- Thực sự thì tôi không có thời gian và hứng thú để xếp hạng những nhiệm vụ mà ngành giao thông đã thực hiện, trong đó có nhiều việc được dư luận đánh giá là ấn tượng và chưa từng có. Hãy ở vào vị trí của tôi, bạn sẽ hiểu và thông cảm. Việc này chưa xong, sự kiện này còn đang nóng thì đã có việc khác, sự kiện khác phải quan tâm. Nó giống như một vòng quay không có điểm dừng.

Vì thế nếu cần phải lấy một vài ví dụ tiêu biểu, bản thân tôi cũng phải cân nhắc rất nhiều. Những thay đổi của ngành đường sắt là rất ngoạn mục, xét trong bối cảnh kinh tế đất nước năm qua còn nhiều khó khăn và xét cả về lịch sử tồn tại của nó. Bản thân tôi cũng thở phào khi những lời khen của hành khách với ngành đường sắt đã xuất hiện ngày một nhiều.

Hay như lĩnh vực đăng kiểm phương tiện, dưới sức ép phải thay đổi để tồn tại, đã mạnh mẽ làm một cuộc lột xác toàn diện. Trước đây lĩnh vực này có rất nhiều tiêu cực. Những chuyện rất đáng xấu hổ diễn ra hàng ngày, ở nhiều trạm đăng kiểm, ngay trước mắt mọi người. Nhưng như chính dư luận phản ánh, công tác đăng kiểm đang dần đi vào quy củ với quá trình minh bạch hóa kết hợp với xử lý nghiêm khắc những cán bộ sai phạm.

Hàng loạt công trình giao thông quan trọng hoàn thành vượt tiến độ và đi vào khai thác hiệu quả trong năm qua mà mọi người dân đều biết, cũng có thể coi là điểm sáng của ngành. Vấn nạn chậm tiến độ, đầu tư dàn trải, gây ô nhiễm môi trường… đang dần biến mất tại hàng trăm công trình giao thông trên toàn quốc. Chính điều đó đã góp phần kéo chậm lại sự gia tăng của tai nạn giao thông, từ hơn 13.000 người chết mỗi năm và có xu hướng tăng dần theo từng năm, thì vài ba năm nay xu hướng đã đảo ngược, lần đầu tiên xuống dưới 9.000 người trong năm 2014.

Những cố gắng cải cách hành chính của toàn ngành, từ công tác rà soát hệ thống văn bản, đơn giản hóa thủ tục, cải tiến công tác đấu thầu theo hướng minh bạch, sát hạch và cấp giấy phép lái xe, thi tuyển cán bộ… đến thay đổi tác phong lãnh đạo theo hướng quy trách nhiệm cá nhân, duy trì mạnh kỷ cương phép nước… là một cố gắng rất lớn của chúng tôi.

Nếu chỉ riêng sự quyết liệt của ngành giao thông, nếu chỉ bằng nỗ lực của một số cá nhân, thì tôi khẳng định sẽ không bao giờ có được sự chuyển biến nêu trên. Có lẽ sự thay đổi về tư duy, cung cách làm việc, tinh thần đoàn kết của hầu hết cán bộ, công nhân viên dưới quyền tôi quản lý, phản ánh chất lượng con người trong Bộ Giao thông Vận tải thực sự đã được nâng lên, chính là điều mà tôi thấy ấn tượng nhất.

- Ông chịu áp lực gì khi thực hiện nhiệm vụ của người đứng đầu ngành giao thông?

- Chúng tôi chịu trách nhiệm rất lớn trước Đảng, Nhà nước, Quốc hội và nhân dân về việc phải xây dựng được một hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông hiện đại, tương xứng với tầm vóc và địa vị của một nước công nghiệp. Mục tiêu này đã được Đảng xác định cụ thể về thời gian là vào năm 2020. Mọi người đều biết, hệ thống hạ tầng luôn phải đi trước mở đường, tạo động lực và cảm hứng cho sự phát triển. Vì thế, quỹ thời gian của chúng tôi luôn ở mức nghiệt ngã. Chúng tôi không được phép lãng phí thì giờ vào những việc thiếu hiệu quả. Chỉ cần bỏ lỡ một cơ hội, chỉ cần thiếu quyết tâm trong một vấn đề nào đó, chỉ cần mải mê bàn cãi, dây dưa trách nhiệm… là tụt lại ngay tức khắc. 

