THI ĐUA ĐỂ CÓ ĐỘC LẬP, TỰ DO, HẠNH PHÚC
Chủ tịch Hồ Chí Minh kêu gọi: Bổn phận của người dân Việt Nam, bất kỳ
sĩ, nông, công, thương, binh; bất kỳ làm việc gì, đều cần phải thi đua
nhau: Làm cho mau; Làm cho tốt; Làm cho nhiều. Mỗi người dân Việt Nam,
bất kỳ già, trẻ, trai, gái; bất kỳ giàu, nghèo, lớn, nhỏ, đều cần phải
trở nên một chiến sĩ tranh đấu trên mặt trận: Quân sự, kinh tế, chính
trị, văn hóa.
Theo Người, thi đua là nhằm mục tiêu cao cả: Dân tộc độc lập; Dân quyền tự do; Dân sinh hạnh phúc. Thi đua ái quốc một khi ăn sâu, lan rộng khắp mọi mặt và mọi tầng lớp
nhân dân thì sẽ giúp ta dẹp tan mọi nỗi khó khăn và mọi âm mưu của địch
để đi đến thắng lợi cuối cùng.
Lời Kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tạo ra sức sống mới cho các phong trào thi đua
được phát động trước đó và thúc đẩy ra đời nhiều phong trào thiết thực,
hiệu quả, góp phần to lớn vào thắng lợi của công cuộc kháng chiến chống
Pháp.
Hưởng ứng khẩu hiệu “Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để chiến thắng”,
hàng chục vạn chàng trai, cô gái đã hăng hái ghi tên đi tòng quân hay
lên đường đi dân quân phục vụ tiền tuyến... góp sức làm nên trận Điện
Biên Phủ huy hoàng ngày 7/5/1954, kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến
chống thực dân Pháp xâm lược.
Sau năm 1954, các phong trào thi đua yêu nước vẫn tiếp tục được triển
khai, nhất là sau khi Ban Bí thư Trung ương Đảng ra Nghị quyết về “Đẩy
mạnh phong trào thi đua yêu nước” vào năm 1961.
Tại miền Bắc trong quân đội có phong trào “Ba nhất”: Nhất về huấn
luyện quân sự, rèn luyện kỹ thuật; Nhất về gương mẫu, kỷ luật; Nhất về
lao động và sản xuất.
Trong lĩnh vực nông nghiệp có phong trào “Gió Đại Phong”, phong trào
thi đua “Học tập, tiến kịp và vượt hợp tác xã Đại Phong”: Cải tiến kỹ
thuật và tăng năng suất; tăng vụ và vỡ hoang; phát triển nhiều ngành,
nghề; cải tiến quản lý hợp tác xã; tăng cường công tác chính trị, tư
tưởng trong hợp tác xã.
Trong lĩnh vực công nghiệp có phong trào “Sóng Duyên Hải”: Hợp lý hóa sản xuất; cải tiến kỹ thuật.
Trong lĩnh vực giáo dục có phong trào “Hai tốt” (Đạy tốt; Học tốt)
theo tấm gương điển hình của Trường Phổ thông cấp II Bắc Lý (huyện Lý
Nhân, tỉnh Hà Nam).
Trong lực lượng thanh niên có các phong trào “Ba sẵn sàng” và “Năm xung phong”. Chị em phụ nữ có phong trào “Ba đảm đang”…
Tại miền Nam các phong trào “Bám đất giữ làng”, “Một tấc không đi,
một ly không dời”, phong trào “Giết giặc lập công”, “Dũng sĩ diệt Mỹ”,
“Tìm Mỹ mà đánh, tìm ngụy mà diệt”... .
Các phong trào thi đua ở cả hai miền đã góp phần xứng đáng của mình
vào Đại thắng mùa Xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống
nhất đất nước.
Vào thời kỳ đổi mới (năm 1986), đặc biệt là từ sau khi có Luật Thi
đua, khen thưởng (năm 2003) và thực hiện Chỉ thị số 39-CT/TW ngày
21/5/2004 của Bộ Chính trị (khóa IX) “về việc tiếp tục đổi mới, đẩy mạnh
phong trào thi đua yêu nước, phát hiện, bồi dưỡng, tổng kết và nhân
rộng điển hình tiên tiến”, đã xuất hiện nhiều phong trào thi đua yêu
nước mới.
