Nghiên cứu bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm về "Phát huy
tính Đảng trong xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt
Nam", các nhà khoa học lý luận chính trị nhận định, người đứng đầu Đảng
ta truyền đi thông điệp về quyết tâm xây dựng một Nhà nước pháp quyền xã
hội chủ nghĩa Việt Nam với phương châm đặt “lợi ích của Tổ quốc, nhân
dân lên trên hết, trước hết”, tạo tiền đề vững chắc để đất nước phát
triển bền vững trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
SỰ TIẾP NỐI QUAN ĐIỂM NHẤT QUÁN CỦA ĐẢNG
Theo PGS. TS. Nguyễn Thị Báo (Viện Nhà nước và Pháp luật,
Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh), quan điểm của Tổng Bí thư về
phát huy tính Đảng trong xây dựng Nhà nước pháp quyền là sự tiếp nối
quan điểm nhất quán của Đảng từ khi thành lập nước đến nay; đặc biệt, từ
năm 1994 đến nay, khi Đảng lần đầu tiên sử dụng thuật ngữ "Nhà nước
pháp quyền" và chính thức đưa vào văn kiện Hội nghị đại biểu toàn quốc
giữa nhiệm kỳ khóa VII của Đảng về xây dựng "Nhà nước pháp quyền thực sự
của dân, do dân và vì dân". Theo đó, muốn mô hình Nhà nước xã hội chủ
nghĩa Việt Nam đảm bảo tính định hướng xã hội chủ nghĩa, không chệch
hướng thì quá trình lập pháp phải tuân thủ tính Đảng.
Tính Đảng thể hiện trong xây dựng nhà nước pháp quyền là tạo ra một
nhà nước dựa trên thượng tôn pháp luật, mọi hoạt động của các cơ quan,
tổ chức trong hệ thống nhà nước cũng như mọi hành vi ứng xử công dân,
đặc biệt kể cả vai trò lãnh đạo của Đảng không đứng trên pháp luật.
"Đảm bảo tính Đảng là quán triệt quan điểm chỉ đạo của Đảng, mục tiêu
xây dựng nhà nước pháp quyền phải hướng tới nền dân chủ bảo đảm quyền
lợi trước hết và trên hết, cuối cùng là lợi ích của người dân. Đồng
thời, đảm bảo cho Việt Nam vận hành, quản lý nhà nước trên cơ sở pháp
luật để mở rộng hợp tác quốc tế và thực hiện đúng đường hướng chỉ đạo
của Đảng ta là xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền phục vụ phát
triển bền vững đất nước", PGS. TS. Nguyễn Thị Báo phân tích.
Cũng theo PGS. TS. Nguyễn Thị Báo, tính Đảng nêu trong bài viết của Tổng Bí
thư còn là một giải pháp bảo đảm cho chúng ta xây dựng, phát triển đất
nước trong kỷ nguyên mới; tranh thủ và phát huy tối đa sức mạnh của dân
tộc và sức mạnh của thời đại. Điều này thể hiện ở hệ thống pháp luật
phải hoàn thiện, không còn những "điểm nghẽn", "nút thắt", từ đó tạo một
không khí dân chủ và phát huy tối đa sức mạnh, nguồn lực trong nhân dân
để người dân đoàn kết, phấn đấu, được hưởng đầy đủ quyền dân biết, dân
bàn, dân làm, dân kiểm tra và dân thụ hưởng.
NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN PHỤC VỤ ĐỜI SỐNG NHÂN DÂN
GS. TSKH. Phan Xuân Sơn (Học viện Chính trị quốc gia
Hồ Chí Minh) cho rằng, với bài viết, Tổng Bí thư Tô Lâm muốn nhắc nhở
cần phải cụ thể hóa, không thể nói chung chung Đảng lãnh đạo trong xây
dựng nhà nước pháp quyền, khắc phục cho được tồn tại: nhận thức về tầm
quan trọng của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam có lúc, có
nơi chưa đồng đều.
Theo GS. TSKH. Phan Xuân Sơn, "tính Đảng" hay sự lãnh đạo của Đảng trong
xây dựng Nhà nước pháp quyền ở Việt Nam được thể hiện trên các khía cạnh
chủ đạo như Đảng lãnh đạo về xây dựng các mô hình nhà nước tổng thể nói
chung; Đảng lãnh đạo xây dựng cơ quan nhà nước thực hiện các quyền lập
pháp (Quốc hội), quyền hành pháp (Chính phủ), quyền tư pháp (hệ thống
Tòa án)...
Mục tiêu trước nhất của xây dựng nhà nước pháp
quyền là quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân. Vậy, làm thế nào để
quyền lực thuộc về nhân dân? GS. TSKH. Phan Xuân Sơn
phân tích, muốn đạt được điều này cần phát huy mạnh mẽ tính Đảng.
"Đảng ta có mệnh đề rất hay là: ngoài lợi ích của quốc gia, dân tộc,
của nhân dân, Đảng ta không có lợi ích nào khác. Do đó, tính Đảng ở đây
là trong xây dựng, thực thi luật của Nhà nước pháp quyền, phải phản ánh ý
chí và quyền lợi của công dân, của cộng đồng các dân tộc, hay nói cách
khác là thể chế hóa lý tưởng của Đảng, mối quan hệ giữa Đảng với nhân
dân trong điều luật, đồng thời không để bị chi phối, tha hóa, bị lung
lạc bởi các thế lực khác nhau trong quá trình làm và thực thi luật",
GS. TSKH. Phan Xuân Sơn luận giải.
Cũng theo GS. TSKH. Phan Xuân Sơn, để pháp luật được
thượng tôn, phản ánh nguyện vọng, lợi ích chung của nhân dân, những đảng
viên được Đảng tin tưởng, nhân dân tín nhiệm bầu làm đại biểu Quốc hội,
những đảng viên là các cán bộ trực tiếp thực hiện triển khai các thể
chế phải luôn gắn mình với đời sống... Khi xây dựng được một hệ thống
pháp luật đầy đủ, mạch lạc thì đời sống xã hội, đời sống nhân dân sẽ tốt
lên và lợi ích của nhân dân đúng là gắn với lợi ích của Đảng và Đảng rõ
ràng là đấu tranh, phấn đấu cho lợi ích của nhân dân...
Tâm đắc với những vấn đề Tổng Bí thư nhấn mạnh trong bài viết, theo
GS. TSKH. Phan Xuân Sơn, đó là: Xây dựng bộ máy tinh gọn, nhẹ, hiệu lực, hiệu
quả; xây dựng đội ngũ cán bộ có năng lực thực thi pháp luật của Nhà nước
pháp quyền, đồng thời hướng dẫn làm gương cho nhân dân thực thi pháp
luật.
"Để phát huy hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước đối với xã hội bằng
pháp luật trong Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam phải tăng
cường đồng thời 2 yếu tố: Đức trị và pháp trị. Trong đó, "đức trị" là
phát huy các ưu điểm, thế mạnh, vị trí, vai trò của tổ chức cơ sở Đảng,
tính tiên phong, nêu gương của cán bộ, đảng viên để dẫn dắt yếu tố "pháp
trị" là việc thực hiện quản lý xã hội bằng pháp luật", GS. TSKH. Phan Xuân
Sơn nêu quan điểm./.
TTXVN