* PV: Thưa đồng chí, công tác tuyên giáo - một bộ phận cấu thành của công tác Đảng luôn khẳng định được vai trò và sự đóng góp quan trọng trong những công việc chung của đất nước. Đồng chí có thể nêu một vài suy nghĩ, cảm nhận về công tác tuyên giáo trong bối cảnh hiện nay?

- Đồng chí VÕ VĂN PHUÔNG: Tôi cho rằng, công tác tuyên giáo là một công việc khó, có tính thử thách nhưng vì thế mà thú vị và hấp dẫn. Trong bối cảnh hiện nay, xu thế toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế ngày càng trở nên sâu rộng; khoa học công nghệ phát triển như vũ bão đưa thế giới vào kỷ nguyên 4.0 với nhiều thuận lợi và cũng đặt ra nhiều thách thức gay gắt. Thông qua mạng xã hội, truyền thông đa phương tiện, đa nền tảng… cách thức con người tương tác, chia sẻ thông tin đã có những biến đổi sâu sắc, tác động mạnh mẽ đến mọi phương diện của đời sống chính trị - xã hội.
Trong quá trình phát triển hiện nay nảy sinh nhiều trở lực, khó khăn, thách thức, có những thách thức chung mang tính toàn cầu, có những thách thức riêng mang tính quốc gia, dân tộc. Bên cạnh đó, trình độ dân trí ngày càng cao, dân chủ hóa xã hội ngày càng rộng rãi… đặt ra những yêu cầu, đòi hỏi cao hơn, gắt gao hơn đối với công tác tuyên giáo.
Có thể nói, chưa bao giờ công tác tuyên giáo tham gia “xung kích” trên nhiều “mặt trận” để giải quyết nhiều vấn đề mới, “nóng” nảy sinh trong thực tiễn như vậy. Nhiều vấn đề lý luận còn chưa có sự giải quyết thấu đáo; nhiều vấn đề tư tưởng, tâm trạng xã hội đòi hỏi phải tiếp xúc nhiều hơn, lắng nghe nhiều hơn, trao đổi sâu hơn, nghiên cứu, phân tích, dự báo nhanh hơn; nhiều luận điệu sai trái, thù địch cần đấu tranh quyết liệt và hiệu quả hơn. Vì thế, hơn lúc nào hết, thông tin phải chuẩn mực, kịp thời và sắc bén để thuyết phục, định hướng dư luận, ổn định tư tưởng, tạo sự đồng thuận xã hội, góp phần vào công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước.
Chính vì vậy, công tác tuyên giáo là phức hợp của rất nhiều thao tác công việc mà để làm tốt, làm hay là rất khó, có tính thách thức. Vượt qua được những khó khăn, thách thức ấy cũng là một hấp dẫn. Điều đó đòi hỏi mỗi một cán bộ tuyên giáo, vừa phải biết sâu về một vấn đề, lĩnh vực cụ thể, lại vừa phải bao quát được mọi vấn đề của đời sống, luôn theo sát mọi sự kiện chính trị - xã hội, có nhãn quan nhạy bén, có tư duy tổng hợp, phân tích, có năng lực xử lý tình huống, phải nói và viết tốt… Trong phương pháp phải luôn có những cách làm mới, sáng tạo, thiết thực, đáp ứng đòi hỏi của thực tiễn, luôn đi trước, đi cùng, đi sau sự kiện… Theo tôi thấy, đó là những “cơ hội công việc” để phát triển các kỹ năng cá nhân, từ đó nâng tầm của mình lên.
Tất nhiên, điều đó chỉ có thể có được khi nắm chắc lý luận, được tôi luyện trong công việc, thực tiễn với một tinh thần không ngừng học hỏi, tích cực tiếp thu, liên tục trau dồi, bồi đắp kỹ năng, tri thức mỗi ngày.
