Mô hình “cánh đồng mẫu lớn” đang hướng nền nông nghiệp tới sản xuất hiện đại, tiêu thụ theo chuỗi giá trị nông sản, tăng thu nhập cho nông dân…
Chiều 18/7, tại Hà Nội, tạp chí Kinh tế và Dự báo (Bộ Kế hoạch&Đầu tư) phối hợp với Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn) tổ chức hội nghị báo cáo kết quả triển khai mô hình “Cánh đồng mẫu lớn” trong sản xuất lúa của cả nước trong vụ hè thu 2011- Đông Xuân 2011-2012 và định hướng phát triển trong thời gian tiếp theo.
Các chuyên gia đánh giá, nước ta đang có lợi thế về sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là sản xuất lúa, hằng năm xuất khẩu khoảng 6-7 triệu tấn gạo trị giá xuất khẩu ước đạt trên 3 tỷ USD. Do vậy trong sản xuất lúa gạo cần phải có những bước chuyển biến tích cực hơn nữa, với mục tiêu tăng năng suất bình quân và tăng giá trị hạt gạo, canh tác lúa theo hướng thâm canh cao bền vững, đảm bảo vệ sinh an toàn và thân thiện với môi trường, tiêu thụ hết lúa hàng hóa và gia tăng lợi nhuận cho nông dân.
Theo Thứ trưởng Bộ KHĐT Đào Quang Thu, mô hình này là cụ thể hóa chủ trương xây dựng vùng sản xuất hàng hóa tập trung gắn với chế biến, tiêu thụ sản phẩm thông qua hợp đồng tại Quyết định số 80/2002/QĐ-TTg ngày 24/6/2002 và Chỉ thị số 24/2003/CT-TTg về xây dựng vùng nguyên liệu gắn với chế biến tiêu thụ. Xây dựng “Cánh đồng mẫu lớn” cũng là một giải pháp quan trọng lâu dài góp phần tái cơ cấu ngành nông nghiệp, nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững được nêu trong Nghị quyết số 21/2011/QH13 ngày 26/11/2011 của Quốc hội.
Vì vậy, Bộ NN&PTNT chủ trương mở rộng phong trào xây dựng “Cánh đồng mẫu lớn” trên cả nước, không chỉ trên cây lúa mà các cây trồng khác. Bộ KHĐT cũng chủ trương khuyến khích chuyển dịch đầu tư vào lĩnh vực sản xuất nông nghiệp trên quy mô lớn nhằm không ngừng tạo ra hàm lượng giá trị gia tăng cao hơn cho các sản phẩm nông sản và thực phẩm Việt Nam.
TS Nguyễn Trí Ngọc, Cục trưởng Cục Trồng trọt cho biết, với phương châm “Nông dân nhỏ nhưng cánh đồng mẫu lớn” sẽ hình thành những vùng nguyên liệu lúa chất lượng cao cho tiêu dùng nội địa và xuất khẩu. Đây là hình thức mới để tập hợp nông dân trong điều kiện thâm canh sản xuất lúa hiện nay.
Mặc dù còn nhiều khó khăn, nhưng nhờ sự ủng hộ và tham gia tích cực của nhiều địa phương, kết quả triển khai mô hình này trong thời gian qua bước đầu đã trở thành phong trào và đã được các tỉnh Nam bộ hưởng ứng mạnh mẽ và được coi là một hướng đi quan trọng trong sản xuất lúa gạo nói riêng, sản xuất trồng trọt nói chung trong thời gian tới.
Nhờ đó, riêng vụ Hè Thu 2011, tổng diện tích gieo cấy lúa trong mô hình Cánh đồng mẫu lớn đạt khoảng 8.000 ha. Trong đó, riêng tỉnh An Giang có diện tích thực hiện mô hình lớn nhất là 3.857 ha; tỉnh có diện tích thấp nhất là Bến Tre, 47 ha; với tổng số khoảng 6.400 hộ nông dân tham gia.
Còn vụ Đông Xuân 2011-2012, tổng diện tích gieo cấy lúa trong mô hình này khoảng 20.000 ha. Có 12/13 tỉnh đồng bằng sông Cửu Long và tỉnh Tây Ninh tổ chức thực hiện mô hình này, ở các tỉnh phía Bắc đã có các tỉnh, thành phố tham gia mô hình như Thái Bình, Nam Định, Thanh Hóa, Hà Nội, Hải Dương…
Với vụ Hè Thu và vụ Mùa 2012, diện tích sản xuất lúa trong mô hình này trên cả nước ước đạt 30.000 ha, trong đó tập trung chủ yếu ở các tỉnh phía Nam (khoảng 26.000 ha).
Tuy nhiên, triển khai mô hình này còn nhiều khó khăn, vì phần lớn nông hộ trồng lúa có diện tích nhỏ, đặc biệt là phía Bắc, chưa có hướng sản xuất lúa hàng hóa theo quy mô lớn; nông dân chưa tiếp cận được nhiều với tiêu chuẩn VietGAP; trình độ nông dân không đồng đều, khó tiếp thu khoa học công nghệ; mối liên kết “4 nhà” chưa chặt chẽ, thiếu doanh nghiệp tham gia vào tiêu thụ sản phẩm…
Tại Hội nghị, các chuyên gia cho rằng, mục tiêu xây dựng mô hình này đối với sản xuất lúa gạo nhằm thực hiện tốt việc áp dụng các tiến bộ kỹ thuật tiên tiến một cách đồng bộ, hiệu quả trên một diện tích lớn, rút ngắn khoảng chênh lệch về năng suất giữa các hộ nông dân, các thửa ruộng, các vùng sản xuất, nâng cao năng suất bình quân trong toàn vùng, gia tăng chất lượng lúa, gạo và làm nền tảng cho việc sản xuất lúa hợp chuẩn thế giới, vệ sinh an toàn thực phẩm, xây dựng thương hiệu lúa gạo Việt Nam trong nước và xuất khẩu.
Việc thực hiện thành công mô hình “Cánh đồng mẫu lớn” cũng sẽ góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ tái cơ cấu đầu tư cho nông nghiệp, do vậy các cấp, các ngành cần tập trung chỉ đạo nhằm mở rộng mô hình cánh đồng mẫu lớn có hiệu quả./.
(Theo VOV)