Mặc dù đã có những nỗ lực và các giải pháp tích cực làm giảm tỷ lệ chênh lệch giới tính khi sinh (GTKS) tới 1,5% so với năm 2012, song ước tính tỷ số giới tính khi sinh của Hà Nội năm 2014 vẫn là 114,5 bé trai/100 bé gái. Đặc biệt, có tới tám trong tổng số 29 quận, huyện, thị xã ở mức cao hơn 120 bé trai/100 bé gái. Trong đó, huyện Đan Phượng tỷ số GTKS lên tới 139 bé trai/100 bé gái, Phúc Thọ 134/100, Sóc Sơn 133/100, Mỹ Đức 129/100...

Các chuyên gia dân số khuyến cáo, nếu Hà Nội không triển khai quyết liệt các biện pháp, tỷ lệ này sẽ còn tăng trong thời gian tới, nhất là khu vực ngoại thành.

Đáng chú ý, tại các quận nội thành, nhiều gia đình trí thức, gia đình có kinh tế khá giả có tâm lý sinh con dự phòng đang lựa chọn giới tính khi mang thai bằng nhiều phương pháp. Phó Chi cục trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (DSKHHGĐ) Hà Nội Nguyễn Đình Lân cho biết, nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này do tâm lý muốn sinh nhiều con, thích con trai ở phần lớn cặp vợ chồng còn quá nặng nề. Bên cạnh đó, các dịch vụ lựa chọn giới tính khi sinh vẫn khá phổ biến và đa dạng, tạo thách thức lớn cho việc kiểm soát tỷ lệ giới tính khi sinh.

Nhiều người làm dịch vụ sẵn sàng lách luật, như việc dùng "từ lóng": "Thai nhi này giống mẹ", "mạnh mẽ", "dịu dàng", "cho đi đá bóng với bố"... để thông báo về giới tính của thai nhi.

Khi được hỏi, hầu hết các cán bộ làm công tác DS-KHHGĐ đều khẳng định, có hiện tượng các phòng khám tư nhân tiếp tay cho người dân lựa chọn giới tính khi sinh, nhưng rất khó phát hiện để xử lý. Đến nay, trên bình diện cả nước, cơ quan chức năng mới xử lý được bốn trường hợp ở Hưng Yên và Kiên Giang vì cung cấp dịch vụ siêu âm chẩn đoán giới tính.

Còn tại Hà Nội, với những biện pháp nghiệp vụ và giám sát chặt chẽ, năm 2012 và 2013, thanh tra Sở Y tế Hà Nội phát hiện, xử lý phòng khám đa khoa 3A (số 1 Nguyễn Chánh, Phùng Hưng, Hà Đông) vì sai phạm trong khám, chữa bệnh, chẩn đoán giới tính thai nhi và phòng khám số 112 (Dịch Vọng, Cầu Giấy) vì tuyên truyền, bán sản phẩm que thử giới tính thai nhi.

Nhằm từng bước ngăn ngừa, giảm tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, Hà Nội đang thực hiện các giải pháp tích cực giải quyết vấn đề này.

Chi cục trưởng DS-KHHGĐ Tạ Quang Huy cho biết, hằng năm Chi cục phối hợp thanh tra Sở Y tế kiểm tra dịch vụ y tế trên địa bàn và phối hợp thanh tra Sở Thông tin và Truyền thông kiểm tra các trang thông tin điện tử, các đầu sách phát hành trên địa bàn có vi phạm về tuyên truyền lựa chọn giới tính thai nhi hay không.

Từ cuối năm 2014, lần đầu tiên, Hà Nội thí điểm tổ chức ký cam kết với các phòng khám ngoài công lập trên địa bàn quận Ba Đình.

Theo đó, 23 phòng khám sản khoa ngoài công lập trên địa bàn quận này ký cam kết nghiêm chỉnh chấp hành các quy định của Nghị định số 176/2013/NĐ-CP về Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế. Theo đó, các phòng khám không tuyên truyền, phổ biến, tư vấn phương pháp để có được giới tính thai nhi theo ý muốn; không chẩn đoán, xác định giới tính thai nhi; không vi phạm các quy định về lựa chọn giới tính thai nhi; không loại bỏ thai nhi vì lý do lựa chọn giới tính.

Nếu vi phạm các quy định trên, cơ sở hoàn toàn chịu trách nhiệm và nhận các hình thức xử phạt theo quy định của pháp luật. Bên cạnh việc ký cam kết này, Hà Nội tích cực triển khai công tác tuyên truyền, coi đây là giải pháp mũi nhọn nhằm tác động trực tiếp đến nhận thức và chuyển đổi hành vi của người dân để giảm tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh.