Xác định báo chí đa phương tiện là xu hướng phát triển tất yếu của truyền thông
hiện đại, nhưng làm thế nào để đào tạo đội ngũ nhà báo đáp ứng yêu cầu này là
một câu hỏi lớn.
Những vấn đề liên quan như, thế nào là báo chí đa phương tiện, phóng viên sẽ
phải trang bị cho mình những gì để đáp ứng yêu cầu này, chương trình đào tạo ở
các trường báo chí ra sao… đã được các chuyên gia đưa ra thảo luận tại Hội thảo
Bồi dưỡng các kỹ năng cho người làm báo đa phương tiện.
Hội thảo do Học
viện Chính trị-Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức sáng nay, ngày
22/10/2013, tại Hà Nội.
Xu hướng tất yếu
Phát
biểu đề dẫn hội thảo, phó giáo sư, tiến sỹ Hoàng Anh cho rằng loại hình báo chí
mà thông tin được truyền tải mang tính chất đơn nhất, công chúng chỉ có thể được
tiếp cận thông tin bằng cách đọc, nghe hoặc xem đã bị phá vỡ với phương thức
truyền thông tích hợp: khi chuyển tải một nội dung thông tin lên các website,
người ta có thể vừa thể hiện bằng chữ viết, hình ảnh, âm thanh.
Đó là
phương thức truyền tải thông tin đặc thù của hình thức truyền thông mới thời đại
công nghệ số với những kết nối toàn cầu: báo chí đa phương tiện.
Với ưu
thế nổi trội của công nghệ tích hợp và đa ngôn ngữ, báo chí đa phương tiện cho
phép công chúng được tiếp nhận thông tin bằng cách thỏa mãn các giác quan khác
nhau, tạo nên hiệu ứng tương tác mạnh mẽ nhất so với các loại hình truyền thông
truyền thông.
“Chính vì vậy, chỉ trong một thời gian hình thành và phát
triển ngắn, báo chí đa phương tiện đã có một vị trí khá vững chắc và khẳng định
sẽ là xu hướng phát triển về mặt phương thức truyền thông cả trong hiện tại và
tương lai,” phó giáo sư Hoàng Anh nhận định.
Còn theo phó giáo sư, tiến
sỹ Đinh Thị Thúy Hằng, Trưởng khoa Quan hệ công chúng và quảng cáo, Học viện Báo
chí và Tuyên truyền, các chuyên gia về truyền thông trên thế giới đều nhất trí
rằng sự hội tụ truyền thông về góc độ phương tiện truyền thông mở ra sự phân
phối truyền thông dễ dàng và thuận tiện, từ một nội dung sẽ có thể đến được công
chúng của nhiều loại hình báo chí.
“Chính vì vậy, phát triển báo chí đa
phương tiện sẽ là một hoạt động kinh doanh trong tương lai của các công ty
truyền thông,” phó giáo sư Đinh Thị Thúy Hằng nói.
Cấu trúc lại
chuyên ngành
Truyền thông đa phương tiện là tất yếu, điều đó
cũng đồng nghĩa với việc người làm báo cũng sẽ phải đa năng.
Theo tiến
sỹ Nguyễn Thành Lợi, Phó Giám đốc Thường trực Trung tâm Bồi dưỡng nghiệp vụ báo
chí, Hội Nhà báo Việt Nam, nhà báo đa phương tiện không những cần phải biết sử
dụng hình ảnh, video mà còn cần đáp ứng rất nhiều yêu cầu khác như biết thu hút
sự hợp tác của công chúng, biết lọc thông tin, biết phân tích và trình bày các
dữ liệu, biết sử dụng mạng xã hội để tương tác với công chúng, biết ứng dụng các
sản phẩm kỹ thuật số, biết nghiên cứu công chúng.
Tuy nhiên, để đáp ứng
được yêu cầu này là một thách thức rất lớn, nhất là khi ngay cả các trường đại
học, học viện báo chí cũng mới bắt đầu loay hoay vào cuộc.
Từ trải nghiệm
thực tế bản thân, thạc sỹ Nguyễn Thị Mai Hồng, Đài Tiếng nói Việt Nam cho biết,
đội ngũ phóng viên hiện nay có thể đáp ứng được phần nào các yêu cầu của báo chí
đa phương tiện, nhưng khó đạt chuẩn.
“Là người có hàng chục năm trong
nghề, cũng đi viết bài, ghi âm, chụp ảnh nhưng tôi thấy cái khó là làm loại hình
báo chí nào phải có tư duy, kỹ năng của loại hình báo chí đó mới hiệu quả,” thạc
sỹ Mai Hồng nói.
Cụ thể, theo thạc sỹ Mai Hồng, làm truyền hình phải biết
chọn góc quay, biết dựng, biết chọn nhạc nền; làm báo điện tử phải biết cách
giật tít; báo ảnh phải biết chọn góc chụp, căn chỉnh ánh sáng… mới có bức ảnh
đẹp. Vì thế, phóng viên cần được bồi dưỡng các kỹ năng.
Một khó khăn khác
là để làm đa năng hiệu quả thì phóng viên phải được trang bị máy móc, trang
thiết bị hiện đại. Đây là khoản đầu tư không hề nhỏ vì để có thiết bị đạt yêu
cầu là khá đắt đỏ.
Chia sẻ vấn đề này, thạc sỹ Vũ Thế Cường cho rằng
phóng viên hiện nay tư duy về truyền thông đa phương tiện chưa thật đầy đủ, kỹ
năng chưa đáp ứng được yêu cầu.
Nhưng điều này cũng khó tránh khỏi khi
ngay cả “cỗ máy cái” đào tạo ra phóng viên là các trường đại học, học viện vẫn
còn rất bỡ ngỡ với loại hình báo chí mới này.
Năm 2013 là năm đầu tiên
Học viện Báo chí và Tuyên truyền mở lớp đào tạo truyền thông đa phương tiện. Tuy
nhiên, chương trình đào tạo sẽ cần những nội dung nào vẫn là vấn đề các giảng
viên trong trường còn bàn luận. Liệu đây có phải là sự tập hợp mô hình thu nhỏ
của các khoa với việc dạy sinh viên biết viết, biết quay, biết chụp? Khi phóng
viên cần đa năng thì giảng viên có phải đa năng, hay chỉ cần biết và giảng dạy
một loại hình báo chí như hiện nay?...
Trước các ý kiến này, phó giáo sư,
tiến sỹ Nguyễn Thế Thảo, Phó Giám đốc Học viện Chính trị-Hành chính quốc gia Hồ
Chí Minh cho rằng có thể cần cấu trúc lại các chuyên ngành trong đào tạo khi đã
có tương tác giữa các loại hình báo chí, cấu trúc lại chương trình giáo dục cho
phù hợp giữa chuyên ngành và đào tạo đa ngành. Giảng viên có thể không giỏi tất
cả nhưng phải biết tất cả các chuyên ngành và sâu một chuyên ngành
Bên
cạnh đó, phó giáo sư Nguyễn Thế Thảo cũng cho rằng trong thời gian tới, Học viện
Báo chí và Tuyên truyền cần chú ý đào tạo các cán bộ quản lý báo chí, tránh tình
trạng người quản lý lại không phải là một nhà báo. “Nhà quản lý báo chí dứt
khoát phải là một chuyên gia báo chí và phải hiểu về công nghệ,” ông Thảo
nói../.
Phạm Mai
(Vietnam+)