Có điều, đôi khi nhìn vào công tác tuyên giáo thấy hơi buồn tẻ, thấy chậm chạp, thấy trì trệ, một phần là do bản thân những cá nhân chưa nhận thức đúng về việc của mình, chưa làm bằng tâm huyết và trách nhiệm, chưa phát huy hết vai trò, chức năng của ngành mình, cho nên chưa nhìn thấy cái hay của nghề tuyên giáo cũng như chưa biết cách tận dụng cái hay đó để làm cho cá nhân mình giỏi hơn mà thôi.
Rồi có nơi, nhận thức của các cấp ủy về công tác tuyên giáo còn chưa coi trọng, dẫn đến các tổ chức, cơ quan, đơn vị khác cũng xem nhẹ. Mà khi đã xem nhẹ thì phối hợp hời hợt, từ đó xử lý công việc chung sẽ kém hiệu quả.

* PV: Đồng chí có thể nói rõ hơn về vấn đề nhận thức của cấp ủy đối với công tác tuyên giáo?
 - Đồng chí VÕ VĂN PHUÔNG: Lâu nay vẫn còn tư duy cho rằng công tác tuyên giáo chỉ do tuyên giáo làm. Vì thế, một số cấp ủy đảng chưa coi công tác chính trị tư tưởng là nhiệm vụ hàng đầu, đi đầu trong công tác xây dựng Đảng; có nơi, có lúc còn “khoán trắng” cho ngành Tuyên giáo. Nghĩ vậy là không đúng. Công tác tuyên giáo là công việc mà cả hệ thống chính trị đều phải làm. Bởi vì, trong công tác tuyên giáo, công tác tư tưởng là nội dung rất quan trọng. Mà công tác tư tưởng là công tác của cấp ủy. Ở đâu có tổ chức đảng thì ở đó có công tác tư tưởng. Nói rộng hơn, mỗi tổ chức chính trị - xã hội đều cần có tổ chức, bộ phận làm cho thật tốt công tác tuyên giáo. Như vậy, công tác tuyên giáo là công cụ của cấp ủy. Cấp ủy quan tâm, tạo điều kiện, sử dụng công cụ hiệu quả thì công tác tư tưởng, công tác tham mưu của tuyên giáo tốt. Đồng thời, công tác tuyên giáo được quan tâm, được tạo điều kiện tốt, hoạt động hiệu quả thì cũng tác động ngược trở lại, là công cụ đắc lực của cấp ủy.
Vậy, cấp ủy phải làm những gì? Đó là định hướng chính trị cho hoạt động tuyên giáo, là lựa chọn cán bộ làm công tác tuyên giáo; là kiểm tra, là tạo điều kiện, thiết lập sự phối hợp giữa các lực lượng cho công tác tuyên giáo hoạt động.
Ngay như vấn đề khoa giáo trong Đảng, vẫn còn những nhận thức chưa thống nhất, có nơi thì xem nhẹ vai trò khoa giáo, có nơi chưa hiểu đúng về chức năng của công tác khoa giáo trong Đảng cho nên khi triển khai công tác này rất hời hợt, mờ nhạt. Lĩnh vực khoa giáo là lĩnh vực ngày càng trở thành những vấn đề cốt lõi trong phát triển, gắn trực tiếp, mật thiết với đời sống nhân dân, với con người, nguồn lực xã hội, cho nên Đảng không thể buông vai trò chỉ đạo, lãnh đạo, định hướng khoa giáo Đảng. Đó là những yếu tố sinh thành nội lực như: nguồn nhân lực, dân trí, sức khỏe nhân dân, kinh tế tri thức, khoa học công nghệ, môi trường... Tưởng như là rất chuyên môn, kỹ thuật nhưng lại rất nhiều tính chính trị cần phải có sự định hướng, đòi hỏi phải có sự tham mưu đường lối cho Đảng về các mặt này. Tham mưu ấy phải dựa trên hiểu biết về con người, vì con người, gắn với việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng. Cụ thể hơn, công tác khoa giáo trong Đảng có mấy chức năng, đó là tham mưu cho Đảng định hướng chính trị trong hoạt động khoa giáo; là triển khai, kiểm tra hoạt động của công tác khoa giáo; là bố trí sử dụng cán bộ làm công tác khoa giáo; là nắm bắt những vấn đề tư tưởng của cán bộ, nhân dân về chính sách khoa giáo, những vấn đề phát sinh trong thực tiễn để có những điều chỉnh… Nhận thức được tầm quan trọng của công tác khoa giáo trong Đảng sẽ thúc đẩy việc tham mưu cho cấp ủy xây dựng chương trình hành động của địa phương, hướng dẫn, thực hiện và kiểm tra các nghị quyết, chỉ thị, giúp lãnh đạo, chỉ đạo, xây dựng tiềm lực quốc gia gắn với nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng.
