Lệnh ngừng bắn do Nga và Mỹ làm trung gian, chính thức có hiệu lực lúc 19 giờ (giờ địa phương) ngày 12-9 trên khắp lãnh thổ Xy-ri, trừ các khu vực do lực lượng thánh chiến Hồi giáo kiểm soát. Chỉ ít phút sau khi lệnh ngừng bắn bắt đầu có hiệu lực, quân đội Xy-ri đã thông báo ngừng mọi hoạt động quân sự trong vòng 7 ngày. Trong tuyên bố đăng trên truyền hình nhà nước, quân đội Xy-ri cho biết, quá trình ngừng các hoạt động quân sự sẽ bắt đầu vào lúc 19 giờ và kéo dài đến nửa đêm 18-9 "trên lãnh thổ nước Cộng hòa A-rập Xy-ri".

Tuy nhiên, theo tờ The New York Times, có thông tin cho thấy chỉ chưa đầy một giờ kể từ khi có hiệu lực, lệnh ngừng bắn đã bị vi phạm. Tại tỉnh Đa-ra ở miền Nam, một nhóm nổi dậy ra tuyên bố rằng họ đã giết chết 4 binh sĩ chính phủ. Trong khi đó, một số cư dân sống tại thành phố A-lép-pô đã gửi tin nhắn tới tờ báo này cho biết, một máy bay trực thăng của chính phủ đã thả một thùng thuốc nổ xuống khu vực đang nằm dưới sự kiểm soát của lực lượng nổi dậy.

Ngày 12/9, Ngoại trưởng Mỹ Giôn Ke-ri (John Kerry) hối thúc các bên tuân thủ lệnh ngừng bắn, đồng thời cảnh báo đây có thể là cơ hội cuối cùng để cứu quốc gia Trung Đông này. Trả lời báo giới tại Bộ Ngoại giao Mỹ, Ngoại trưởng Ke-ri nêu rõ thỏa thuận ngừng bắn này cần phải được tuân thủ triệt để nhằm đạt được một thỏa thuận chính trị - giải pháp khả thi và thực tế duy nhất để chấm dứt chiến tranh tại Xy-ri.

Cập nhật những báo cáo mới nhất về tình hình thực thi lệnh ngừng bắn, Ngoại trưởng Ke-ri cho biết, trong vài giờ đồng hồ sau khi lệnh ngừng bắn có hiệu lực, bạo lực giữa hai bên đã bắt đầu giảm. Theo Ngoại trưởng Mỹ, tình trạng bạo lực vẫn diễn ra ở một số nơi song điều này là tự nhiên ở giai đoạn đầu của lệnh ngừng bắn.

Cũng trong cuộc họp báo trên, Ngoại trưởng Ke-ri tuyên bố một phần trong thỏa thuận ngừng bắn cho phép chính quyền Tổng thống Xy-ri Ba-sa An-át-xát (Bashar al-Assad) có thể tiến hành các cuộc không kích nhằm vào lực lượng khủng bố, nếu Oa-sinh-tơn và Mát-xcơ-va chấp thuận. Tuy nhiên, ngay sau đó, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Giôn Cơ-bi (John Kirby) khẳng định thỏa thuận mới đây giữa Nga và Mỹ không có điều khoản chấp thuận các cuộc không kích của chính quyền Xy-ri.

Về phía Nga, Bộ Ngoại giao Nga ngày 12/9 đã bày tỏ quan ngại về một số nhóm đối lập vũ trang tại Xy-ri, trong đó có Ahrar al-Sham - nhóm phiến quân có tầm ảnh hưởng lớn tại Xy-ri - tuyên bố bác bỏ thỏa thuận ngừng bắn. Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Nga cho biết, Nga đang trông chờ Mỹ gây ảnh hưởng tới “phe đối lập ôn hòa” ở Xy-ri để bảo đảm thỏa thuận ngừng bắn được tuân thủ đầy đủ.

Cùng ngày, Bộ Quốc phòng Nga kêu gọi lực lượng quân đội Xy-ri tự do ngừng giao tranh với các đơn vị người Cuốc để giúp hỗ trợ thực thi thỏa thuận ngừng bắn, đồng thời cho biết họ đang cân nhắc yêu cầu của quân đội Xy-ri về cung cấp các trang thiết bị giám sát ngừng bắn. Tuy nhiên, Bộ Quốc phòng Nga khẳng định Nga sẽ tiếp tục tiến hành không kích nhằm vào tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng và Mặt trận al-Nusra, nay đã đổi tên thành Jabhat Fateh al-Sham.

Theo các điều khoản đạt được giữa Mát-xcơ-va và Oa-sinh-tơn, nếu như lệnh ngừng bắn này được tuân thủ nghiêm túc trong 7 ngày, Mỹ và Nga sẽ tiến hành một chiến dịch phối hợp oanh kích nhằm vào các phiến quân thánh chiến ở Xy-ri./.

Hùng Hà (QĐND)