Người chiến sĩ tiên phong đấu tranh chống chủ nghĩa phân biệt chủng tộc ra đi để lại những di sản quý báu, được cả thế giới tôn vinh và tư tưởng của ông sẽ sống mãi. Di sản ấy là tấm gương sáng ngời về đức hy sinh, lòng vị tha và tình yêu thương con người. Di sản ấy là biểu tượng bất diệt về tinh thần đấu tranh cho tự do, bình đẳng, hòa bình và hòa giải. Di sản ấy, với chiến thắng của cuộc đấu tranh bền bỉ vì tự do, bình đẳng, đã góp phần củng cố niềm tin về một thế giới phi bạo lực, nơi con người có thể giải quyết mọi xung đột thông qua đối thoại, hòa giải và bằng tinh thần đoàn kết. Trong bối cảnh thế giới ngày nay còn nhiều thách thức đe dọa tới hòa bình, quyền tự do, bình đẳng của con người, những di sản mà Nen-xơn Man-đê-la để lại đã thể hiện giá trị không thể phủ nhận được.

Lịch sử ghi nhận những cống hiến của ông không chỉ đối với dân tộc Nam Phi mà đối với cả thế giới. Bởi những lý tưởng mà ông suốt đời theo đuổi cũng chính là những giá trị tốt đẹp mà cả nhân loại luôn hướng tới. Người dân của đất nước Cầu Vồng đã kính trọng gọi Nen-xơn Man-đê-la là “Người cha của dân tộc” để tôn vinh những hy sinh, cống hiến của người dành hơn nửa cuộc đời đấu tranh vì sự nghiệp đưa đất nước thoát khỏi chế độ phân biệt chủng tộc và khai sinh ra nước Nam Phi hiện đại. Nhân dân Nam Phi cũng như nhân dân thế giới càng khâm phục và kính trọng ông khi trong vai trò người đứng đầu đất nước, Tổng thống đầu tiên của nước Nam Phi sau chế độ phân biệt chủng tộc A-pác-thai đã lãnh đạo nhân dân sống trong hòa hợp, đoàn kết và hòa giải. Không có thù hằn, không có trả đũa ở đất nước Cầu Vồng. Máu của người da trắng cũng không phải "trả lại" cho người da đen sau khi chế độ A-pác-thai chấm dứt. Thay vào đó, các mâu thuẫn, xung đột đều được giải quyết bằng giải pháp đối thoại, trên tinh thần hòa giải và đoàn kết dân tộc. Tinh thần khoan dung, tha thứ của lãnh tụ Nen-xơn Man-đê-la tỏa sáng và được cả thế giới ngưỡng mộ.

Có lẽ vì thế mà biểu tượng Nen-xơn Man-đê-la đã trở thành nguồn cảm hứng, nguồn động viên to lớn đối với nhân dân các nước đang đấu tranh vì sự nghiệp tự do, độc lập dân tộc. Người ta vẫn còn nhớ, từng có một nguyên thủ quốc gia ca ngợi Nen-xơn Man-đê-la là nhà lãnh đạo chỉ lối cho những người chiến đấu vì công bằng xã hội và hòa bình trên thế giới. Và nhân dân Pa-le-xtin, một dân tộc kiên cường đấu tranh cho độc lập và tự do, đến nay vẫn luôn ghi nhớ câu nói nổi tiếng của ông, đó là: “Chúng tôi biết quá rõ rằng tự do của chúng tôi sẽ không hoàn thiện nếu người Pa-le-xtin không có sự tự do”.

Tinh thần chiến đấu bất diệt của Nen-xơn Man-đê-la vẫn tiếp tục ngay cả khi ông không còn tham gia chính trường. Xuất phát từ tấm lòng bác ái, yêu thương con người, người chiến sĩ Nen-xơn Man-đê-la lại tiếp tục dấn thân vào các "cuộc chiến" khác. Đó là cuộc chiến vì người nghèo và trẻ em khó khăn, là cuộc chiến chống lại đại dịch HIV/AIDS và trên hết, ông vẫn có nhiều đóng góp tích cực khi tham gia các tổ chức vì quyền con người. Với uy tín và ảnh hưởng của mình, biểu tượng của đoàn kết dân tộc, hòa bình và hòa giải Nen-xơn Man-đe-la cũng được mời tham gia vào quá trình đàm phán hòa bình ở Cộng hòa Dân chủ Công-gô, Bu-run-đi và các nước châu Phi khác.