Quá trình sơ kết, tổng kết các văn bản của Đảng cho thấy, nguyên nhân đầu tiên của những hạn chế trong thực hiện nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Trung ương lại là do một số cấp ủy đảng, người đứng đầu một số cơ quan, đơn vị chưa thực sự nhận thức đúng về vai trò và vị trí của công tác tuyên giáo, còn thiếu sâu sát trong lãnh đạo, chỉ đạo công tác tư tưởng, nhất là chưa nhận thức và có quyết sách phù hợp trong lãnh đạo, chỉ đạo công tác văn hóa và các lĩnh vực khoa giáo. Tôi nghĩ điều này cần nhanh chóng khắc phục, nhận thức và hành động cho đúng hơn, đủ hơn.
* PV: Đổi mới nội dung, phương thức công tác tuyên giáo là nhiệm vụ của ngành trong những năm qua. Nhìn lại năm 2017, thực hiện đổi mới nội dung, phương thức đã đem lại cho công tác tuyên giáo những dấu ấn gì thưa đồng chí?
- Đồng chí VÕ VĂN PHUÔNG: Đổi mới là nhiệm vụ của ngành Tuyên giáo trong những năm qua. Đồng chí Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương hiện nay cũng rất tâm huyết và đã có nhiều chỉ đạo trong đổi mới nội dung, phương thức hoạt động. Việc đổi mới được toàn ngành đồng thuận, đang tiếp tục tạo ra sự chuyển động trong công tác tuyên giáo.
Năm 2017, trên nhiều lĩnh vực, phương diện, công tác tuyên giáo đã chủ động hơn, nhanh hơn, bám sát thực tiễn hơn, từ đó, hiệu quả và thuyết phục hơn. Nắm bắt thông tin, vụ việc phức tạp, nhạy cảm nhạy bén hơn; nhận phản hồi và tương tác giữa các lực lượng trong và ngoài ngành Tuyên giáo tích cực hơn, kịp thời hơn. Từ đó, tham mưu sát hợp hơn, giúp các cấp ủy trong lãnh đạo, chỉ đạo, định hướng dư luận, đấu tranh phản bác các thông tin xấu, độc, tạo sự nhất trí cao trong Đảng và đồng thuận trong xã hội.
Hệ thống tuyên giáo đã cho thấy vai trò nòng cốt trong tham mưu, giúp việc cấp ủy lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện việc học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII, góp phần xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, nâng cao ý thức trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong rèn luyện đạo đức cách mạng.
Các đề án Bộ Chính trị, Ban Bí thư giao và các đề án sơ kết, tổng kết các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng theo chương trình, kế hoạch đã được thực hiện đúng tiến độ đi đôi với bảo đảm chất lượng. Nhiều đề án tham mưu được xác định là những vấn đề có nội dung khó, có tầm quan trọng đặc biệt, là những chủ trương lớn của Đảng để lãnh đạo, chỉ đạo về lĩnh vực tư tưởng trong tình hình mới.
Đáng chú ý là, Ban Tuyên giáo Trung ương đã chủ động, kịp thời xây dựng một số báo cáo nhanh về tình hình dư luận xã hội nổi cộm, những vấn đề mới nảy sinh, sự kiện lớn và quan trọng của đất nước được cán bộ, đảng viên và nhân dân quan tâm gửi Bộ Chính trị, Ban Bí thư.