Điển hình là các phong trào: “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn
mới”; “Cả nước chung tay vì người nghèo”, “Doanh nghiệp Việt Nam hội
nhập và phát triển” và “Cán bộ, công chức, viên chức thi đua thực hiện
văn hóa công sở”…
Lực lượng công nhân có phong trào “Lao động giỏi, lao động sáng tạo”.
Ở nông thôn có phong trào “Nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi, đoàn kết giúp nhau làm giàu và giảm nghèo bền vững”.
Đội ngũ công nhân, viên chức, cựu chiến binh, thanh niên, sinh viên
có phong trào “Trung thành, sáng tạo, tận tụy, gương mẫu”; “Thi đua dạy
tốt, học tốt”; “Phụ nữ tích cực học tập, lao động sáng tạo, xây dựng gia
đình hạnh phúc”; “Cựu chiến binh gương mẫu"; “Đồng hành với thanh niên
lập thân, lập nghiệp”; “Sinh viên tình nguyện”…
Trong quân đội có phong trào “Thi đua quyết thắng”. Trong lực lượng
công an có phong trào “Công an nhân dân học tập, thực hiện sáu điều Bác
Hồ dạy”...
LOẠI TRỪ GIÁ TRỊ ẢO TRONG THI ĐUA
Cũng trong tháng 6 nhưng là của 74 năm sau Lời kêu gọi Thi đua ái
quốc, ngày 15/6/2022, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội Việt Nam ban hành
Luật Thi đua, khen thưởng (mới) có hiệu lực từ ngày 1/1/2024.
Nguyên tắc của thi đua là tự nguyện, tự giác, công khai, minh bạch; đoàn kết, hợp tác và cùng phát triển.
Nguyên tắc của khen thưởng là chính xác, công khai, minh bạch, công bằng, kịp thời.
Bởi vậy, chúng ta cần lên án một số hiện tượng lệch lạc như là thi
đua hình thức, thi đua vì những giá trị ảo, vì thành tích giả nhằm tìm
kiếm danh lợi.
Việc phô trương, thổi phồng thành tích, chạy danh hiệu không chỉ là
vô bổ vì không đóng góp được gì cho xã hội mà còn nguy hại, gây sa sút
đạo đức của cán bộ, đảng viên. Trong những năm qua cũng đã có những cán
bộ lãnh đạo các cấp bị xử lý kỷ luật, xử lý hình sự không lâu sau khi
được phong tặng các danh hiệu thi đua.
Điều nguy hại hơn là việc khen thưởng không công bằng, thiếu khách
quan khiến cho một bộ phận cán bộ, đảng viên và quần chúng giảm niềm tin
vào bản chất của thi đua, bớt nhiệt huyết tham gia các phong trào thi
đua yêu nước.
Nghị quyết số 04-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng ngày
30/6/2016 về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự
suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự
diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ nêu rõ: Tình trạng suy thoái về
tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ,
đảng viên chưa bị đẩy lùi, có mặt, có bộ phận còn diễn biến tinh vi,
phức tạp hơn; tham nhũng, lãng phí, tiêu cực vẫn còn nghiêm trọng, tập
trung vào số đảng viên có chức vụ trong bộ máy nhà nước.
Trong phần nhận diện những biểu hiện quy thoái về đạo đức, lối sống
có tình trạng mắc bệnh thành tích, háo danh, phô trương, che giấu khuyết
điểm, thổi phồng thành tích, đánh bóng tên tuổi; thích được đề cao, ca
ngợi; "chạy thành tích", "chạy khen thưởng", "chạy danh hiệu".
Lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh về thi đua gắn chặt “thi đua”
với “ái quốc”. Động lực của thi đua là “có yêu nước mới thi đua” và mục
đích của thi đua là “thi đua vì yêu nước”. Tách rời “ái quốc” với “thi
đua” thì thi đua chỉ là vì thành tích, vì giá trị ảo, có hại cho tinh
thần yêu nước của toàn dân./.
TRẦN QUANG VINH (TTXVN)