Cơ hội và thách thức

Cơ cấu dân số cũng đã có sự chuyển biến tích cực, tỷ số phụ thuộc giảm mạnh, sau hơn 10 năm tỷ số phụ thuộc giảm từ 66,1% năm 1999 xuống 30,7% năm 2016. Hiện nay, cứ trung bình hơn 2 người trong độ tuổi lao động chỉ có 1 người phụ thuộc. Với cơ cấu dân số lý tưởng đó, tỉnh Phú Thọ bước vào “kỷ nguyên của cơ cấu dân số vàng”, cơ hội lý tưởng để tăng tốc phát triển kinh tế - xã hội.

Kết quả ổn định quy mô dân số và cơ cấu dân số có sự chuyển biến tích cực đã góp phần nâng cao chất lượng dân số của tỉnh, tuổi thọ bình quân của người dân trong tỉnh đạt 73 tuổi, chỉ số phát triển con người (HDI) tương đương mức bình quân của cả nước. Mức sinh thấp và dần ổn định là yếu tố quan trọng góp phần cải thiện tình trạng sức khoẻ bà mẹ, trẻ em. Tỷ số chết mẹ, tỷ suất chết trẻ em dưới 1 tuổi giảm mạnh và ở mức thấp, tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ em dưới 5 tuổi thấp hơn nhiều so với mức bình quân của cả nước. Kết quả đó đã góp phần không nhỏ vào công cuộc phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Tuy nhiên, trong giai đoạn hiện nay, công tác Dân số và Phát triển của tỉnh Phú Thọ vẫn đang phải đối mặt với nhiều khó khăn thách thức cả về quy mô, cơ cấu và chất lượng dân số. Phú Thọ có quy mô dân số lớn, mật độ dân số cao (388 người/km2 ), là tỉnh chưa đạt mức sinh thay thế. Tỷ số giới tính khi sinh tuy đã được kiểm soát nhưng vẫn ở mức cao tương đương mức bình quân chung của cả nước. Dân số Phú Thọ hiện nay đang ở thời kỳ cơ cấu dân số vàng, đi liền với cơ hội là những thách thức đặt ra rất lớn về giải quyết việc làm và an sinh xã hội. Cùng với sự xuất hiện của cơ cấu dân số vàng, tỉnh Phú Thọ đã bước vào thời kỳ già hóa dân số, đây là vấn đề có tác động tới tất cả các khía cạnh của đời sống con người. Chất lượng dân số tuy đã được nâng lên nhưng vẫn ở mức thấp, tuổi thọ tăng nhưng số năm sống khỏe mạnh thấp, tỷ lệ người bị khuyết tật, số trẻ sinh ra bị dị tật và mắc các bệnh lý bẩm sinh còn cao.

Như vậy, nhiều vấn đề mới đã nảy sinh, vừa là cơ hội vừa là thách thức, đòi hỏi phải có những chính sách phù hợp. Việc chuyển trọng tâm từ DS - KHHGĐ sang Dân số và Phát triển là bước ngoặt quan trọng để đất nước nói chung, tỉnh Phú Thọ nói riêng phát triển bền vững.

Nhân rộng các mô hình nâng cao chất lượng dân số

Thực hiện các văn bản chỉ đạo của Đảng và Nhà nước về công tác dân số trong tình hình mới như: Kết luận số 119-KL/TW của Ban Bí Thư về việc tiếp tục thực hiện Nghị Quyết số 47-NQ/TW của Bộ Chính trị khóa IX về tiếp tục đẩy mạnh thực hiện chính sách DS - KHHGĐ; Nghị quyết số 21-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới; Nghị quyết số 137/NQ-CP ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW và các kế hoạch, đề án về công tác dân số của Bộ Y tế ... Tỉnh Phú Thọ đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo và triển khai các hoạt động cụ thể.

Ban Thường vụ Tỉnh ủy Phú Thọ đã ban hành Kết luận số 15-KL/TU về tiếp tục đẩy mạnh công tác Dân số và Phát triển với phương hướng: Tiếp tục thực hiện Nghị quyết 47-NQ/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh thực hiện chính sách DS - KHHGĐ; Kế hoạch số 47-KH/TU về thực hiện Nghị Quyết số 21-NQ/TW với mục tiêu giải quyết toàn diện, đồng bộ các vấn đề về quy mô, cơ cấu, phân bố, chất lượng dân số và đặt trong mối quan hệ tác động qua lại với phát triển kinh tế - xã hội. Tiếp tục nỗ lực giảm mức sinh, tiến tới đạt và duy trì mức sinh thay thế; đưa tỉ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên; tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số vàng, thích ứng với già hóa dân số; phân bố dân số hợp lý; nâng cao chất lượng dân số, góp phần vào công cuộc xây dựng, phát triển kinh tế xã hội nhanh và bền vững của tỉnh.

Để nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy Đảng, chính quyền, mặt trận, các đoàn thể, cán bộ, đảng viên và nhân dân trên địa bàn tỉnh về vị trí, vai trò, ý nghĩa của công tác dân số trong tình hình mới, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy đã xây dựng Hướng dẫn việc tuyên truyền, phổ biến, quán triệt và triển khai thực hiện Kế hoạch số 47-KH/TU. UBND tỉnh đã ban hành các kế hoạch giai đoạn thực hiện công tác Dân số và Phát triển, đồng thời tiếp tục triển khai, nhân rộng các mô hình nâng cao chất lượng dân số trên địa bàn toàn tỉnh....

Ngay từ đầu năm 2018, Ban Chỉ đạo công tác Dân số và Phát triển tỉnh Phú Thọ đã tổ chức thành công Hội nghị quán triệt Nghị quyết số 21-NQ/TW tới đại diện lãnh đạo Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh, các sở, ban, ngành, đoàn thể của tỉnh và các đơn vị trong ngành Y tế. Nhìn chung việc triển khai, quán triệt Nghị quyết được thực hiện nghiêm túc, hiệu quả ở các cấp, các ngành, cơ quan, đơn vị từ tỉnh đến cơ sở.

Trong các nhóm giải pháp trên, nhóm giải pháp về công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền là yếu tố quyết định; tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với công tác dân số có vai trò căn bản; đổi mới nội dung tuyên truyền, vận động về công tác dân số là yếu tố quan trọng góp phần vào sự thành công của công tác Dân số và Phát triển trên địa bàn tỉnh Phú Thọ nói riêng và cả nước nói chung.

Hồng Quân (giadinh.net)