này để chủ động tham gia và phát huy vai trò tại các cơ
chế đa phương, đặc biệt là Liên hợp quốc và ASEAN như tinh thần Đại hội
Đảng XII đề ra. Trước đây, Việt Nam chủ yếu tham dự, có phần thụ
động, nhưng giờ đây Việt Nam tích cực, chủ động tham gia “cuộc
chơi" cùng đề ra "luật chơi" ở cấp độ khu vực và toàn cầu.
Trước mắt là đóng góp có thực chất vào hoạt động của Hội đồng Kinh tế-Xã
hội (ECOSOC) mà Việt Nam là thành viên nhiệm kỳ 2016-2018, Hội đồng
chấp hành UNESCO nhiệm kỳ 2016-2019, các cơ chế của ASEAN về nhân
quyền.
Chúng ta đang tích cực vận động vào ghế ủy viên không thường
trực Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020-2021 và cũng có
thể cân nhắc tái cử Hội đồng Nhân quyền vào một thời điểm thích hợp.
- Xin cảm ơn Thứ trưởng./.
(TTXVN)