Có thể nói, nhà lãnh đạo Nen-xơn Man-đê-la đã dành trọn đời mình cho cuộc đấu tranh chung của nhân loại nhằm xây dựng thế giới ngày một tốt đẹp hơn. Ông đã trở thành người anh hùng trong trái tim của biết bao con người, thậm chí còn là nguồn động lực để mọi người vươn tới những lý tưởng cao đẹp. Điển hình là thế giới đã có một Mẹ Tê-rê-xa (Teresa) - nữ tu sĩ được truyền cảm hứng từ người anh hùng của mình, khi còn trẻ đã xuống đường tuần hành chống lại nạn phân biệt chủng tộc. Noi gương Nen-xơn Man-đê-la, sau này bà trở thành Mẹ Tê-rê-xa của những người nghèo, dành cả cuộc đời cho công việc từ thiện, nhân đạo.

Nhân cách và tấm gương Nen-xơn Man-đê-la đã và đang tạo ra sức lan tỏa rộng khắp. Từng có một “Đại học Man-đê-la” trong nhà tù trên đảo Rốp-ben, nơi ông bị giam giữ suốt hơn 2 thập kỷ và đã xây dựng nên một "hệ thống trường học" về ý chí đấu tranh và tình yêu thương nhân loại. Có cả con phố đầu tiên mang tên ông khi ông vẫn đang trong cảnh lao tù. Và ngay cả khi ông đã từ giã chính trường, trên thế giới vẫn có hàng trăm con đường, quảng trường, trường học mang tên ông. Nhiều tác phẩm văn học, nghệ thuật, âm nhạc của các tác giả nổi tiếng trên thế giới đều được khơi nguồn cảm hứng từ Nen-xơn Man-đê-la.

Nhằm tôn vinh những đóng góp vĩ đại của ông trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, xóa bỏ chủ nghĩa phân biệt chủng tộc, đấu tranh vì nhân quyền và hòa hợp dân tộc, năm 2009, LHQ đã quyết định lấy ngày 18-7 hằng năm là “Ngày quốc tế Nen-xơn Man-đê-la”. Hằng năm, đông đảo các tổ chức và cá nhân trên thế giới đã hưởng ứng phong trào do LHQ phát động dành ít nhất 67 phút trong ngày này để giúp đỡ những người khó khăn trong cộng đồng, như một hành động ghi nhận công lao to lớn mà vị lãnh tụ Nen-xơn Man-đê-la đã cống hiến cho đất nước Nam Phi trong suốt 67 năm của cuộc đời (tính từ khi ông bắt đầu tham gia phong trào đấu tranh vì tự do đến khi ông từ giã chính trường).

Sự kiện ý nghĩa được tổ chức hằng năm này chính là một lời nhắc nhở mang tính thời sự đối với cộng đồng quốc tế về tính cấp thiết của vấn đề bảo đảm bình đẳng xã hội, thực thi công lý và việc thực hiện các mục tiêu hòa bình thông qua đối thoại. Lễ kỷ niệm cũng là lời kêu gọi cộng đồng quốc tế hãy chung tay hành động vì một thế giới tốt đẹp hơn.

Nhà lãnh đạo Nen-xơn Man-đê-la ra đi để lại nỗi tiếc thương vô hạn trong lòng người dân Nam Phi và nhân dân yêu chuộng hòa bình trên thế giới. Mọi người sẽ nhớ mãi nụ cười đầy sức lôi cuốn, tượng trưng cho chiến thắng của tự do và công lý của người chiến sĩ tiên phong cho hòa bình Nen-xơn Man-đê-la. Xin nhắc tuyên bố của Ngoại trưởng Mỹ Giôn Ke-ri dành ca tụng ông: “Hành trình dài trên đôi chân đi tới tự do” của Madiba (tên gọi thân mật của lãnh tụ Nen-xơn Man-đê-la) mang lại những ý nghĩa mới về can đảm, nhân cách, tha thứ và nhân phẩm. Giờ đây hành trình dài của ông đã kết thúc, song tấm gương của ông đối với toàn nhân loại sẽ sống mãi”./.

Mỹ Hạnh (QĐND)