Phát biểu khai mạc Hội nghị, GS.TS Phùng Hữu Phú, Uỷ viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Tuyên giáo Trung ương nêu rõ: Bộ Chính trị Đảng ta và Đảng Nhân dân cách mạng Lào đặc biệt quan tâm các công trình lịch sử quan hệ hữu nghị đặc biệt Việt- Lào. Do đó, việc đảm bảo tiến độ, đặc biệt là chất lượng các công trình nghiên cứu có ý nghĩa cả lâu dài và trước mắt, thể hiện trách nhiệm của 2 Đảng trong công tác giáo dục lịch sử truyền thống cho các tầng lớp nhân dân 2 nước. Với ý nghĩa đó, đề nghị các đại biểu tập trung phát biểu, đề xuất các ý kiến, giải pháp khả thi để đẩy nhanh tiến độ cũng như chất lượng các công trình nghiên cứu.

Báo cáo của Ban Chỉ đạo biên soạn lịch sử Việt Nam-Lào-Campuchia nêu rõ: Trong thời gian qua bằng sự nỗ lực, công phu, tâm huyết và trách nhiệm, nhiều nhà khoa học, nhiều cựu chuyên gia, nhiều cán bộ lãnh đạo các bộ, ngành hữu quan đã bước đầu triển khai tốt khâu khai thác tài liệu, lập đề cương chi tiết các công trình nghiên cứu.

Đối với Dự án Việt- Lào, đến nay, Ban biên soạn sản phẩm chính đã đã xây dựng kế hoạch, phương pháp nghiên cứu, tu chỉnh đề cương phục vụ cho việc biên soạn bản thảo lần thứ nhất. Ban biên soạn biên niên sự kiện đã chỉnh sửa theo sự góp ý của 2 Ban chỉ đạo Việt Nam và Lào. Bản sửa mới nhất đã được xin ý kiến Ban chỉ đạo của Đảng Nhân dân cách mạng Lào lần thứ 2. Đến nay đã sưu tầm hơn 1000 tài liệu về các văn kiện Viêt Nam- Lào. Đã tổ chức biên tập và hình thành khung bộ văn kiện.

Ban biên soạn cuốn sách ảnh Lịch sử quan hệ hữu nghị đặc biệt Việt- Lào đã xây dựng xong đề cưong chi tiết, thông qua Hội đồng khoa học Bảo tàng cách mạng Việt Nam, trình Bộ Văn hoá-Thể thao và Du lịch thẩm định phê duyệt. Lập kế hoạch các hội thảo, gặp gỡ các nhân chứng đã từng tham gia chiến đấu, công tác tại nước bạn.

Ban biên soạn phim tài liệu “Bản hùng ca quan hệ hữu nghị Việt- Lào” đã hoàn thành và xin ký kiến các cấp thẩm quyền thậm định đề cương chi tiết kịch bản của 4 tập phim…

Đối với các công trình nghiên cứu, biên soạn lịch sử 10 năm chuyên gia Việt Nam giúp cách mạng Campuchia (1978-1988), đến nay các Ban biên soạn đã hoàn thành đề cưong chi tiết, cơ bản hoàn thành công tác sưu tầm, bước đầu xử lý tư liệu và tiến hành biên tập. Ban biên soạn sản phẩm chính đã tiến hành gặp gỡ các nhân chứng, nhất là các chuyên gia Việt Nam giúp đỡ cách mạng Campuchia trong những năm dưới chế độ diệt chủng PônPốt và thời kỳ hồi sinh đất nước Campuchia 1978-1988.

Ban biên soan Văn kiện đã đã hoàn thành việc lập 1.500 tài liệu, lựa chọn khoảng 4000 trang tư liệu phục vụ công tác biên soạn. Đồng thời dịch nhiều tài liệu từ tiếng Khmer sang tiếng Việt những nội dung liên quan, phục vụ biên soạn. Ban biên soạn sách ảnh đã sưu tầm được 1350 ảnh tư liệu quý phục vụ công tác biên tập…

Tuy nhiên, trong 6 tháng qua, công tác nghiên cứu, biên soạn cũng gặp rất nhiều khó khăn. Khó khăn lớn nhất là việc sưu tầm tư liệu. Hiện nay các tư liệu quý do thời gian đã thất lạc, ảnh thường bị nhoè, khó khắc phục; tư liệu của phía Bạn rất ít, có những lĩnh vực Bạn hầu như không có tư liệu. Tài chính phục vụ công tác nghiên cứu, sưu tầm tư liệu, biên soan hiện còn nhiều khó khăn, ảnh hưởng đến tiến độ của các dự án.

Phát biểu kết luận Hội nghị, đồng chí Tô Huy Rứa nhấn mạnh: Việc biên soạn lịch sử đặc biệt quan hệ Việt Nam- Lào và lịch sử 10 năm Chuyên gia Việt Nam giúp cách mạng Campuchia là việc làm đầy ý nghĩa. Nó đòi hỏi phải công phu, chính xác, khoa học, nhưng lại phải thể hiện rõ tính chính trị cao. Do đó nó cũng đòi hỏi trách nhiệm cao của các thành viên Ban Chỉ đạo, các Ban biên soạn và đặc biệt là sự phối hợp giữa các bộ, ngành hữu quan. Nhận thức được tầm quan trọng của việc làm đầy ý nghĩa này, chúng ta càng phải quyết tâm phấn đấu cao, vừa đảm bảo đúng tiến độ hoàn thành, nhưng lại phải đảm bảo chất lượng các công trình nghiên cứu. Ban Chỉ đạo sẽ tập trung cao độ, phối hợp với các bộ, ngành hữu quan tháo gỡ mọi khó khăn để các Ban biên soạn có điều kiện thuận lợi trong các khâu khai thác tư liệu, biên soạn, biên tập. Văn phòng Ban quản lý dự án cùng Văn phòng Ban, phối hợp với Vụ Tài chính- Văn phòng Trung ương, Vụ Tài chính Bộ Tài chính sớm hoàn thành các khâu lập dự toán trình Chính phủ phê duyệt; xây dựng quy chế tài chính, đảm bảo cho các Dự án hoạt động đúng chế độ quy định của Nhà nước. Cố gắng đảm bảo hoàn thành các Dự án Việt Nam- Lào và Dự án Việt Nam- Campuchia theo đúng kế hoạch đề ra.

PV