Với những mục tiêu mà chúng tôi cam kết, trong điều kiện cụ thể của đất nước thiếu trầm trọng về nguồn lực đầu tư, rõ ràng chúng tôi chỉ có một lựa chọn là quyết liệt trong thực hiện nhiệm vụ, với quyết tâm đổi mới cao nhất để đạt hiệu quả tối ưu khi thực hiện bất cứ công việc nào.

Tôi là người trưởng thành qua thực tế đời sống và thấm thía bài học nhân cách quan trọng là không bao giờ được phép quên những gì mình đã hứa với người khác. Lời hứa của tôi trước Quốc hội khi nhậm chức Bộ trưởng Giao thông Vận tải luôn nhắc tôi rằng, phía sau lưng mình không còn bất cứ khoảng trống nào để lùi.

- Được người dân nhận xét là Bộ trưởng có nhiều hành động quyết liệt, ông suy nghĩ như thế nào về trách nhiệm người đứng đầu?

- Định nghĩa một cách đơn giản thì người đứng đầu là người điều hành và chịu trách nhiệm cao nhất, trách nhiệm cuối cùng về bất cứ công việc gì được tiến hành bởi tập thể mà mình lãnh đạo. Người đứng đầu không có quyền đổ lỗi cho bất cứ cấp dưới nào khi để xảy ra tiêu cực; không được khoan nhượng với sự trì trệ, lười biếng, tham nhũng, vô tổ chức, lợi dụng chức vụ để trục lợi, tình trạng các bộ phận bắt tay rút ruột ngân sách… Vì thế, vai trò lớn nhất của người đứng đầu trong cơ chế phân cấp quyền lực hiện nay, chính là làm cho mọi cấp dưới của mình hiểu được trách nhiệm cá nhân của họ trước tập thể và trước luật pháp.

Tuy nhiên, những gì xảy ra trong thực tế luôn phức tạp, khó diễn đạt hơn rất nhiều. Bằng kinh nghiệm của mình qua các cương vị lãnh đạo, tôi rút ra một điều tâm đắc rằng: Người đứng đầu phải có khả năng làm hạt nhân đoàn kết, tập trung sức mạnh cho cái tập thể mà anh ta lãnh đạo. Vẫn ngần ấy con người, vẫn ngần ấy nguồn lực nhưng dưới sự điều hành của người này thì có thể làm những việc rời non lấp biển, trong khi trao quyền lực ấy cho người khác thì chỉ tạo ra một hỗn hợp những sức mạnh triệt tiêu nhau, làm tan rã mọi thiện chí và khát vọng. Những tập thể mạnh, kỷ luật chặt chẽ, cũng là những tập thể biết chia sẻ trách nhiệm và đề cao lòng tự trọng. Không cần phải mất công cũng có thể khẳng định, người đứng đầu của cái tập thể ấy là người công bằng và rành mạch, nghiêm khắc và độ lượng, hòa đồng và tôn trọng nguyên tắc. Nếu ai đó không thể dung nạp được những yếu tố ấy thì đã bị đặt sai chỗ. 

Bộ trưởng Thăng kiểm tra công trình cầu Nhật Tân. Ảnh: Đ.Loan

- Bộ trưởng có tâm tư gì muốn gửi người dân cả nước nhân dịp năm mới?

- Do tính bức thiết với đời sống và cũng còn nhiều nguyên nhân mang tính lịch sử mà vấn đề nào gắn với giao thông cũng nhanh chóng thu hút mối quan tâm lớn của dư luận. Điều đó đôi khi khiến mọi người hiểu lầm về bản chất của vấn đề, đưa ra những nhận định chưa thật khách quan. Tuy nhiên, mặt tích cực của hiện tượng ấy là nhờ thế mà chúng tôi phải tự khắt khe với mình hơn trong mọi việc. Mặc dù được dư luận khen ngợi, nhưng chúng tôi chưa bao giờ hài lòng với mức độ hoàn thành nhiệm vụ của mình. Bản thân tôi vẫn thường trực một nỗi lo lắng cho những công việc sắp tới. Bởi vì so với những dự định do chúng tôi đặt ra thì kết quả đạt được mới chỉ là một phần, vẫn còn rất nhiều việc phải làm.

Nhân dịp đầu năm mới, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn trước sự giám sát thường xuyên của nhân dân với mọi hoạt động của Bộ Giao thông Vận tải. Điều đó giúp chúng tôi phải tự soi xét mình ở mọi lúc mọi nơi, trong mọi việc làm và không ngừng phấn đấu để hoàn thiện hơn. Chúc cho đất nước của chúng ta phồn vinh và bền vững.

 Đoàn Loan/Vnexpress  (thực hiện)