Mỗi khi tháng Tám về, chúng
ta lại có dịp kỷ niệm những ngày thu cách mạng lịch sử của đất nước. Hòa
chung không khí tươi vui đó, mỗi cán bộ, nhân viên ngành Ngoại giao đều
tự hào hướng đến ngày thành lập ngành ngoại giao 28/8/1945.
Trong suốt 79 năm trưởng thành và phát triển, dưới sự lãnh đạo của
Đảng, sự dìu dắt trực tiếp của Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị Bộ trưởng Ngoại
giao đầu tiên, ngoại giao Việt Nam luôn phát huy truyền thống vẻ vang,
phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân, góp phần làm nên những thắng lợi vĩ
đại trong sự nghiệp cách mạng của dân tộc.
NGOẠI GIAO PHỤC VỤ SỰ NGHIỆP GIẢI PHÓNG DÂN TỘC, XÂY DỰNG ĐẤT NƯỚC VÀ BẢO VỆ TỔ QUỐC
Trong 79 năm qua, ngoại giao đã để lại những dấu ấn quan trọng trong
những trang lịch sử hào hùng của đất nước. Trong những buổi đầu lập
quốc, dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Bác Hồ và các đồng chí lãnh đạo
cách mạng tiền bối, trên cơ sở các nguyên tắc "dĩ bất biến ứng vạn biến"
và với những sách lược táo bạo, khôn khéo như "hòa để tiến", "phân hóa
kẻ thù", Hiệp định sơ bộ 6/3 và Tạm ước 14/9 đã góp phần bảo vệ thành
công chính quyền cách mạng non trẻ, giúp cách mạng nước ta vượt qua
những tình huống hiểm nghèo.
Trong hai cuộc kháng chiến cứu nước, đối ngoại, ngoại giao đã tranh
thủ sự ủng hộ to lớn của nhân dân yêu chuộng hòa bình trên thế giới, tạo
dựng mặt trận quốc tế rộng lớn ủng hộ sự nghiệp giành độc lập dân tộc
và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Cùng với những thắng lợi trên mặt trận
quân sự, những thắng lợi của mặt trận đối ngoại, ngoại giao trên bàn đàm
phán ở Geneva năm 1954 và Paris năm 1973 là những mốc son trên chặng
đường giành lại độc lập dân tộc và thống nhất đất nước, Bắc Nam sum họp
một nhà.
Sau khi đất nước thống nhất, đối ngoại, ngoại giao là mặt trận tiên
phong tạo lối, mở đường, từng bước phá thế bị bao vây cấm vận về kinh tế
và cô lập về chính trị. Đồng thời đối ngoại, ngoại giao đi đầu trong
việc khơi thông quan hệ với nhiều đối tác, giải quyết các vấn đề tồn tại
trong quan hệ với các nước láng giềng, các nước lớn, các đối tác quan
trọng mở ra cục diện mới phục vụ đắc lực cho công cuộc đổi mới toàn diện
của đất nước.
NGOẠI GIAO TRONG CÔNG CUỘC ĐỔI MỚI VÀ HỘI NHẬP QUỐC TẾ
Kiên định đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và
phát triển, đa phương hóa, đa dạng hóa, chủ động và tích cực hội nhập
quốc tế, vì lợi ích quốc gia - dân tộc, trong gần 40 năm đổi mới, công
tác đối ngoại, ngoại giao đã đạt được "những kết quả, thành tựu quan
trọng, có ý nghĩa lịch sử" như đánh giá của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú
Trọng tại Hội nghị Ngoại giao lần thứ 32 tháng 12 năm 2023, góp phần tạo
dựng cục diện đối ngoại rộng mở, thành công của đất nước.
