Trước thực tế nêu trên, chiều 23/4, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn
(NN&PTNT) tổ chức Hội nghị triển khai các giải pháp cấp bách khắc
phục cảnh báo “thẻ vàng” của EC đối với hải sản Việt Nam.
VẪN CÒN NHIỀU BẤT CẬP
Báo cáo tại Hội nghị, ông Nguyễn Quang Hùng, Phó tổng cục trưởng Thủy
sản (Bộ NN&PTNT), cho biết: Sau khi EC cảnh báo “thẻ vàng” đối với sản
phẩm khai thác hải sản của Việt Nam, nhiều giải pháp quyết liệt đã được
Chính phủ, công đồng ngư dân, doanh nghiệp thủy sản đã nỗ lực triển khai
thực các khuyến nghị và đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận.
Tuy
nhiên, trong thực tế, hiện trạng chống khai thác IUU của Việt Nam chưa
được cải thiện đáng kể. Sự chỉ đạo của các cấp, các ngành tại địa phương
chưa thực sự quyết liệt, xử lý vi phạm chưa nghiêm theo chỉ đạo của
Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.
Công tác thực thi pháp luật để bảo đảm
việc ngăn chặn tàu cá Việt Nam vi phạm khai thác hải sản trái phép tại
vùng biển nước ngoài chưa hiệu quả; tình trạng tàu cá vi phạm tại vùng
biển nước ngoài vẫn còn diễn biến phức tạp. Hệ thống giám sát tàu cá
chưa đáp ứng được yêu cầu; công tác kiểm soát tàu cá ra vào cảng còn hạn
chế; công tác xác nhận, chứng nhận sản phẩm thủy sản có nguồn gốc từ
khai thác còn nhiều sai sót.
Nguyên nhân do các biện pháp xử phạt đối với chủ tàu, thuyền trưởng
có tàu cá khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài thực hiện
chưa nghiêm, nhiều địa phương chưa xử phạt hoặc xử phạt không đáng kể so
với số vụ việc vi phạm. Hoạt động tuần tra, kiểm tra, kiểm soát vùng
biển do địa phương quản lý để xử lý các hành vi khai thác IUU trong nước
chưa đáp ứng yêu cầu, nên tình trạng khai thác IUU ở vùng biển ven bờ
vẫn còn diễn ra phổ biến.
Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường nhấn
mạnh, Việt Nam là quốc gia biển với 28 tỉnh duyên hải/63 tỉnh thành phố
có biển, từ lâu Việt Nam đã hình thành nghề kinh tế, khái thác và thương
mại về thủy sản trong đó có hải sản, góp phần quan trọng vào xuất khẩu
của ngành nông nghiệp nói chung, đồng thời mang lại kết quả kinh tế cho
các địa phương ven biển. Tuy nhiên, để phát triển ngành cá bền vững, có
tránh nhiệm, nhiều điểm Việt Nam chưa đạt được.
CÁC GIẢI PHÁP BỀN VỮNG
Liên quan đến chín khuyến nghị của EC đối với hải sản khai thác của
Việt Nam để bảo đảm khai thác một cách bền vững, Bộ trưởng Nguyễn Xuân
Cường cho rằng: Về mặt tích cực, chúng ta nhìn nhận đây là cơ hội, các
khuyến nghị này trùng với quyết tâm của chúng ta nhằm xây dựng nghề cá
bền vững. EU cũng đã ghi nhận những kết quả của Việt Nam đã đạt được.
Theo đó, những vụ vi phạm khai thác bất hợp pháp ở quốc đảo Thái Bình
Dương không còn nữa. Đồng thời chúng ta cũng đã hoàn thiện một phần lớn khung khổ pháp luật.
Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường phát biểu tại Hội nghị.
Tuy nhiên, còn bảy nội dung mà EC khuyến nghị Việt Nam vẫn chưa đáp ứng. Trong đó, nổi lên là tình hình tàu cá và ngư dân vi phạm khai thác hải sản trái phép ở các nước trong khu vực biển Đông vẫn còn tiếp diễn; hầu hết các hồ sơ xác nhận nguồn gốc nguyên liệu thuỷ sản được kiểm tra không đáp ứng được yêu cầu về truy xuất nguồn gốc, các lỗi được phát hiện trong quá trình kiểm tra phần lớn đều nằm trong lỗi hệ thống kiểm soát trong chuỗi; cơ sở vật chất hạ tầng chưa đáp ứng; nguồn nhân lực cho quản trị… còn rất nhiều vấn đề…
“Bộ NN&PTNT đã có văn bản đề nghị các địa phương tiếp tục tập trung
chỉ đạo, tìm ra tồn tại, chỉ rõ nguyên nhân và đưa ra giải pháp để đáp
ứng. Xây dựng nghề cá bền vững là nhiệm vụ chính, việc EC kiểm tra chỉ
là một phần trong nhiệm vụ. Cố gắng tháo được “thẻ vàng” đối với thủy,
hải sản, đây cũng là cơ sở để thúc đẩy phát triển kinh tế biển nói
chung”, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh.
Đưa ra các giải pháp để phát triển ngành cá bền vững trong thời gian
tới, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho biết: về phía Bộ NN&PTNT, sẽ tiếp
tục phối hợp với Bộ Nội vụ, Văn phòng Chính phủ trình Thủ tướng quyết
định thành lập Ban chỉ đạo Quốc gia về chống khai thác IUU; tổ chức
triển khai Luật Thủy sản 2017 và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật,
tập trung vào một số nội dung trọng tâm liên quan tới chống khai thác
IUU; ban hành danh sách cảng cá chỉ định cho tàu cá nước ngoài cập cảng
và cảng cá chỉ định cho tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên cập cảng; khắc phục các khó khăn để
hoàn thành đồng bộ hoá cơ dữ liệu nghề cá VN-FISHBASE kết nối, vận hành
thông suốt giữa Trung ương với 28 tỉnh ven biển và với các cảng cá chỉ
định; hoàn thành trong tháng 5-2019…
Về phía địa phương, Bộ NN&PTNT đề nghị cần tổ chức triển khai Luật
Thủy sản 2017 và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật, tập trung vào một
số nội dung trọng tâm liên quan tới chống khai thác IUU như: Thực hiện
cấp hạn ngạch giấy phép khai thác thủy sản cho tàu cá, bao gồm cấp phép
cho tàu dịch vụ hậu cần nghề cá ngay khi Nghị định 26/2019/NĐ-CP có hiệu
lực vào ngày 25/4/2019, bảo đảm 100% tàu cá được cấp giấy phép theo quy
định trước tháng 7-2019; thực hiện quy định chặt chẽ về điều kiện không
cấp lại giấy phép đối với tàu cá nằm trong danh sách tàu cá IUU; thu
hồi giấy phép khai thác đối với tàu khai thác vi phạm vùng biển nước
ngoài. Triển khai các quy định liên quan tới theo dõi, kiểm soát, giám
sát tàu cá bao gồm các quy định về nhật ký khai thác; quy định trách
nhiệm của thuyền trưởng của tàu khai thác từ vùng lộng trở ra phải cập
cảng chỉ định…/.