Tại hội thảo, đại diện Bộ Y tế cho biết, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng là hai loại thuốc lá thế hệ mới phổ biến hiện nay, chưa được phép kinh doanh, sử dụng tại Việt Nam. Tuy nhiên, qua các nghiên cứu cho thấy thực trạng sử dụng thuốc lá thế hệ mới tương đối đáng kể, với tốc độ đang gia tăng, làm tăng tỷ lệ sử dụng thuốc lá nói chung, đồng thời giảm hiệu quả của công tác phòng, chống thuốc lá tại Việt Nam trong thời gian qua.

Ngày nay, thanh thiếu niên không hút thuốc lá truyền thống vẫn thử và bắt đầu sử dụng thuốc lá điện tử trên toàn cầu, đặc biệt là tại Việt Nam. Cùng với đó là gánh nặng “nghiện kép” khi người đang hút thuốc lá điếu thông thường sử dụng thuốc lá điện tử nhiều hơn những người không hút thuốc lá.

Bộ Y tế khẳng định, mọi sản phẩm thuốc lá đều gây hại nghiêm trọng đến sức khoẻ, xã hội, kinh tế. Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng làm tăng tỷ lệ sử dụng thuốc lá, đặc biệt là trong đối tượng trẻ em, thanh thiếu niên, phụ nữ, người chưa hút thuốc lá.

Chính vì vậy, Bộ Y tế đề xuất chưa cho phép nhập khẩu, sản xuất, kinh doanh đối với sản phẩm gây nghiện và chưa có phương pháp cai nghiện riêng này, cũng như không thí điểm sản xuất, kinh doanh, sử dụng. Thay vào đó, cần tiếp tục tăng cường đẩy mạnh phòng, chống buôn lậu và tuyên truyền về tác hại của thuốc lá điện tử, nhất là trong các trường học.

Từ góc độ chuyên môn, tác hại của thuốc lá điện tử với thanh thiếu niên, thì thuốc lá điện tử gây nghiện và có thể gây ra những thay đổi có hại cho não đang phát triển, làm gián đoạn sự phát triển của các mạch não. Nồng độ nicotin cao ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ, môi trường, lối sống, hành vi của giới trẻ. Nhiều bằng chứng cho thấy, việc cho phép bán dù là thuốc lá điện tử hay thuốc lá nung nóng, thậm chí được quản lý chặt chẽ, sẽ đều mang lại tác động tiêu cực đến sức khoẻ cộng đồng”, bác sĩ Vũ Văn Thành khẳng định.

Theo bà Lê Thị Thu, Quản lý Chương trình phòng chống tác hại thuốc lá và bệnh không lây của Tổ chức HealthBridge Canada tại Việt Nam chia sẻ, tuy xuất hiện muộn nhưng thuốc lá điện tử gia tăng đột biến. Bởi thanh thiếu niên được xác định là chìa khoá thị trường, là mục tiêu nhắm tới của các công ty thuốc lá.

Chính vì vậy, từ thiết kế, hương vị đến chiến lược quảng cáo, bán hàng thuốc lá điện tử đều hướng đến giới trẻ, tạo nên trào lưu, phong cách hấp dẫn giới trẻ. Thuốc lá điện tử có giá thành rẻ, dễ tiếp cận, dễ mua thông qua các mạng xã hội, trang web, trang thương mại điện tử, cửa hàng bán lẻ, hội nhóm.

Nhiều ý kiến đều cho rằng, mong muốn sớm có căn cứ pháp lý để kiểm soát chặt chẽ việc bán thuốc lá điện tử quanh trường học, mạng xã hội. Bên cạnh đó cần đẩy mạnh việc tuyên truyền, quán triệt không sử dụng thuốc lá trong trường học đối với cán bộ quản lý, giáo viên ngành Giáo dục.

Một điều không thể thiếu đó là, cần trang bị cho học sinh kỹ năng tự bảo vệ mình, biết cách phòng tránh, biết nói không trước những rủ rê, cám dỗ. Bằng các việc làm cụ thể, giáo viên quan tâm sâu sát tới tâm tư, hoàn cảnh, sự thay đổi của từng em học sinh, phối hợp chặt chẽ với gia đình, tìm nguyên nhân cụ thể để có giải pháp kịp thời, hiệu quả. Coi việc ký cam kết giữa Ban giám hiệu với phụ huynh, học sinh ngay từ đầu năm học mang tính bắt buộc; tổ chức các hội thảo chuyên đề nhằm nâng cao nhận thức; thành lập lực lượng giám sát trường học; tổ chức nhiều hoạt động văn nghệ, thể dục thể thao lành mạnh; câu lạc bộ truyền thông do chính học sinh nhà trường phụ trách.

Bàn về các giải pháp của ngành Giáo dục về phòng chống thuốc lá thế hệ mới trong trường học, đại diện lãnh đạo Vụ Giáo dục Thể chất nhấn mạnh đến công tác ban hành các văn bản, chỉ đạo, đưa những điều luật phòng, chống tác hại thuốc lá vào các Điều lệ trường học, quy định; lồng ghép trong hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học, trong nội dung chương trình môn học, hoạt động ngoại khoá; đẩy mạnh truyền thông giáo dục. Công tác kiểm tra liên ngành và nghiên cứu, khảo sát cũng được chú trọng.

Tuy nhiên, công tác này còn gặp không ít khó khăn. Theo đại diện Vụ Giáo dục Thể chất, một bộ phận không nhỏ cán bộ, giáo viên vẫn còn sử dụng thuốc lá, tạo hình ảnh xấu trong việc nêu gương. Công tác tuyên truyền chưa hấp dẫn, thuyết phục học sinh, sinh viên. Chưa có giải pháp ngăn chặn hiệu quả sự tiếp cận mạnh mẽ của thuốc lá điện tử, thực trạng buôn bán thuốc lá phổ biến quanh khu vực trường học.

Trong thời gian tới, là đơn vị tham mưu, Vụ Giáo dục Thể chất kiến nghị một số giải pháp cơ bản như quản lý chặt chẽ việc nhập khẩu, kinh doanh, sử dụng thuốc lá điện tử; tăng cường, đổi mới công tác truyền thông; tăng cường kiểm tra, giám sát liên ngành; tích cực tập huấn, chỉ đạo lồng ghép nội dung tuyên truyền, giáo dục vào môn học chính khoá và hoạt động trải nghiệm;…

Đại diện lãnh đạo Bộ GDĐT cho biết, với trách nhiệm của mình, Bộ đã chủ động phối hợp với các bộ ngành trong công tác chỉ đạo, kiểm tra, giám sát thực thi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá trong ngành Giáo dục, ban hành các văn bản, xây dựng trường học không khói thuốc.

Trong thời gian tới, Bộ GDĐT cần chú trọng đổi mới công tác tuyên truyền, giáo dục nhận thức, theo cách hướng dẫn các em học sinh tìm hiểu, đánh giá, hiểu rõ tác hại, cũng như trang bị kiến thức và kỹ năng nhận diện, phòng tránh tác hại của thuốc lá.

Bên cạnh đó, đề nghị các bộ, ngành phối hợp chặt chẽ, làm rõ đầu mối, trách nhiệm của bên, của địa phương, cũng như sự phối hợp của Sở GDĐT với địa phương cấp huyện, xã trong công tác này. Sự phối hợp của nhà trường với công an, y tế địa phương cũng hết sức quan trọng./.

TG