Quan hệ ngoại giao không ngừng được mở rộng, đi vào chiều sâu. Đến
nay, nước ta có quan hệ ngoại giao với 193 quốc gia trên thế giới, trong
đó có quan hệ đối tác chiến lược và đối tác toàn diện với 30 nước; có
quan hệ kinh tế với hơn 230 quốc gia, vùng lãnh thổ; đã ký 16 Hiệp định
Thương mại Tự do (FTA), trong đó có nhiều FTA thế hệ mới. Việt Nam được
Liên hợp quốc ghi nhận vai trò tiên phong trong việc thực hiện các Mục
tiêu phát triển bền vững (SDGs) và thúc đẩy quyền con người. Việc nâng
tầm, nâng cấp quan hệ với các đối tác chủ chốt, quan trọng cùng các hoạt
động đối ngoại cấp cao sôi động trong những năm qua, nhất là từ đầu
nhiệm kỳ Đại hội XIII đã góp phần tạo nên tầm vóc chiến lược mới, đưa
hợp tác đi vào chiều sâu, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển lâu
dài và bền vững của các mối quan hệ.
Đối ngoại, ngoại giao đa phương đã trưởng thành mạnh mẽ, khẳng định
Việt Nam là một thành viên tích cực, có trách nhiệm của cộng đồng quốc
tế. Không chỉ tổ chức thành công nhiều sự kiện quốc tế lớn như ASEAN,
APEC,… ngoại giao còn hoàn thành nhiều trọng trách quốc tế tại các cơ
chế quốc tế như Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, Hội đồng Nhân quyền Liên
hợp quốc, UNESCO,… Đặc biệt đối ngoại, ngoại giao đã chủ động, tích cực
đưa ra nhiều ý tưởng, sáng kiến, tham gia vào giải quyết các vấn đề
chung của khu vực và thế giới, tham gia ngày càng sâu vào các hoạt động
gìn giữ hòa bình, cứu hộ cứu nạn quốc tế.
Trong phục vụ phát triển và hội nhập quốc tế, cùng với việc huy động
nguồn lực quan trọng cho phát triển như FDI, ODA, đối ngoại, ngoại giao
đã góp phần đưa Việt Nam trở thành mắt xích trong nhiều liên kết kinh tế
khu vực và toàn cầu với việc ký kết, tham gia các thỏa thuận, khuôn khổ
kinh tế quan trọng. Đồng thời, ngành ngoại giao đã tích cực phối hợp
chặt chẽ với các bộ, ngành trong thúc đẩy hội nhập quốc tế trên các lĩnh
vực an ninh - quốc phòng, xã hội, văn hóa, khoa học - công nghệ..., đưa
Việt Nam hội nhập vào dòng chảy chung của thế giới.
Cùng với quốc phòng, an ninh, đối ngoại, ngoại giao đã góp phần thực
hiện nhiệm vụ "trọng yếu, thường xuyên" là giữ vững môi trường hòa bình,
ổn định, bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ hòa bình từ sớm, từ xa. Chúng ta đã nỗ
lực để cùng các nước láng giềng xây dựng đường biên giới hòa bình, hữu
nghị, hợp tác và phát triển. Chúng ta đã đấu tranh kiên quyết, kiên trì,
kịp thời, hiệu quả đối với hoạt động vi phạm chủ quyền, quyền và lợi
ích hợp pháp của chúng ta trên biển; đồng thời chủ động, tích cực thúc
đẩy đàm phán, hợp tác giải quyết những vấn đề tồn tại, thực hiện tốt
Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), tích cực tham gia xây
dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) thực chất, hiệu quả phù hợp với
luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển
năm 1982 (UNCLOS 1982).
Ngoại giao văn hóa, thông tin đối ngoại đã góp
phần đưa "sức mạnh mềm" Việt Nam, quảng bá mạnh mẽ hình ảnh đất nước,
con người, thành tựu đổi mới và bản sắc văn hóa Việt Nam ra thế giới.
Công tác người Việt Nam ở nước ngoài góp phần thực hiện chính sách chăm
lo của Đảng và Nhà nước đối với cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài,
củng cố đại đoàn kết dân tộc, huy động nhiều nguồn lực của cộng đồng cho
phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc. Chúng ta cũng đã thực hiện tốt
việc bảo hộ công dân ta ở nước ngoài, nhất là khi xảy ra xung đột, chiến
tranh, dịch bệnh trên thế giới.
