Ngày 3/10, tại Diễn đàn Mở 2014 được tổ chức tại trụ sở Tổ chức Thương
mại Thế giới (WTO), Đại sứ Nguyễn Trung Thành, trưởng Phái đoàn Việt Nam
bên cạnh Liên hợp quốc, WTO và các tổ chức quốc tế khác tại Geneva
(Thụy Sĩ), đã có bài thuyết trình về tình hình phát triển kinh tế của
Việt Nam trong thương mại quốc tế, thời cơ và thách thức, đặc biệt là
những cơ hội cho các nhà đầu tư từ Liên minh châu Âu (EU) tại Việt Nam.
Trong bài thuyết trình, Đại sứ Nguyễn Trung Thành đã nhấn mạnh đến vai
trò của thương mại quốc tế trong thành công của kinh tế Việt Nam những
năm gần đây trong bối cảnh đất nước tăng tốc quá trình chuyển đổi sang
nền kinh tế thị trường hiện đại hơn và hội nhập sâu, rộng hơn vào nền
kinh tế toàn cầu. Sau 15 năm gia nhập WTO, tổng kim ngạch thương mại của
Việt Nam đã tăng hơn 10 lần (trung bình khoảng 25%/năm) và năm 2012 đã
đánh dấu năm thặng dư thương mại đầu tiên của Việt Nam trong 20 năm qua.
Trong 8 tháng đầu năm nay, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam
đạt 191.400 tỷ USD, tăng 12,5% (tương đương với 21,31 tỷ USD) so với
cùng kỳ năm 2013, trong đó xuất khẩu đạt 97.230 tỷ USD và nhập khẩu đạt
94.160 tỷ USD.
Năm 2014, nền kinh tế Việt Nam bước vào năm thứ ba của sự ổn định kinh
tế vĩ mô với lạm phát thấp hơn, thương mại và dòng vốn bên ngoài tiếp
tục phát triển cùng với một tỷ giá hối đoái vững chắc hơn. Tuy nhiên, đà
tăng trưởng kinh tế nhanh như những năm trước bị cản trở do tốc độ cải
cách thận trọng trong lĩnh vực ngân hàng và các doanh nghiệp nhà nước.
Ngoài ra, tăng trưởng kinh tế trong cơ chế thị trường tự do đang đặt một
gánh nặng về tài nguyên và phát triển môi trường bền vững, nới rộng
khoảng cách giàu và nghèo, giữa thành thị và nông thôn. Việt Nam đang
đứng trước bẫy thu nhập trung bình, trong khi vẫn thiếu các nhà hoạch
định chính sách chiến lược, quản lý kinh tế tài năng cũng như đội ngũ
lao động có kỹ năng.
Đối với các nhà đầu tư nước ngoài nói chung và các nhà đầu tư từ EU nói
riêng, Việt Nam là một trong những quốc gia năng động nhất ở châu Á, có
nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú với dân số 90 triệu, tạo nhu cầu
mạnh mẽ đối với các loại hàng hóa. Chính phủ Việt Nam cam kết tiếp tục
cải cách kinh tế; ổn định chính trị; tạo sự đồng thuận xã hội trong
chính sách kinh tế; là điểm đến giá rẻ và an toàn cho du khách với một
lịch sử hơn bốn nghìn năm đầy thú vị.
Riêng với EU, một trong những đối tác thương mại và đầu tư quan trọng
nhất của Việt Nam, thập kỷ qua đã chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ và
nhất quán trong quan hệ kinh tế và thương mại song phương giữa EU và
Việt Nam. Hiệp định thương mại năm 1992 về dệt may với Cộng đồng châu Âu
là một trong những thỏa thuận thương mại đầu tiên của Việt Nam với một
đối tác phương Tây.
Tiếp đó là một thỏa thuận hợp tác mở rộng hơn vào năm 1995, theo đó Việt
Nam được cấp quy chế đối xử tối huệ quốc trong quan hệ thương mại với
EU. Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường EU được hưởng lợi
đáng kể từ hệ thống ưu đãi tổng quát (GSP) của EU nhằm tạo điều kiện cho
xuất khẩu hàng hóa từ các nước đang phát triển vào khu vực này. Đặc
biệt, trong tháng 10/2012, EU đã phát động chương trình GSP cải cách dự
kiến cho phép một số mặt hàng xuất khẩu quan trọng của Việt Nam, chẳng
hạn như giày dép, được hưởng thuế quan ưu đãi hơn.
Theo Tổng cục Thống kê Việt Nam, hàng hóa của EU vào Việt Nam đã tăng
4,2% năm 2013. Về vốn đầu tư trong năm 2013, EU là đối tác đầu tư lớn
thứ 6 của Việt Nam với 71 dự án mới được đăng ký. Trong nỗ lực để đưa
quan hệ song phương lên một tầm cao mới, Việt Nam và EU chính thức ký
kết Hiệp định Hợp tác và Đối tác (PCA) vào tháng 9/2012 sau gần 5 năm
đàm phán tích cực. Hai bên cũng đã chính thức tiến hành các cuộc đàm
phán cho một Hiệp định thương mại tự do EU-Việt Nam (FTA) và hiện đang
trong giai đoạn tiến dần về đích với hy vọng sẽ ký kết vào cuối năm
2014.
Theo Đại sứ Nguyễn Trung Thành, trong tương lai Việt Nam cần phải mở
rộng các cuộc thương thảo hợp đồng, đàm phán các thỏa thuận thương mại
song phương nhằm thúc đẩy thương mại. Bên cạnh đó, cần xem xét kế hoạch
tổng thể trong lĩnh vực công nghiệp; ưu tiên phát triển công nghệ thông
tin và các ngành công nghiệp hỗ trợ; giảm xuất khẩu các nguồn tài nguyên
thiên nhiên; hỗ trợ các doanh nghiệp nghiên cứu thị trường và tìm kiếm
các thị trường thích hợp; giúp các doanh nghiệp vừa và nhỏ được vay vốn
ngân hàng và tăng giá trị gia tăng; giáo dục và đào tạo bồi dưỡng nguồn
nhân lực chất lượng cao...
Diễn đàn Mở WTO năm nay diễn ra từ ngày 1-3/10 tại Geneva với 68 phiên
thảo luận xung quanh chủ đề "Tại sao thương mại là vấn đề của tất cả mọi
người" với sự tham dự của các học giả kinh tế, các giới chức, các tổ
chức phi chính phủ và các tổ chức quốc tế khác. Tổng Giám đốc WTO, ông
Roberto Azevedo khẳng định thương mại đã đóng góp lớn cho tăng trưởng
toàn cầu. Các vấn đề thương mại, dù tốt hay xấu, đều liên quan đến tất
cả mọi người, và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống từng ngày./.
(TTXVN)