Việc tổ chức, triển khai học tập nghị quyết Trung ương 5, Trung ương 6 diễn ra nhanh hơn, sớm hơn ngay sau khi ban hành Nghị quyết. Thông qua hình thức học trực tuyến, đối tượng học tập đông hơn, một số nơi truyền hình trực tuyến đến cấp xã, phường, tiết kiệm được nhiều thời gian và kinh phí. Những đổi mới trong quán triệt, học tập nghị quyết đó đã nhận được nhiều sự ủng hộ, đồng tình, ghi nhận của cán bộ, đảng viên.
Trong công tác nghiên cứu lý luận, nhiều vấn đề mới được nghiên cứu, từng bước giải quyết các vấn đề trong đấu tranh tư tưởng, lý luận, mở ra hướng mới trong đối thoại dân chủ, thu hẹp khoảng cách bất đồng chính kiến trong tiếp cận lý luận và thực tiễn, cung cấp các luận cứ khoa học và thực tiễn, giúp các cấp ủy trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo.
Công tác đổi mới phương thức lãnh đạo đối với công tác báo chí được chú trọng theo hướng phát huy tinh thần dân chủ, tăng cường tính tương tác, trao đổi, đối thoại, phản biện. Công tác tuyên truyền được thực hiện có chiều sâu trên cả 4 mảng: chính trị, kinh tế - xã hội; an ninh - quốc phòng, đối ngoại. Báo chí ngày càng phản ánh nhiều nội dung tích cực, tăng thêm thời lượng, chuyên mục biểu dương gương người tốt, việc tốt, gương điển hình tiên tiến trong các lĩnh vực, góp phần trong việc định hướng tư tưởng chính trị, dư luận xã hội; đồng thời, tăng cường xử lý những sai phạm trong thông tin vi phạm Luật Báo chí…
Hai năm qua, thực hiện hình thức giao ban Cụm công tác tuyên giáo định kỳ 6 tháng một lần, Ban Tuyên giáo Trung ương cũng đã lắng nghe được nhiều ý kiến từ cơ sở hơn. Qua đó, trao đổi, chia sẻ về mô hình tốt, cách làm hay - là cơ sở thực tiễn để tổng kết, rút kinh nghiệm, nhân rộng. Từ tiếp nhận phản ánh khó khăn, vướng mắc cũng đã kịp thời tháo gỡ, hướng dẫn để các ban tuyên giáo thực hiện nhiệm vụ tốt hơn.
Năm 2017 là năm thứ hai nước ta triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XII của Đảng. Sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị, của người dân và doanh nghiệp đã đem đến những chuyển biến tích cực trong đời sống chính trị - kinh tế - xã hội. Quyết tâm đấu tranh chống tham nhũng, xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh đã nhận được sự hưởng ứng, đồng tình, tin tưởng của các tầng lớp nhân dân. Sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt, linh hoạt của Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương đã đưa nước ta vượt qua những khó khăn, thách thức, tạo xung lực mới cho ổn định chính trị - xã hội và tăng trưởng kinh tế, tăng cường quốc phòng - an ninh, giữ vững chủ quyền đất nước, vị thế quốc gia được nâng lên với nhiều dấu ấn, trong đó có Năm APEC 2017…
Trong những thành tựu đó, công tác tuyên giáo với vai trò là bộ phận cấu thành quan trọng trong hoạt động của Đảng, luôn nằm ở dòng chảy của mọi sự kiện, mọi vận động xã hội cũng đã có sự đóng góp quan trọng và xứng đáng vào những thành tựu chung. Lực lượng tuyên giáo toàn quốc đã có nhiều cố gắng, chủ động, sáng tạo, quyết tâm đổi mới nội dung, phương thức, góp phần cùng cả nước hoàn thành nhiệm vụ chính trị, thực hiện thắng lợi các mục tiêu, chỉ tiêu chiến lược năm 2017.
* PV: Ban Tuyên giáo Trung ương cần có sự điều chỉnh, tháo gỡ như thế nào để thực hiện tốt hơn các nhiệm vụ trong năm 2018 và thời gian tới, thưa đồng chí?