NGOẠI GIAO TRONG THỜI ĐẠI MỚI
Trong thời gian tới, tình hình thế giới tiếp tục có nhiều biến chuyển
lớn, cơ hội và thách thức đan xen. Trong bối cảnh đó, mục tiêu và nhiệm
vụ quan trọng nhất của ngoại giao thời gian tới là tranh thủ tối đa và
tiếp tục củng cố cục diện đối ngoại thuận lợi, đưa đất nước vào dòng
chảy của thời đại, tạo đột phá để thực hiện thắng lợi các mục tiêu chiến
lược đến năm 2030 và 2045 mà Đại hội XIII đã đề ra.
Bước vào "kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam",
trên cơ sở nghiêm túc tổng kết những bài học đối ngoại của 40 năm đổi
mới và trước bối cảnh tình hình mới và các vấn đề lớn đặt ra đối với đất
nước, ngành Ngoại giao sẽ tiếp tục đổi mới tư duy và hành động, tham
mưu, xây dựng những giải pháp mới bổ sung cho đường lối, chủ trương đối
ngoại của Đảng, thực hiện đúng quan điểm chỉ đạo Tổng Bí thư, Chủ tịch
nước Tô Lâm đã nêu là "bảo đảm quốc phòng, an ninh và đẩy mạnh đối ngoại
là trọng yếu, thường xuyên"(1).
Là động lực quan trọng cho đổi mới, ngành Ngoại giao xác định sẽ
không ngừng phấn đấu để vừa phục vụ đắc lực các lợi ích an ninh và phát
triển, nâng cao vị thế đất nước, vừa góp phần xây dựng một trật tự quốc
tế công bằng, bảo đảm lợi ích chính đáng của các nước, trong đó có Việt
Nam.
Chúng ta sẽ tiếp tục nâng tầm, nâng cấp và tranh thủ tối đa cơ hội từ
các khuôn khổ quan hệ đối tác chiến lược, đối tác toàn diện; phát huy
mạnh mẽ vai trò của các phương thức, các kênh đối ngoại như ngoại giao
cấp cao, ngoại giao chuyên ngành, đối ngoại địa phương, các kênh học giả
và doanh nghiệp…; tham gia chủ động, có trách nhiệm hơn vào việc giải
quyết các vấn đề chung của quốc tế và khu vực; thể hiện vai trò nòng
cốt, dẫn dắt của đối ngoại đa phương trong những vấn đề, cơ chế quan
trọng có tầm chiến lược. Đặc biệt chúng ta cũng sẽ dành ưu tiên cao cho
công tác xây dựng ngành, xây dựng Đảng, xây dựng đội ngũ cán bộ ngoại
giao vừa hồng, vừa chuyên, nắm vững chuyên môn, nghiệp vụ, tuyệt đối
trung thành với Tổ quốc và lý tưởng của Đảng. Cùng với đó, ngành Ngoại
giao sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các lực lượng làm đối ngoại, các
trụ cột đối ngoại Đảng, đối ngoại Nhân dân, phát huy tối đa sức mạnh
tổng hợp và lợi thế đặc thù của mỗi trụ cột trong chỉnh thể thống nhất
của nền đối ngoại, ngoại giao Việt Nam toàn diện, hiện đại, chuyên
nghiệp.
Phát huy truyền thống vẻ vang và những thành tựu to lớn trong 79 năm
qua và hướng tới mốc lớn kỷ niệm 80 năm thành lập ngành, tiếp bước tinh
thần phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng,
ngoại giao Việt Nam sẽ tiếp tục vững bước tiến lên, viết tiếp những
trang sử vàng của nền ngoại giao cách mạng, góp phần xứng đáng vào sự
nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa./.
BÙI THANH SƠN
Ủy viên Trung ương Đảng,
Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao
_________________
(1) Phát biểu của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm tại cuộc họp
ngày 13/8/2024 của Thường trực Tiểu ban Văn kiện Đại hội XIV của Đảng.