Ngày 26/5, Bộ Y tế cho biết theo báo cáo quyết toán của Bảo hiểm xã hội quý 1/2015, số đối tượng tham gia bảo hiểm y tế là gần 63,16 triệu người, giảm 1,4 triệu người so với cuối năm 2014; trong đó tập trung ở hai nhóm là nhóm ngân sách nhà nước đóng giảm 65,8% và nhóm do ngân sách nhà nước hỗ trợ đóng là học sinh sinh viên, cận nghèo giảm 34,2%. 

Tuy nhiên, nếu so với cùng kỳ quý 1/2014 thì số đối tượng tham gia bảo hiểm y tế tăng 2,32 triệu người.

Nhiều nguyên nhân 

Bộ Y tế nêu rõ nguyên nhân khiến đối tượng tham gia bảo hiểm y tế giảm là do các địa phương thực hiện chương trình giảm nghèo, một số xã không thuộc Danh mục các xã khó khăn theo Quyết định số 1049/QĐ-TTg không còn được hưởng được ngân sách nhà nước mua bảo hiểm y tế. Điều này khiến số lượng người tham gia bảo hiểm y tế thuộc đối tượng ngân sách nhà nước hỗ trợ giảm đi.

Tương tự như vậy, một số địa phương có số đối tượng cận nghèo tham gia bảo hiểm y tế cũng giảm. Đồng thời, do tình hình kinh tế xã hội còn khó khăn, nhiều doanh nghiệp cuối năm khi tăng tiến độ sản xuất thì sử dụng lao động nhiều, đến đầu năm 2015 khi vào mùa tết, lễ hội lại cắt giảm lao động. 

Bên cạnh đó, khó khăn bước đầu trong triển khai bảo hiểm y tế theo hộ gia đình cũng là một trong những nguyên nhân của việc giảm đối tượng tham gia bảo hiểm y tế.

Theo báo cáo nhanh của Bảo hiểm xã hội, các tỉnh tính đến ngày 31/3, số đối tượng tham gia bảo hiểm y tế theo hộ gia đình là 7,7 triệu người tăng 2,9% so với cuối năm 2014. Trong 46 tỉnh có số đối tượng tham gia bảo hiểm giảm thì chỉ có 17 tỉnh giảm số đối tượng tham gia theo hộ gia đình. 

Trong giai đoạn đầu triển khai tham gia bảo hiểm y tế theo hộ gia đình, người dân vẫn còn phàn nàn, thắc mắc do nhiều hộ chưa nắm rõ quy định mới. Ngoài ra, người dân muốn tham gia bảo hiểm y tế phải chứng minh tình trạng tham gia bảo hiểm y tế của tất cả các thành viên trong gia đình.

Bên cạnh đó, công tác thực hiện quy định của pháp luật về cư trú, tạm trú chưa nghiêm túc, còn nhiều hộ gia đình có thành viên đi làm ăn xa hoặc đi nước ngoài không thực hiện khai báo tạm vắng tại nơi cư trú. Do vậy, khi người dân tham gia bảo hiểm y tế theo hộ gia đình khó chứng minh tình trạng tham gia bảo hiểm y tế của tất cả các thành viên trong gia đình.

Ngoài ra, việc lập danh sách theo hộ gia đình cũng gặp nhiều khó khăn, do ủy ban nhân dân xã, phường chưa xác định được đây là nhiệm vụ bắt buộc; đồng thời hướng dẫn chưa cụ thể cho việc bố trí được cán bộ thực hiện; công tác tuyên truyền chưa thấm đến tận người dân nên nhiều người chưa hiểu rõ về chính sách bảo hiểm y tế nên còn có ý kiến phản hồi, thắc mắc. 

Tháo gỡ vướng mắc trong triển khai bảo hiểm y tế theo hộ gia đình 

Bộ Y tế khẳng định để thực hiện mục tiêu đạt tỷ lệ 75% dân số tham gia bảo hiểm y tế năm 2015 và giải quyết vướng mắc nêu trên, các địa phương cần tập trung tuyên truyền, vận động tăng tỷ lệ tham gia bảo hiểm y tế theo hộ gia đình; tăng tỷ lệ bao phủ theo các nhóm đối tượng (cận nghèo, nông dân có mức sống trung bình, người lao động trong các doanh nghiệp, học sinh sinh viên); chỉ đạo, kiểm tra các tỉnh có tỷ lệ tham gia bảo hiểm y tế thấp dưới 60%, nắm thông tin hàng tháng về nhóm tham gia theo hộ gia đình, hộ cận nghèo và lao động trong các khối doanh nghiệp.

Đồng thời, các địa phương nghiên cứu sửa đổi Công văn số 777 ngày 22/3/2015 của Bảo hiểm xã hội Việt Nam hướng dẫn một số nội dung thu bảo hiểm y tế theo hướng đơn giản, dễ thực hiện, bỏ quy định hộ gia đình phải xuất trình bản phô tô giấy tạm vắng, giấy ly hôn; sớm hoàn thiện mẫu lập danh sách và tập huấn cho đại lý, cho người làm công tác lập danh sách bảo hiểm y tế theo hộ gia đình; tổ chức thu bảo hiểm y tế định kỳ sáu tháng hoặc một năm.

Ban Thực hiện Chính sách bảo hiểm y tế phối hợp với Vụ bảo hiểm y tế trình xin ý kiến Thủ tướng việc giao cho trạm y tế xã việc lập danh sách tham gia bảo hiểm y tế theo hộ gia đình. 

Các địa phương chỉ đạo Sở Y tế phối hợp với Bảo hiểm xã hội tỉnh, thành phố tổ chức các lớp đào tạo, tập huấn cho đối tượng cán bộ xã phường, đại lý bảo hiểm y tế để thống nhất cách hiểu văn bản, thống nhất trong tổ chức thực hiện, kiểm tra, hướng dẫn chi tiết cho người dân nơi mua bảo hiểm y tế, các thủ tục để kê khai, lập danh sách tham gia bảo hiểm y tế theo hộ gia đình. Đồng thời, nghiên cứu có thể giao cán bộ Trạm y tế xã hoặc cộng tác viên dân số làm đại lý để kết hợp hướng dẫn tuyên truyền tham gia bảo hiểm y tế theo hộ gia đình.

Các địa phương triển khai cấp thẻ bảo hiểm y tế cho trẻ em đồng thời với việc cấp giấy khai sinh để bảo đảm đầy đủ quyền lợi cho trẻ dưới 6 tuổi.

Bảo hiểm xã hội chủ động phối hợp với Tổng liên đoàn, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội đi kiểm tra việc thực hiện bảo hiểm y tế cho các đối tượng thuộc diện quản lý./. 

TTXVN