Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV, tiếp tục phiên thảo luận ở hội trường về dự án Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, sáng 24/11, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thắng phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu.
Tại phiên họp, Bộ trưởng
Nguyễn Văn Thắng cho biết, Bộ Giao thông Vận tải nghiêm túc tiếp thu ý
kiến xác đáng để chỉnh lý hoàn thiện hồ sơ dự án Luật. Về vấn đề chung
như nội hàm phạm vi điều chỉnh, Bộ sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ
Công an để rà soát, chỉnh lý dự án Luật đường bộ và dự án Luật Trật tự,
an toàn giao thông đường bộ nhằm bảo đảm tính thống nhất, không trùng
lặp và thuận lợi trong áp dụng pháp luật.
Về quỹ đất dành cho kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ, Bộ trưởng
Nguyễn Văn Thắng cho biết, quy định này được xây dựng, nghiên cứu trên
cơ sở Nghị quyết số 1210/2016/UBTVQH13 về phân loại đô thị, được sửa
đổi, bổ sung bởi Nghị quyết 26/2022/UBTVQH15, để đảm bảo tính khả thi,
dự thảo luật quy định tỷ lệ quỹ đất giao thông đô thị so với đất xây
dựng đô thị đối với xây dựng mới, không áp dụng đối với các đô thị hiện
hữu; đồng thời bổ sung các quy định về khu vực đặc thù để đảm bảo tỷ lệ
quỹ đất theo quy định chung, do yêu cầu phải bảo tồn các khu đô thị cổ,
các khu đô thị nằm ở vùng núi, biên giới hải đảo, điều kiện mặt bằng rất
khó khăn.
Đối với nguồn tài chính để đầu tư xây dựng, quản lý, vận hành khai thác
và bảo trì kết cấu hạ tầng đường bộ, có ý kiến đề nghị đánh giá sự cần
thiết bổ sung phí sử dụng đường cao tốc bên cạnh phí sử dụng đường bộ
qua đầu phương tiện. Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải cho biết, thực hiện
chủ trương của Quốc hội tại Nghị quyết phê duyệt đầu tư các tuyến đường
cao tốc, Bộ đã triển khai nghiên cứu phương án thu trên các tuyến đường
cao tốc do nhà nước đầu tư, phân tích đánh giá tác động trong trường
hợp phát sinh thu phí và không thu phí đối với các tuyến đường cao tốc
do nhà nước đầu tư.
Để đảm bảo sự phù hợp giữa mức phí đóng góp và chất lượng dịch vụ được
hưởng của người sử dụng, căn cứ trên nguyên tắc người sử dụng dịch vụ có
chất lượng cao hơn, phải trả chi phí cao hơn và người sử dụng có quyền
lựa chọn tuyến song hành, dự thảo Luật đã bổ sung quy định này. Mức thu
sẽ được xác định theo từng tuyến cao tốc đảm bảo phù hợp với điều kiện
khai thác từng khu vực, phù hợp với chất lượng dịch vụ, đảm bảo hoàn vốn
đầu tư của nhà nước để tái đầu tư cơ sở hạ tầng cũng như chi phí hàng
năm, cân đối lợi ích của người dân và nhà nước.
"Hiện nay, thu phí qua đầu phương tiện chỉ mới đáp ứng 35-40% nhu cầu
bảo trì. Cho nên, nếu hệ thống đường cao tốc được xây dựng, hoàn thiện
mà không thu thì khoản kinh phí bảo trì rất khổng lồ, sẽ rất khó khăn",
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nói.
Đối với quy định chung đối với đường cao tốc, Bộ trưởng Bộ Giao thông
Vận tải cho biết, dự thảo Luật đã quy định việc đầu tư đường cao tốc
phải đồng bộ cũng như việc phân kỳ đầu tư đường cao tốc. Các yêu cầu cụ
thể với đường cao tốc phân kỳ đầu tư sẽ được Bộ Giao thông Vận tải
nghiên cứu, quy định tại Quy chuẩn quốc gia về thiết kế đường cao tốc để
triển khai thực hiện.
Về đầu tư xây dựng, phát triển đường cao tốc,
Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải cho biết, từ thực tiễn đầu tư kết cấu hạ
tầng giao thông cho thấy, giải phóng mặt bằng luôn là nội dung phức
tạp, là nguyên nhân dẫn đến khiếu kiện, chậm tiến độ, đội vốn đầu tư.
Bên cạnh đó, chính sách, đơn giá bồi thường luôn được điều chỉnh, nếu
chỉ giải phóng mặt bằng với quy mô phân kỳ, địa phương rất khó quản lý
phần diện tích còn lại chưa giải phóng. Hơn nữa, việc thực hiện giải
phóng mặt bằng bổ sung khi mở rộng lên quy hoạch phức tạp; kinh phí sẽ
lớn hơn rất nhiều so với giải phóng mặt bằng thực hiện một lần.
Trưởng ngành Giao thông Vận tải nêu rõ, đối với đường cao tốc phải đầu
tư hệ thống đường gom, đường bên. Đường gom phải được xây dựng ngoài
phạm vi đất dành cho cao tốc nên không thể quản lý phần diện tích đất
nằm xen kẹt giữa đường gom và đường cao tốc. Rút kinh nghiệm từ những
vướng mắc trong thực tiễn, tại Nghị quyết về chủ trương đầu tư một số
dựu án đường cao tốc, Quốc hội đã quy định việc giải phóng mặt bằng thực
hiện một lần theo quy mô, quy hoạch. Như vậy, việc thực hiện giải phóng
mặt bằng luôn theo quy mô. quy hoạch vừa là chính sách nhằm phát triển
đường cao tốc; vừa là chính sách đã được thực hiện, tổng hợp kinh nghiệm
trong thời gian qua.
Về vận tải đường bộ, Bộ trưởng cho biết, dự thảo Luật Đường bộ quy định,
ứng dụng phần mềm, hỗ trợ kết nối vận tải bằng ô tô là dịch vụ hỗ trợ
vận tải đường bộ không phải là hoạt động kinh doanh vận tải. Chỉ trong
trường hợp tổ chức, cá nhân cũng cấp dịch vụ phần mềm kết nối hỗ trợ vận
tải bằng xe ô tô, thực hiện ít nhất một trong các công đoạn điều hành
phương tiện và lái xe hoặc quyết định giá cước vận tải để vận chuyển
hành khách, hàng hóa trên đường bộ nhằm mục đích sinh lợi thì mới xác
định là hoạt động kinh doanh vận tải.
TTXVN