- Đồng chí Võ Văn Phuông: Năm 2018 là năm giữa của nhiệm kỳ, toàn ngành Tuyên giáo tiếp tục bám sát thực tiễn, chủ động tham mưu, tạo sự nhất trí cao trong Đảng, đồng thuận trong xã hội, góp phần giữ vững an ninh tư tưởng, làm nhân tố quan trọng để có môi trường ổn định, hòa bình cho đất nước hoàn thành mục tiêu, chỉ tiêu chiến lược năm bản lề thực hiện Nghị quyết Đại hội XII của Đảng.  Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác tuyên giáo năm 2017, triển khai nhiệm vụ năm 2018 đã có những chỉ đạo cụ thể, trọng tâm.
Tôi cho rằng cái gì tốt thì tiếp tục phát huy, cái gì chưa tốt thì khắc phục, tháo gỡ. Từ tiếp nhận các ý kiến góp ý, kiến nghị, đề xuất của các địa phương, có mấy vấn đề cần lưu ý:
Một là, thẳng thắn nhìn nhận, nỗ lực, cố gắng trong đổi mới, nội dung phương thức công tác tuyên giáo tuy có chuyển biến tích cực, một số mặt đáng khích lệ; tuy nhiên vẫn còn nhiều hạn chế phải vượt qua. Đó là, tính sáng tạo, nhạy bén còn thấp, công tác nắm bắt, dự báo, chỉ đạo, định hướng thông tin, tuyên truyền trong một số tình huống, ở một số mặt còn chậm và lúng túng, nhất là trên mạng xã hội còn hạn chế. Nhiều khi thông tin trên mạng xã hội và ngay trên báo chí chưa chuẩn mực, thiếu nhạy cảm chính trị, thậm chí là do suy thoái về đạo đức nghề nghiệp đã gây ra những hệ quả còn nguy hiểm hơn cả những thông tin xấu, độc của các thế lực chống phá. Đó là những vấn đề năm tới phải tiếp tục chú trọng, quan tâm.
Hai là, công tác tuyên giáo tiếp tục chú trọng đổi mới việc học tập và quán triệt nghị quyết. Nhưng đổi mới gì thì người đi học cũng phải nâng lên về ý thức chính trị, tính đảng. Có một thực tế là có người phê bình học nghị quyết thường chán, buồn ngủ, không có gì hấp dẫn và chính những người đó lại học hành với thái độ thiếu nghiêm túc nhất. Cho nên có hiện tượng “sáng đông, trưa vắng”, đầu buổi đầy đủ, cuối buổi thưa thớt… Tôi có nói vui với anh em là “học nghị quyết đâu phải là nghe kể chuyện trinh thám”, cái gì ta quan tâm thì tự nhiên cũng thành hấp dẫn. Cho nên, đồng thời với việc ban tổ chức nỗ lực đổi mới về mặt nội dung, phương pháp truyền đạt, thì người đi học cũng cần học với tinh thần, trách nhiệm nghiêm túc, cầu thị của một đảng viên.
Ba là, gần đây, sự phối hợp giữa các lực lượng trong và ngoài ngành Tuyên giáo tương đối mở rộng và khá sôi nổi. Tuy nhiên, để tránh bệnh hình thức, việc phối hợp cần có nội dung, phải chặt chẽ, nhịp nhàng, khoa học và phải đo được bằng hiệu quả,
Bốn là, tiếp thu phản ánh của các địa phương, Ban Tuyên giáo Trung ương tiếp tục chú trọng công tác đào tạo, tập huấn cho cán bộ tuyên giáo. Song, sẽ chú ý nâng cao chất lượng, nội dung và hình thức để tập huấn đạt hiệu quả cao hơn.
Năm là, tiếp tục chú trọng đổi mới nội dung, phương thức trên nhiều mảng hoạt động của công tác tuyên giáo theo đúng tinh thần “Nhanh nhạy - Hiệu quả - Thuyết phục - Bám sát thực tiễn”.

* PV: Xin cảm ơn đồng chí! 

Thu Thanh (thực hiện)