Gắn bó với Điện Biên và Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử, đã từ lâu, nhân dân các dân tộc Điện Biên coi Đại tướng Võ Nguyên Giáp như một "vị thần" của bản làng, chỉ huy đánh đuổi giặc ngoại xâm.

Ngay từ sáng sớm 5/10, bà con xã Mường Phăng (huyện Điện Biên) đã tụ họp về nhà Trưởng bản Lò Văn Ương, dưới chân Sở chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ. Bí thư Đảng ủy xã Lò Văn Biên nghẹn giọng khi báo tin: “vị thần hộ mệnh” của bản làng đã ra đi mãi mãi. Nghẹn ngào xúc động, những người từng được gặp Đại tướng không quên những kỷ niệm của mình.

Ôm trong tay bức ảnh chụp chung với Đại tướng vào dịp Kỷ niệm 50 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/2004), cụ Lù Thị Đôi, năm nay tròn 100 tuổi ở bản Phăng xúc động kể lại bằng tiếng dân tộc Thái: Năm đó, cụ được đích thân Đại tướng giao nhiệm vụ dẫn đơn vị công binh đi khảo sát địa hình, bắt đầu xây dựng Sở chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ.

Đại tướng căn dặn cụ: “Nhiệm vụ này rất quan trọng, cô là Trưởng ban vận động của địa phương, phải tích cực tuyên truyền bà con ủng hộ chiến dịch, nhưng cũng phải tuyệt đối giữ bí mật việc xây dựng căn cứ chỉ huy để đảm bảo cho chiến dịch thắng lợi.”

Sau đó, cụ như con thoi, đi khắp các bản làng tuyên truyền vận động bà con, đóng góp sức người, sức của cho Chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ toàn thắng.

Ngay sau ngày chiến thắng, Đại tướng lại gặp cụ, căn dặn là đất nước giải phóng rồi, nhưng vẫn phải tham gia công tác để xây dựng đất nước, xây dựng bản làng. Nghe lời Đại tướng, cụ đã tham gia công tác, làm Chủ tịch hội phụ nữ xã Mường Phăng trong nhiều năm rồi mới nghỉ hưu. Năm 2004, nhân kỷ niệm 50 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã lên thăm bà con vùng căn cứ cách mạng. Đại tướng đã cho người đến tận nhà mời cụ đến chụp ảnh chung, bởi sức khỏe của ông đã yếu, không biết sau này có còn lên với bà con được nữa không.

Trưởng bản Lò Văn Ương thay mặt nhân dân địa phương phát biểu, năm Đại tướng lên thăm bà con, nhân dân khắp vùng đã kéo đến để gặp “vị thần” và cũng là người con của bản làng. Bà con ở vùng này chịu ơn ông cụ lắm, vì đã giúp nhân dân đánh đuổi giặc ngoại xâm năm xưa, bây giờ lại tiếp tục quan tâm chỉ đạo, giúp đỡ nhân dân xây dựng cơ sở hạ tầng, xoá đói giảm nghèo. Trên địa bàn xã đã có những ngôi trường được xây dựng nhờ sự hỗ trợ của ông cụ và gia đình, giờ có ngôi trường mang tên Đại tướng. Nay nghe tin cụ Giáp mất, bà con buồn lắm vì tình cảm quá sâu nặng, cứ như trong bản mất đi người già làng vậy.

Tại Ban quản lý hồ Lọong Luông ở xã Mường Phăng mà bà con vẫn gọi là “Hồ Đại tướng,” bức thư của Đại tướng Võ Nguyên Giáp viết ngày 30/9/2008, gửi Bộ Chính trị, Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương đề nghị cho xây dựng hồ thủy lợi này được phóng to, treo trang trọng từ ngày khởi công công trình.

Trong thư, Đại tướng viết: “Mường Phăng là một trong những di tích lịch sử quốc gia cần được bảo tồn. Đồng bào các dân tộc tỉnh Điện Biên và xã Mường Phăng đã từng đóng góp sức người, sức của trong hai cuộc kháng chiến và trong thời kỳ xây dựng đất nước, đồng thời góp phần giữ gìn di tích của Chiến thắng Điện Biên Phủ. Để tạo điều kiện cho đồng bào xã Mường Phăng thực hiện công cuộc xoá đói giảm nghèo, đẩy mạnh sản xuất, cải thiện đời sống đồng bào các dân tộc trên địa bàn, tôi đề nghị Ban Chỉ đạo Tây Bắc của Chính phủ cùng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tạo điều kiện để tỉnh Điện Biên và xã Mường Phăng xây dựng dự án trên.”

Bí thư Đảng ủy xã Lò Văn Biên cho biết: “Sau khi hồ Lọong Luông được khánh thành vào đúng ngày 7/5/2013, công trình này đã cấp nước tưới cho 150 ha đất trồng lúa sản xuất 2 vụ của nhân dân các dân tộc Mông, Thái, Khơ Mú… thuộc 6 bản trên địa bàn xã Mường Phăng. Đồng thời công trình này cũng phục vụ cải tạo, tạo cảnh quan môi trường sinh thái cho Khu di tích lịch sử Mường Phăng - Sở chỉ huy Chiến dịch Điện Biên Phủ. Sở Nông nghiệp-Phát triển Nông thôn Điện Biên cũng đã bàn giao hồ Loọng Luông 1 cho nhân dân các bản trong khu vực quản lý để thả cá, góp phần xoá đói giảm nghèo, phát triển kinh tế tại địa phương."

Ông Lò Văn Biên xúc động bày tỏ: Nhân dân các dân tộc địa phương luôn ghi nhớ công ơn của Đại tướng. Đại tướng mất đi, hỏi đồng bào chúng tôi không đau buồn sao được.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp, vị tướng tài ba của dân tộc qua đời để lại niềm tiếc thương trong lòng nhân dân các dân tộc tỉnh Điện Biên. Nỗi niềm của đồng bào trước sự mất mát này cũng giống như tâm sự của cụ Mùa A Sấu, 80 tuổi, lão thành cách mạng ở phường Thanh Bình, thành phố Điện Biên Phủ: “Tôi đi làm liên lạc cho bộ đội ở xã Sín Chải, huyện Tủa Chùa từ khi còn nhỏ. Ngày chưa giải phóng, cán bộ nói sau này cách mạng thành công, nhân dân sẽ có đường đi, trường học, bệnh viện cho toàn dân được hưởng. Bây giờ những điều mơ ước đã thành hiện thực nhờ công lao của Bác Hồ và Đại tướng Võ Nguyên Giáp, giải phóng Điện Biên và đất nước. Tôi vẫn nói chuyện với bà con ở quê mình là mong muốn trong ngày Kỷ niệm 60 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/2014), bà con sẽ được nhìn thấy Đại tướng, hay ít nhất là được nghe lời Đại tướng nói với nhân dân Điện Biên từ nơi dưỡng bệnh của mình. Hôm nay nghe tin ông mất, vậy là mong ước của chúng tôi mãi mãi không còn được thực hiện”./.